Η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης —  Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Council of the European Union)

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασκεί νομοθετική και δημοσιονομική εξουσία, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και συντονίζει ή χαράζει τις γενικές πολιτικές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις συνεδριάσεις του συμμετέχουν οι αρμόδιοι υπουργοί από κάθε κράτος-μέλος και γι’ αυτό συχνά αναφέρεται ως Συμβούλιο των Υπουργών. Την προεδρία του Συμβουλίου ασκούν εκ περιτροπής τα 27 κράτη-μέλη της Ένωσης επί ένα εξάμηνο. Η έδρα του Συμβουλίου της Ε.Ε. είναι στις Βρυξέλλες, εκτός από τους μήνες Απρίλιο, Ιούνιο και Οκτώβριο, κατά τους οποίους συνεδριάζει στο Λουξεμβούργο.

Ανάλογα με τα θέματα που εξετάζονται, η σύνθεση του Συμβουλίου διαφοροποιείται. Έχουν καθιερωθεί δέκα διαφορετικές συνθέσεις (ή δέκα διαφορετικά συμβούλια), με συμμετοχή των υπουργών που έχουν την ευθύνη για τους σχετικούς τομείς. Τα συμβούλια αυτά είναι:

• Γενικών Υποθέσεων
• Εξωτερικών Σχέσεων
• Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων (Ecofin)
• Γεωργίας και Αλιείας
• Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων
• Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών
• Ανταγωνιστικότητας
• Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Ενέργειας
• Περιβάλλοντος
• Παιδείας, Νεολαίας και Πολιτισμού

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης λαμβάνοντα με ψηφοφορία, στην οποία συμμετέχουν οι υπουργοί των κρατών-μελών της Ε.Ε. Κάθε κράτος-μέλος έχει συγκεκριμένο αριθμό ψήφων, που προσδιορίζεται βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων. Για να ληφθεί έγκυρα μια απόφαση υπάρχουν δύο είδη ψηφοφοριών: η απλή και της ειδικής πλειοψηφίας, όπου απαιτείται ένας ορισμένος αριθμός ψήφων που καθορίζεται από τις Συνθήκες. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται και ομοφωνία, ιδίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και φορολογίας.

Από το 2014 θα εφαρμοστεί το σύστημα ψηφοφορίας με διπλή πλειοψηφία. Για την έγκριση μιας πρότασης, θα είναι απαραίτητη η στήριξή της από δύο είδη πλειοψηφίας: την πλειοψηφία των χωρών (τουλάχιστον 15) και την πλειοψηφία του συνολικού πληθυσμού της Ε.Ε. (οι χώρες που θα ψηφίζουν υπέρ πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της Ε.Ε).

Το Συμβούλιο της Ε.Ε. θεσπίζει, συνήθως μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πράξεις που έχουν άμεσες συνέπειες στη ζωή των πολιτών, καθώς και σημαντικές διεθνείς επιπτώσεις. Το Συμβούλιο της Ε.Ε:

• Εκδίδει νομοθετικές πράξεις (κανονισμούς, οδηγίες, κλπ.), συνηθέστερα σε «συναπόφαση» με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
• Συμβάλλει στο συντονισμό των πολιτικών των κρατών-μελών όπως, παραδείγματος χάριν, στα οικονομικά ζητήματα,
• Χαράσσει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, βάσει στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών που έχει καθορίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
• Συνάπτει, εξ ονόματος της Ένωσης, διεθνείς συμφωνίες.
• Καθορίζει, από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Συμβούλιο της Ε.Ε. θεσμοθετήθηκε ήδη από την εποχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα - Χάλυβα (ΕΚΑΧ) το 1952 («Ειδικό Συμβούλιο των Υπουργών» λεγόταν τότε) ως αντίβαρο στην υπερεθνική εξουσία της Ανωτάτης Αρχής (σημερινής Επιτροπής ή Κομισιόν). Με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) δημιουργήθηκε το Συμβούλιο της ΕΟΚ με μεγαλύτερες αρμοδιότητες σε σχέση με τη νεοδημιουργηθείσα Επιτροπή ή Κομισιόν.

Τον Ιούλιο του 1965 το Συμβούλιο επλήγη από τη λεγόμενη «κρίση των άδειων καθισμάτων». Λόγω της αντίθεσης του προέδρου της Γαλλίας, στρατηγού Ντε Γκολ, με τις προτάσεις της Επιτροπής της ΕΟΚ για τα αγροτικά θέματα, η Γαλλία μποϋκόταρε όλες τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου. Η διαμάχη λύθηκε, τελικά, με τον λεγόμενο «Συμβιβασμό του Λουξεμβούργου» (29 Ιανουαρίου 1966).

Με τη Συνθήκη Συγχώνευσης, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1967, το Συμβούλιο της ΕΚΑΧ συγχωνεύτηκε με το Συμβούλιο της ΕΟΚ σ' ένα ενιαίο όργανο που ονομάστηκε Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1 Νοεμβρίου 1993) μετονομάστηκε σε Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποψιλώθηκε από μέρος των εξουσιών του προς όφελος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η τακτική αυτή συνεχίστηκε και με τη Συνθήκη της Λισαβώνας (1 Δεκεμβρίου 2009).