Η Χρυσή Μπάλα (Ballon d’ Or στα γαλλικά, Golden Ball στα αγγλικά) είναι το βραβείο που απονέμεται στον κορυφαίο ποδοσφαιριστή κάθε αγωνιστικής περιόδου στην Ευρώπη. Θεσμοθετήθηκε το 1956 και παραμένει μέχρι σήμερα το βραβείο με τη μεγαλύτερη αίγλη στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Ήταν μία ιδέα του γάλλου ποδοσφαιριστή και μετέπειτα αθλητικογράφου Γκαμπριέλ Ανό (1889-1968), στον οποίο οφείλουμε και την ιδέα του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης (νυν Τσάμπιονς Λιγκ). Την ιδέα του Ανό ανέλαβε να υλοποιήσει το γαλλικό αθλητικό περιοδικό France Football.
Η πρώτη απονομή της Χρυσής Μπάλας έγινε στις 18 Δεκεμβρίου 1956 στο Παρίσι, με νικητή τον θρύλο του αγγλικού ποδοσφαίρου Στάνλεϊ Μάθιους (1915-2000) κι έκτοτε απονέμεται κάθε χρόνο μέχρι σήμερα. Από το 2010 έως το 2016 συγχωνεύτηκε με το αντίστοιχο βραβείο της FIFA για το Παγκόσμιο Ποδοσφαιριστή της Χρονιάς (FIFA World Player of the Year) με την ονομασία Χρυσή Μπάλα της FIFA (FIFA Balon d’Or).
Έως το 2007 δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο επιλεγμένοι δημοσιογράφοι από την Ευρώπη, ενώ έκτοτε το δικαίωμα ψήφου επεκτάθηκε στους προπονητές και τους αρχηγούς των εθνικών ομάδων. Έως το 1994 το βραβείο απονέμονταν στον κορυφαίο ευρωπαίο ποδοσφαιριστή της χρονιάς, αλλά από το 1995 συμπεριλήφθηκαν και ποδοσφαιριστές από άλλες ηπείρους, που αγωνίζονται στην Ευρώπη. Από το 2007, το βραβείο παγκοσμιοποιήθηκε για να περιλάβει και ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται στις λοιπές ηπείρους.
Τις περισσότερες κατακτήσεις της Χρυσής Μπάλας έχει ο Λιονέλ Μέσι με 8 και ακολουθούν ο Κριστιάνο Ρονάλντο με 5 και οι Γιόχαν Κρόιφ, Μάρκο φαν Μπάστεν και Μισέλ Πλατινί με 3.
Οι συμμετέχοντες στην ψηφοφορία δείχνουν μία προκατάληψη υπέρ των επιθετικών ποδοσφαιριστών, η οποία διευρύνεται τα τελευταία χρόνια. Πριν από το 1995, ποδοσφαιριστές από δέκα πρωταθλήματα είχαν κατακτήσει το βραβείο. Έκτοκε περιορίζονται στα πέντε σημαντικότερα πρωταθλήματα της Ευρώπης (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία). Η Ισπανία κυριαρχεί σε νικητές, όπως και οι δύο μεγάλες ομάδες της, Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα.
Οι Νικητές
Έτος | Νικητής | Ομάδα |
---|---|---|
1956 | ![]() |
Μπλάκπουλ |
1957 | ![]() |
Ρεάλ Μaδρίτης |
1958 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
1959 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
1960 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
1961 | ![]() |
Γιουβέντους |
1962 | ![]() |
Ντούκλα Πράγας |
1963 | ![]() |
Ντιναμό Μόσχας |
1964 | ![]() |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ |
1965 | ![]() |
Μπενφίκα |
1966 | ![]() |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ |
1967 | ![]() |
Φερεντσβάρος |
1968 | ![]() |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ |
1969 | ![]() |
Μίλαν |
1970 | ![]() |
Μπάγερν |
1971 | ![]() |
Άγιαξ |
1972 | ![]() |
Μπάγερν |
1973 | ![]() |
Άγιαξ / Μπαρτσελόνα |
1974 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
1975 | ![]() |
Ντιναμό Κιέβου |
1976 | ![]() |
Μπάγερν |
1977 | ![]() |
Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ |
1978 | ![]() |
Αμβούργο |
1979 | ![]() |
Αμβούργο |
1980 | ![]() |
Μπάγερν |
1981 | ![]() |
Μπάγερν |
1982 | ![]() |
Γιουβέντους |
1983 | ![]() |
Γιουβέντους |
1984 | ![]() |
Γιουβέντους |
1985 | ![]() |
Γιουβέντους |
1986 | ![]() |
Ντιναμό Κιέβου |
