Το χρονικό του «Σκοπιανού» —  1994

11/1: Στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου παρουσιάζει τις ελληνικές θέσεις στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ και στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, ο οποίος δηλώνει ότι θα υποστηρίξει την Ελλάδα, ώστε να μην εμπλακεί στη βαλκανική κρίση.

18/1: Ο υπουργός Εξωτερικών Θόδωρος Πάγκαλος θέτει τρεις όρους στην ΠΓΔΜ για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων: να αλλάξει σημαία και Σύνταγμα και να διακηρύξει ότι τα σύνορα είναι οριστικά.

24/1: Το θέμα των Σκοπίων στη Βουλή, σε προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν θα αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ με το όνομα «Μακεδονία» ή παράγωγά του και ότι επανέναρξη του διαλόγου μπορεί να γίνει μόνον εάν το γειτονικό κράτος δώσει έμπρακτα και αξιόπιστα δείγματα. Η ΝΔ πρότεινε επανάληψη του διαλόγου στα πλαίσια του ΟΗΕ. Η ΠΟΛΑΝ υποστήριξε την επαναφορά του θέματος στα πλαίσια της Ε.Ε. Το ΚΚΕ ζήτησε έναρξη διαλόγου με τα Σκόπια χωρίς ιδιαίτερη εμμονή στο θέμα του ονόματος. Ο Συνασπισμός, με ανακοίνωσή του, πρότεινε απευθείας διάλογο με τα Σκόπια ή διάλογο στα πλαίσια του ΟΗΕ.

25/1: «Δεν θα αλλάξουμε το όνομα μόνο και μόνο επειδή μας το ζητεί η Ελλάδα», δηλώνει ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Κίρο Γκλιγκόροφ.

3/2: Η Ρωσία αναγνωρίζει την ΠΓΔΜ με το συνταγματικό της όνομα.

9/2: Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τα Σκόπια ως Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

16/2: Η Ελλάδα κηρύσσει μονομερές εμπάργκο στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), εξαιτίας του προβλήματος που ανέκυψε με την ονομασία της γειτονικής χώρας. Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου ανακοινώνει την άμεση διακοπή της λειτουργίας του ελληνικού προξενείου στα Σκόπια και της διακίνησης εμπορευμάτων από και προς τη χώρα αυτή, μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. ΝΔ και ΠΟΛΑΝ συμφωνούν με τα μέτρα, ενώ ΚΚΕ και Συνασπισμός εκφράζουν την αντίθεσή τους. Η ηγεσία της ΠΓΔΜ άσκησε οξεία κριτική κατά της Ελλάδας, ενώ ανησυχίες και επικρίσεις για τα μέτρα εξέφρασαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Δανία, το Βέλγιο, η Τουρκία και η Βουλγαρία. Τουρκία και Αλβανία πρότειναν στα Σκόπια τη χρησιμοποίηση λιμανιών τους για τη διακίνηση εμπορευμάτων.

22/2: Τις έντονες ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη νομιμότητα των μέτρων κατά των Σκοπίων εκφράζει με «προδικαστική» επιστολή του στην ελληνική κυβέρνηση ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Ντελόρ.

25/2: Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ λαμβάνει επιστολή του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου με την πολιτική επιχειρηματολογία της Ελλάδας για τα μέτρα κατά των Σκοπίων.

28/2: Φθάνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το υπόμνημα του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών με τη νομική επιχειρηματολογία για τα μέτρα κατά των Σκοπίων.

10/3: Πολύωρες, διαδοχικές συναντήσεις έχει στη Γενεύη ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Σάιρους Βανς με τους Υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ. Τους παρουσιάζει ένα κείμενο συμφωνίας, στο οποίο, όπως είπε, υπάρχουν ομοιότητες με το αντίστοιχο του Μαΐου 1993, αλλά και σημαντικές διαφορές. Ο Υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Στέβο Τσερβένκοφσκι επαναβεβαιώνει την απόφαση της χώρας του για συνέχιση του διαλόγου με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, επισημαίνοντας ότι είναι αδύνατο να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις υπό την πίεση του εμπάργκο.

