Ρόμπερτ Ρέντφορντ

O αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Ρόμπερτ Ρέντφορντ (Robert Redford), με αρρενωπό παρουσιαστικό και γκελ στον γυναικόκοσμο, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους σταρ του κινηματογράφου τις δεκαετίες του ‘70 και ‘80.

Τα επόμενα χρόνια η παρουσία του στη μεγάλη οθόνη ήταν πιο σπάνια, παρέμεινε όμως μία ισχυρή δύναμη στην κινηματογραφική βιομηχανία ως βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης και ως σημαίνουσα προσωπικότητα του ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου από τη δεκαετία του ‘90 και μετέπειτα με την ίδρυση του Ινστιτούτου Σάντανς και του ομώνυμου κινηματογραφικού φεστιβάλ στη Γιούτα. Παράλληλα είναι γνωστοί οι αγώνες του για την προστασία του περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των Ινδιάνων και της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Ντεμπούτο στο Μπρόντγουεϊ

Ο Τσαρλς Ρόμπερτ Ρέντφορντ γεννήθηκε στις 18 Αυγούστου 1936 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας. Ύστερα από χρόνια περιπλανήσεων και σπουδών τέχνης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, γράφτηκε στην Αμερικανική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών και σύντομα έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ στην παράσταση «Tall Story» (1959).

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 έπαιξε σε επεισόδια των τηλεοπτικών σειρών «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει» («Alfred Hitchcock Presents»), «Η Ζώνη του Λυκόφωτος» («The Twilight Zone») και «Route 66». Το 1963 σημείωσε τον πρώτο του μεγάλο καλλιτεχνικό θρίαμβο με τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο θεατρικό έργο του Νιλ Σάιμον «Ξυπόλητοι στο πάρκο» («Barefoot in the Park»).

Την ίδια περίοδο έκανε και την εμφάνιση του στον κινηματογράφο. Από το πρώιμο έργου του ξεχωρίζουν οι ταινίες «Η Καταδίωξη» («The Chase», 1966) σε σκηνοθεσία Άρθουρ Πεν και η προσαρμογή για τη μεγάλη οθόνη της μεγάλης του θεατρικής επιτυχίας «Ξυπόλητοι στο πάρκο» (1967).

«Οι δύο ληστές»

Σημείο καμπής στην καριέρα του ήταν ο πρωταγωνιστικός του ρόλος στο κωμικό γουέστερν του Τζορτζ Ρόι Χιλ «Οι δύο ληστές» («Butch Cassidy and the Sundance Kid», 1969), δίπλα στον Πολ Νιούμαν. Η ταινία ήταν η πιο κερδοφόρα εκείνης της χρονιάς και ο Ρέντφορντ σύντομα έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή αστέρια του Χόλιγουντ.

Συνέχισε τις εμφανίσεις του σε επιτυχημένες ταινίες, όπως το αθλητικό δράμα του Μάικλ Ρίτσι «Ο πρωταθλητής του ιλίγγου» («Downhill Racer», 1969) και την κωμωδία «Ο Υποψήφιος» («The Candidate», 1972) του ίδιου σκηνοθέτη.

Υποψηφιότητα για Όσκαρ

Πρωταγωνίστησε με την Μπάρμπαρα Στρέιζαντ στο ρομαντικό δράμα «Τα καλύτερά μας χρόνια» («The Way We Were», 1973) και ξανασυνάντησε τον Πολ Νιούμαν στην κλασική κωμωδία «Το Κεντρί» («The Sting»), που ήταν η πιο εμπορική ταινία του 1973 και του χάρισε τη μοναδική του υποψηφιότητα για Όσκαρ ως ηθοποιός.

Άλλες ταινίες του τη δεκαετία του ‘70 ήταν «Ο υπέροχος Γκάτσμπι» («The Great Gatsby», 1974), βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σκοτ Φιτζέραλντ, «Η συνάντηση των αετών» («The Great Waldo Pepper», 1975) του Τζορτζ Ρόι Χιλ και «Οι τρεις μέρες του κόνδωρα» («Three Days of the Condor», 1975) του Σίντνεϊ Πόλακ.

Και οι τρεις αυτές σημαντικές του ταινίες επισκιάστηκαν από το κλασικό πολιτικό δράμα του Άλαν Πάκουλα «Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου» («All the President’s Men», 1976). Η ταινία αναφέρεται στο σκάνδαλο Γουοτεργκέιτ, που συνέβαλε καθοριστικά στην αποκαθήλωση του αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον. Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ υποδύεται τον Μπομπ Γούντγουορντ και ο Ντάστιν Χόφμαν τον Καρλ Μπέρστιν, τους δυο δημοσιογράφους της εφημερίδας «Γουάσινγκτον Ποστ» που ξεσκέπασαν το σκάνδαλο που συντάραξε τις ΗΠΑ.

