Στυλιανός Μαυρομιχάλης

Ανώτατος δικαστικός, ο οποίος διατέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός από τις 28 Σεπτεμβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου 1963 και οδήγησε την Ελλάδα στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963, που έφεραν στην εξουσία την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου.

Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης γεννήθηκε το 1900 στην Αρεόπολη Λακωνίας και καταγόταν από την ιστορική μανιάτικη οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές στη Γερμανία και την Ελβετία. Το 1924 εισήλθε στον δικαστικό κλάδο. Το 1936 προήχθη σε πρόεδρο πρωτοδικών, το 1939 σε εφέτη και το 1946 σε αρεοπαγίτη. Το 1959 έγινε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και τον Ιανουάριο του 1963 ανέλαβε την προεδρία του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1963 ο βασιλιάς Παύλος του ανέθεσε την εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης για τη διενέργεια των εκλογών της 3ης Νοεμβρίου 1963. Είχε προηγηθεί η παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις 11 Ιουνίου 1963, λόγω της σύγκρουσής του με τη βασίλισσα Φρειδερίκη για το ταξίδι της στο Λονδίνο και ο σχηματισμός κυβέρνησης υπό τον Παναγιώτη Πιπινέλη (26 Ιουνίου 1963), η οποία δεν έχαιρε της εμπιστοσύνης της αντιπολίτευσης (Ε.Κ. και ΕΔΑ) κι έτσι δεν επελέγη από τον βασιλιά για να οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές.

Στις πρώτες δηλώσεις του, ο εντολοδόχος πρωθυπουργός Στυλιανός Μαυρομιχάλης τόνισε: «Αποδεχθείς την εκ μέρους της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως εντολήν σχηματισμού υπηρεσιακής Κυβερνήσεως, εν επιγνώσει των βαρειών ευθυνών, είμαι αποφασισμένος να διενεργήσω αψόγους από πάσης πλευράς εκλογάς, με την ελπίδα ότι θα προσφέρω καλάς υπηρεσίας εις την χώραν».

Τα δύο μεγάλα κόμματα (ΕΡΕ και ΕΚ) υποδέχθηκαν θετικά την ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Στυλιανό Μαυρομιχάλη. «Η ανάθεσις της υπηρεσιακής Κυβερνήσεως εις πρόσωπον τοιούτου ηθικού κύρους και κατέχον αξίωμα τοιαύτης περιωπής είναι αυτονόητον να ικανοποιή» αναφέρεται σε ανακοίνωση της ΕΡΕ. «Ικανοποίησις διά την αποδοχήν του αιτήματός της περί αντικαταστάσεως του κ. Πιπινέλη. Θέμα αποχής της από τας εκλογάς παύει κατ' αρχήν υφιστάμενον» ήταν η τηλεγραφική δήλωση της Ενώσεως Κέντρου.

Στις 6 μ.μ. της 28ης Οκτωβρίου 1963 η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στυλιανού Μαυρομιχάλη, αποτελούμενη από εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα, ορκίζεται στα ανάκτορα ενώπιον του βασιλιά Παύλου. Ο νέος πρωθυπουργός, γνωστός για την ακεραιότητα και τα δημοκρατικά του φρονήματα, θα κάνει πράξη την προγραμματική του δήλωση. Θα προχωρήσει στην εφαρμογή μέτρων, ώστε να εξασφαλιστεί η ελευθερία στην έκφραση του λαϊκού φρονήματος και το αδιάβλητο των εκλογών. Διατάσσει τον αφοπλισμό των Ταγμάτων Εθνοφυλακής (ΤΕΑ) και προχωρεί στην προσωρινή αντικατάσταση των νομαρχών (διορισμένων από την εκάστοτε κυβέρνηση τότε) από εισαγγελείς, καθώς και των αρχηγών των Σωμάτων Ασφαλείας. Καλεί, ακόμη, την ηγεσία του στρατού να δώσει εντολές και οδηγίες, ώστε να εξασφαλιστεί η αποχή των στρατιωτικών από κάθε ανάμιξη στον εκλογικό αγώνα. Τα μέτρα αυτά συμβάλλουν στο να σπάσει η φοβία που πάντα έφερνε εκλογικά οφέλη στη Δεξιά της εποχής εκείνης, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο και να ευνοηθεί η Ένωση Κέντρου.

Οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 διεξήχθησαν με άψογο και αδιάβλητο τρόπο κι έφεραν στην εξουσία την Ένωση Κέντρου, με σχετική όμως πλειοψηφία. Στις 8 Νοεμβρίου ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης υποβάλλει την παραίτησή του στον βασιλιά Παύλο και την ίδια ημέρα τον διαδέχεται στην πρωθυπουργία ο νικητής των εκλογών Γεώργιος Παπανδρέου. Αμέσως μετά θα επιστρέψει στα δικαστικά του καθήκοντα έως το 1968, οπότε θα συνταξιοδοτηθεί.

Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης συνέγραψε τα κάτωθι νομικά βιβλία:

• Η σύμβασις της ρυμουλκήσεως
• Η υπό αίρεσιν καταγγελία της συμβάσεως
• Το δικαίωμα επισχέσεως
• Αποζημίωσις λόγω καταγγελίας της συμβάσεως
• Η ρήτρα πληρωμής εις είδος
• Επίσχεσις εργασίας
• Το άρθρον 63 του Αστικού Κώδικος
• Ρήτρες τινές περί παρανόμου υπερωριακής εργασίας
• Νομισματικά ζητήματα
• Παρατηρήσεις τινές επί του Πτωχευτικού Κώδικος

Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης πέθανε στην Αθήνα στις 30 Οκτωβρίου 1981.