Διεθνής Ημέρα Πατάτας

Η Διεθνής Ημέρα Πατάτας (Ιnternational Day of Potato) είναι μία ετήσια εκδήλωση του ΟΗΕ που γιορτάζεται στις 30 Μαΐου για να αναδείξει τις πολλαπλές διατροφικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές αξίες της πατάτας ως ανεκτίμητου διατροφικού πόρου και ως πηγή εισοδήματος στις αγροτικές κοινότητες.

Η πατάτα (Solanum tuberosum) είναι ένα αμυλούχο ποώδες φυτό με υπόγειους βλαστούς που κατάγεται από την περιοχή των Άνδεων. Στην Ευρώπη εισήχθη τον 16ο αιώνα και στην Ελλάδα το 1830. Με την πάροδο του χρόνου έγινε μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στον κόσμο, λόγω της υψηλής απόδοσης και της ανθεκτικότητάς της.

Σήμερα, η πατάτα καλλιεργείται σε περίπου 160 χώρες και καταναλώνεται τακτικά από δισεκατομμύρια ανθρώπους. Οι τρεις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή πατάτας είναι κατά σειρά η Κίνα (95,6 εκατ.τόνοι), η Ινδία (56,2 εκατ. τόνοι) και η Ουκρανία (20,9 εκατ. τόνοι), σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (2022). Η Ελλάδα με 391.940 τόνους κατατάσσεται στην 69η θέση.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι πατάτες έχουν γίνει τόσο διαδεδομένη κατανάλωση είναι ότι μπορούν να παρασκευαστούν με πολλούς τρόπους (βραστές, ψητές, τηγανητές, γεμιστές, στον ατμό, ως προσθήκη σε σούπες και βραστά κλπ), ενώ η τεράστια ποικιλία των πιάτων με πατάτες είναι πραγματικά εκπληκτική.

Η πατάτα είναι μια εξαιρετικά ευπροσάρμοστη καλλιέργεια που μπορεί να αναπτυχθεί σε ποικίλες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων όπου οι φυσικοί πόροι, όπως το νερό και η καλλιεργήσιμη γη, είναι περιορισμένοι. Υπάρχουν περίπου 5.000 ποικιλίες πατάτας που καλλιεργούνται παγκοσμίως, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη γενετική ποικιλομορφία που ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις των καταναλωτών, ανθεκτικότητα σε ασθένειες και παράσιτα και ικανότητα προσαρμογής σε διάφορα περιβάλλοντα και συνθήκες καλλιέργειας, όπως το κρύο, η ξηρασία και η άγονη γη. Επιπλέον, η πατάτα θεωρείται καλλιέργεια φιλική προς το κλίμα, επειδή τα επίπεδα των εκπομπών του θερμοκηπίου είναι χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλες καλλιέργειες.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πατάτα είναι κάτι περισσότερο από πηγή διατροφής για τα δύο τρίτα περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι πατάτες χρησιμοποιούνται στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών και ως ζωοτροφή. Το άμυλο της πατάτας χρησιμοποιείται ως συνδετικό και πυκνωτικό υλικό στη βιομηχανία τροφίμων, ως συγκολλητικό υλικό στην κλωστοϋφαντουργία, ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία χαρτιού και ως βιώσιμη εναλλακτική λύση για το παραδοσιακό πλαστικό στην παραγωγή δοχείων τροφίμων, πληρωτικών υλικών συσκευασίας κλπ.

Η 30η Μαΐου ανακηρύχθηκε ως Διεθνής Ημέρα Πατάτας από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 2023, και προστέθηκε στη δέσμη των εκδηλώσεων του διεθνούς οργανισμού που σχετίζονται με τα τρόφιμα και τη γεωργία, όπως η Παγκόσμια Ημέρα Οσπρίων (10 Φεβρουαρίου), η Παγκόσμια Ημέρα Τόνου (2 Μαΐου), η Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας (20 Μαΐου), η Διεθνής Ημέρα Τσαγιού (21 Μαΐου), η Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλειας των Τροφίμων (7 Ιουνίου), η Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας (18 Ιουνίου), η Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Φαγητού (29 Σεπτεμβρίου), η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων (16 Οκτωβρίου) και η Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους (5 Δεκεμβρίου).

Οι κύριοι στόχοι της Διεθνούς Ημέρας Πατάτας είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με την παγκόσμια σημασία της καλλιέργειάς της και τη σημαντική συμβολή της στην καταπολέμηση της πείνας και της φτώχειας, η επισήμανση του ρόλου των μικρών οικογενειακών εκμεταλλεύσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου, στη διαφύλαξη της ποικιλομορφίας της πατάτας και η ανάδειξη των πολιτιστικών και γαστρονομικών διαστάσεων της καλλιέργειας και της κατανάλωσης της πατάτας.