Τη δεκαετία του ‘80 ο Ρέντφορντ πρωταγωνίστησε στο αθλητικό δράμα του Μπάρι Λέβινσον «Ο Καλύτερος» («The Natural», 1984), μία διασκευή του μυθιστορήματος του Μπέρναρντ Μάλαμουντ σχετικά με το μπέιζμπολ, που κέρδισε τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ και την ταινία εποχής του Σίντνεϊ Πόλακ «Πέρα από την Αφρική» («Out of Africa», 1985), που βασίστηκε στο ομώνυμο αυτοβιογραφικό βιβλίο της δανέζας συγγραφέως Κάρεν Μπλίξεν (την υποδύθηκε η Μέριλ Στριπ). Η ταινία, από τις δημοφιλέστερες εκείνης της δεκαετίας, κέρδισε 7 από τα 11 Όσκαρ για τα οποία ήταν υποψήφια.

Ωστόσο, δεν μπόρεσε να επαναλάβει αυτό το επίπεδο επιτυχίας στις μεταγενέστερες ταινίες του. Μάλιστα το 1994 προτάθηκε για το Χρυσό Βατόμουρο του χειρότερου ηθοποιού για τον ρόλο του στην ταινία του Αντριάν Λιν «Ανήθικη Πρόταση» («Indecent Proposal», 1993).

Σκηνοθετική καριέρα

Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ διακρίθηκε και ως σκηνοθέτης. Ξεκίνησε την καριέρα του πίσω από την κάμερα το 1980 με το οικογενειακό δράμα «Συνηθισμένοι Άνθρωποι» («Ordinary People»), το οποίο κέρδισε τέσσερα Όσκαρ και ο ίδιος το Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Τα κατοπινά έργα του – «Μιλάγκρο, η Γη της σύγκρουσης» («The Milagro Beanfield War», 1988), «Ο γητευτής των αλόγων» («The Horse Whisperer», 1998), «Ο θρύλος του Μπάγκερ Βανς» («The Legend of Bagger Vance», 2000), «Λέοντες αντί Αμνών» («Lions for Lambs», 2007) – απέσπασαν χλιαρές κριτικές, σε αντίθεση με τις ταινίες του «Το ποτάμι κυλά ανάμεσά μας» («A River Runs Through It», 1992) και «Quiz Show» (1994), που θεωρούνται μικρά αριστουργήματα.

Η τελευταία ταινία, που δραματοποίησε ένα τηλεοπτικό σκάνδαλο της δεκαετίας του ‘50, κέρδισε τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης ταινίας και του καλύτερου σκηνοθέτη.

Στη συνέχεια, σκηνοθέτησε το ιστορικό δράμα «Ύποπτη Συνωμοσίας» («The Conspirator», 2010), για τη δίκη της Μαίρης Σούρατ, η οποία είχε κατηγορηθεί για συνέργεια στη δολοφονία του αμερικανού προέδρου Αβραάμ Λίνκολν και το πολιτικό θρίλερ «Ο κανόνας της σιωπής» («The Company You Keep», 2012), στο οποίο και πρωταγωνίστησε στο ρόλο ενός οικογενειάρχη που αναμετράται με το αριστερό ριζοσπαστικό του παρελθόν.

Το σκηνοθετικό του στιλ χαρακτηρίζεται από μακρές, στοχαστικές λήψεις και από μία συναισθηματική απόσπαση από το θέμα του, που εξυπηρετεί την ενίσχυση της αφηγηματικής ειρωνείας.

Η ίδρυση του Ινστιτούτου Σάντανς και το τιμητικό Όσκαρ

Το 1980 ίδρυσε το Ινστιτούτο Σάντανς στο Παρκ Σίτι της Γιούτα, το οποίο παρέχει υποστήριξη σε νέους καλλιτέχνες και κάθε καλοκαίρι είναι χορηγός του ομώνυμου κινηματογραφικού φεστιβάλ, που είναι το φυτώριο για νέους κινηματογραφιστές. Για το έργο και τη συνεισφορά του στον κινηματογράφο του απονεμήθηκε ένα τιμητικό Όσκαρ το 2002. Επιπροσθέτως, για την ακτιβιστική του δράση τιμήθηκε με το Μετάλλιο της Ελευθερίας το 2016, από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.

Στην ιδιωτική του ζωή, ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ έχει κάνει δύο γάμους: τον πρώτο με την ιστορικό Λόλα βαν Γουόγκενεν, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά, και τον δεύτερο με τη γερμανίδα ζωγράφο Ζιμπίλε Ζάγκαρς.