1987 | ![]() |
Αϊντχόφεν / Μίλαν |
1988 | ![]() |
Μίλαν |
1989 | ![]() |
Μίλαν |
1990 | ![]() |
Ίντερ |
1991 | ![]() |
Μαρσέιγ |
1992 | ![]() |
Μίλαν |
1993 | ![]() |
Γιουβέντους |
1994 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
1995 | ![]() |
Παρί Σεν Ζερμέν / Μίλαν |
1996 | ![]() |
Μπορούσια Ντόρτμουντ |
1997 | ![]() |
Μπαρτσελόνα / Ίντερ |
1998 | ![]() |
Γιουβέντους |
1999 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2000 | ![]() |
Μπαρτσελόνα / Ρεάλ Μαδρίτης |
2001 | ![]() |
Λίβερπουλ |
2002 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2003 | ![]() |
Γιουβέντους |
2004 | ![]() |
Μίλαν |
2005 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2006 | ![]() |
Γιουβέντους / Ρεάλ Μαδρίτης |
2007 | ![]() |
Μίλαν |
2008 | ![]() |
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ |
2009 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2010 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2011 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2012 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2013 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2014 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2015 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2016 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2017 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2018 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2019 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2020 | Δεν απονεμήθηκε λόγω της πανδημίας του Covid-19 | |
2021 | ![]() |
Μπαρτσελόνα |
2022 | ![]() |
Ρεάλ Μαδρίτης |
2023 | ![]() |
Παρί Σεν Ζερμέν |
Βραβεύσεις ανά Ποδοσφαιριστή
Παίκτης | 1η Θέση | 2η Θέση | 3η Θέση |
---|---|---|---|
![]() |
8 (2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2019, 2021, 2023) | 5 (2008. 2013, 2014, 2016, 2017) | 1 (2007) |
![]() |
5 (2008, 2013, 2014, 2016, 2017) | 6 (2007, 2009, 2011, 2012, 2015, 2016) | 1 (2019) |
![]() |
3 (1983, 1984, 1985) | 2 (1977, 1980) | |
![]() |
3 (1971, 1973, 1974) | 1 (1975) | |
![]() |
3 (1988, 1989, 1992) | ||
![]() |
2 (1972, 1976) | 2 (1974, 1975) | 1 (1966) |
![]() |
2 (1997, 2002) | 1 (1996) | 1 (1998) |
![]() |
2 (1957, 1959) | 1 (1956) | |
![]() |
2 (1978, 1979) | 1 (1977) | |
![]() |
2 (1980, 1981) | 1 (1979) | |
![]() |
1 (1960) | 2 (1961, 1964) | 1 (1965) |
![]() |
1 (1965) | 2 (1962, 1966) | |
![]() |
1 (1966) | 2 (1967, 1968) | |
![]() |
1 (1958) | 1 (1959) | 2 (1956, 1957) |
![]() |
1 (1970) | 1 (1972) | 2 (1969, 1973) |
![]() |
1 (1998) | 1 (2000) | 1 (1997) |
![]() |
1 (1987) | 1 (1988) | |
![]() |
1 (1969) | 1 (1963) | |
![]() |
1 (1990) | 1 (1991) | |
![]() |
1 (1993) | 1 (1994) | |
![]() |
1 (1994) | 1 (1992) | |
![]() |
1 (2004) | 2 (1999, 2000) | |
![]() |
1 (1968) | 1 (1971) | |
![]() |
1 (1977) | 1 (1983) | |
![]() |
1 (2005) | 1 (2004) | |
![]() |
1 (2022) |
Βραβεύσεις ανά Χώρα
Χώρα | Παίκτες | Νίκες |
---|---|---|
![]() |
1 | 8 |
![]() |
5 | 7 |
![]() |
3 | 7 |
![]() |
3 | 7 |
![]() |
5 | 7 |
![]() |
5 | 5 |
![]() |
4 | 5 |
![]() |
4 | 5 |
![]() |
3 | 3 |
![]() |
2 | 3 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
Βραβεύσεις ανά Ομάδα
Ομάδα | Παίκτες | Νίκες |
---|---|---|
![]() |
6 | 13 |
![]() |
8 | 12 |
![]() |
6 | 8 |
![]() |
6 | 8 |
![]() |
3 | 5 |
![]() |
4 | 4 |
![]() |
2 | 2 |
![]() |
2 | 2 |
![]() |
1 | 2 |
![]() |
1 | 2 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |
![]() |
1 | 1 |