28/3: Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου συναντάται με τον κοινοτικό επίτροπο Βαν Ντεν Μπρουκ, ο οποίος ζητά τη μονομερή άρση των ελληνικών μέτρων, για λόγους που ανάγονται στο κοινοτικό Δίκαιο. Ο πρωθυπουργός καταστεί σαφές ότι η Ελλάδα εμμένει στα έμπρακτα δείγματα εκ μέρους των Σκοπίων για να άρει τα μέτρα.

6/4: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το θέμα του εμπάργκο κατά της ΠΓΔΜ και ταυτόχρονα καλεί τα Σκόπια να επανεξετάσουν τη θέση τους στα θέματα του συντάγματος και των συμβόλων τους. Η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει τη δυσφορία της και την ανησυχία ότι η απόφαση θα ενισχύσει την αδιαλλαξία των Σκοπίων.

13/4: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικυρώνει την απόφασή της να προσφύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά της Ελλάδας και να ζητήσει τη λήψη προσωρινών μέτρων, ώστε να αρθεί αμέσως το ελληνικό εμπάργκο κατά των Σκοπίων. Επικρίσεις διατύπωσαν η ελληνική κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Σάιρους Βανς συναντήθηκε στη Νέα Υόρκη με τον Υπουργό Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Στέβο Τσερβενκόφσκι.

22/4: Το ζήτημα των Σκοπίων, μεταξύ των άλλων μεγάλων εθνικών μας θεμάτων, βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών που έχουν στον Λευκό Οίκο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον και ο έλληνας πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου.

28/4: Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου συναντάται στη Νέα Υόρκη με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι και συζητούν για το ζήτημα, παρουσία του Κάρολου Παπούλια και του Σάιρους Βανς. Ο πρόεδρος Κίρο Γκλιγκόροφ απειλεί με προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εάν συνεχιστεί το ελληνικό εμπάργκο.

28/4: Η ελληνική κυβέρνηση καταθέτει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπόμνημα με την πολιτική και νομική επιχειρηματολογία της, σχετικά με την αίτηση για ασφαλιστικά μέτρα κατά της χώρας μας που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ελληνικό εμπάργκο κατά των Σκοπίων.

14/6: Ολοκληρώνεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο η ακροαματική διαδικασία για την προσφυγή, με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητούσε τη λήψη προσωρινών μέτρων εις βάρος της Ελλάδας για το εμπάργκο κατά της ΠΓΔΜ.

29/6: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαιώνει εν μέρει την Ελλάδα σχετικά με την υπόθεση του εμπάργκο κατά της ΠΓΔΜ.

11 – 13/7: Ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ Σάιρους Βανς έχει τρεις γύρους χωριστών συναντήσεων στη Νέα Υόρκη με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Κάρολο Παπούλια και με τον σκοπιανό ομόλογό του Στέβο Τσερβενκόφσκι, παρουσία και του απεσταλμένου του Λευκού Οίκου Μάθιου Νίμιτς. Ως χρόνος νέων συνομιλιών ορίζεται το ερχόμενο φθινόπωρο.

12/7: Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας, μετά τη συνάντησή του με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι, εκφράζει την αισιοδοξία του για άρση του αδιεξόδου στο Μακεδονικό, μέχρι τους πρώτους μήνες του 1995.

12/7: Ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ δηλώνει ότι η κυβέρνησή του θα καταφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εάν δεν αρθεί σύντομα το εμπάργκο που έχει επιβάλει η Ελλάδα, ενώ απευθύνει πρόσκληση για συνομιλίες στον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου.

12/7: Διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ στους κόλπους της Ε.Ε, μετά τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου στην ΠΓΔΜ , προτείνουν οι ΥΠΕΞ Γερμανίας και Γαλλίας, Κλάους Κίνκελ και Αλέν Ζιπέ, με επιστολή τους προς τον Κάρολο Παπούλια. Η ελληνική κυβέρνηση δέχεται επιφυλακτικά την πρόταση και υπενθυμίζει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η πρωτοβουλία του μεσολαβητή του ΟΗΕ Σάιρους Βανς.

13/9: Η ΠΓΔΜ εγκαταλείπει το άστρο της Βεργίνας ως εθνικό σύμβολο και υιοθετεί τον ακτινοφόρο ήλιο σε κόκκινο φόντο.

2/10: Για εθνικισμό, καταπίεση των μειονοτήτων και δογματισμό στην εξωτερική πολιτική, κατηγορεί την Ελλάδα ο Κίρο Γκλιγκόροφ και προσθέτει ότι η χώρα του δεν πρόκειται να κάνει καμία υποχώρηση στα θέματα των συμβόλων, του Συντάγματος και της ονομασίας.

3/10: Ο Κίρο Γκλιγκόρωφ δήλωσε ότι δέχεται, καταρχάς, τη συζήτηση επί του σχεδίου του γερμανού ΥΠΕΞ Κλάους Κίνκελ, αλλά απορρίπτει εκείνο το τμήμα του σχεδίου που προβλέπει επιθετικό προσδιορισμό στην επίσημη ονομασία της χώρας του.

4/10: Ο πρόεδρος Κίρο Γκλιγκόροφ απορρίπτει το προτεινόμενο από τη Γερμανία όνομα Άνω ή Νέα Μακεδονία και αποδέχεται τους υπόλοιπους όρους του σχεδίου Κίνκελ, που αφορούν στην άρση του εμπάργκο, τις αλλαγές στο Σύνταγμα και στη σημαία, την ένταξη στη ΔΑΣΕ και τη συμφωνία ελληνοσκοπιανής συνεργασίας.

7/11: Σε αδιέξοδο καταλήγουν οι συνομιλίες που είχαν ο Γ.Γ. του ΟΗΕ και ο μεσολαβητής Σάιρους Βανς με τον πρόεδρο των Σκοπίων στη Γενεύη. Ο Κίρο Γκλιγκόροφ τηρεί αδιάλλακτη στάση για τα θέματα των συμβόλων, του Συντάγματος και της ονομασίας και ο Μπούτρος Γκάλι δηλώνει ότι δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στις συνομιλίες.

9/11: Για τη συνάντηση αυτή ενημερώνεται στη Νέα Υόρκη ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ Χρήστος Ζαχαράκης από τον Σάιρους Βανς, ο οποίος διαψεύδει κατηγορηματικά ότι σκοπεύει να παραιτηθεί από την εντολή του διαμεσολαβητή.

18/11: Βέτο θέτει η Ελλάδα για την είσοδο των Σκοπίων στη ΔΑΣΕ, στη συνεδρίαση της επιτροπής των ανώτερων αξιωματούχων του οργανισμού στη Βουδαπέστη, προβάλλοντας αμφιβολίες για την προθυμία των Σκοπίων να συνεργαστούν ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή.

2/12: Υπέρ των διαπραγματεύσεων για τις σχέσεις ΠΓΔΜ - Ελλάδας τάσσεται ο Κίρο Γκλιγκόροφ, κατά τη συνάντηση που στα Σκόπια με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Χέλμουτ Σίφερ και τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών Κλοντ Μαρτέν, αλλά ταυτόχρονα δηλώνει εμμονή στο θέμα του ονόματος.

15/12: Ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου Μάθιου Νίμιτς έχει στην Αθήνα χωριστές συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, με τον ΥΠΕΞ Κάρολο Παπούλια και με τον πρόεδρο της ΝΔ Μιλτιάδη Έβερτ, και δηλώνει ότι το θέμα του ονόματος είναι σημαντικό και βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ακολούθως, μεταβαίνει στα Σκόπια, αλλά κανένα νέο στοιχείο δεν προκύπτει από τις συνομιλίες που έχει με τον Κίρο Γκλιγκόροφ, στον οποίον επιδίδει επιστολή του αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον.