Ο βούλγαρος ποιητής και πατριώτης Χρίστο Μπότεφ (Hristo Botev) είναι ένας από τους ήρωες του βουλγαρικού εθνικού επαναστατικού κινήματος εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας.
Ο Χρίστο Μπότιοφ Πέτκοφ, όπως ήταν το πραγματικό όνομα, γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1847 (6 Ιανουαρίου 1848 με το νέο ημερολόγιο) στο χωριό Καλοφέρ της κεντρικής Βουλγαρίας. Οι γονείς του άσκησαν ιδιαίτερη επίδραση πάνω του. Ο δάσκαλος πατέρας του του εμφύσησε την αγάπη για την πατρίδα και η μητέρα του του κληροδότησε όλο τον θησαυρό των βουλγαρικών δημοτικών τραγουδιών και θρύλων, που έγινε αργότερα ανεξάντλητη πηγή στην ποίησή του.
Σπουδές στη Ρωσία και ιδεολογικές επιρροές
Στα 15 του χρόνια, ο πατέρας του τον έστειλε να σπουδάσει στη Ρωσία και συγκεκριμένα στην Οδησσό. Εκείνα τα χρόνια η Ρωσία ήταν η μεγάλη ελπίδα των οθωμανοκρατούμενων βαλκανικών λαών για την απελευθέρωσή τους.
Σοσιαλιστής επηρεασμένος από τους Ρώσους επαναστάτες και τους Γάλλους ουτοπιστές, έδειξε μεγάλο ενθουσιασμό για την Κομμούνα του Παρισιού. Ο σκοπός της ζωής του όμως ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας του από τον οθωμανικό ζυγό.
Η επιστροφή στη Βουλγαρία και η πολιτική δράση
Επέστρεψε στη Βουλγαρία το 1866 και αντικατέστησε τον πατέρα του ως δάσκαλος στο σχολείο του Καλοφέρ. Την ημέρα δίδασκε και το βράδυ έγραφε φλογερά ποιήματα για τον εθνικό ξεσηκωμό. Στις 24 Μαΐου 1867, ανήμερα της εορτής των Αγίων Μεθοδίου και Κυρίλλου, εκφώνησε ένα πύρινο πανηγυρικό, προτρέποντας τους συμπατριώτες του να εξεγερθούν κατά των Οθωμανών.
Προτού τον συλλάβουν οι τουρκικές αρχές πρόλαβε να καταφύγει στη Ρουμανία, όπου δρούσε ο μεγαλύτερος πυρήνας των Βούλγαρων πολιτικών φυγάδων. Γρήγορα αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή του εθνικού επαναστατικού κινήματος. Εξέδιδε εφημερίδες, έγραφε ποιήματα, εκφωνούσε λόγους και την άνοιξη του 1876 πέρασε στη δράση.
Η ιστορική Μάχη της Βράτζα και η θυσία του Χρίστο Μπότεφ
Επικεφαλής 200 ανδρών κατέλαβε ένα αυστριακό ποταμόπλοιο και διεκπεραιώθηκε στη βουλγαρική όχθη του Δούναβη. Ύστερα από πολλές μικροσυγκρούσεις με τις οθωμανικές φρουρές, έδωσε την πρώτη και ιστορική για τους Βουλγάρους Μάχη της Βράτζα στα δυτικά της χώρας.
Πολέμησε με άφθαστο ηρωισμό, αλλά η αναμέτρηση ήταν άνιση. Πληγωμένος πιάστηκε αιχμάλωτος και αποκεφαλίστηκε επί τόπου στις 20 Μαΐου 1876 (2 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο).
Η ποίηση του Χρίστο Μπότεφ
Στην ποίησή του, πρώτος αυτός μπόρεσε να εκφράσει τα πάθη και τους αγώνες τού βουλγαρικού λαού, τραγουδώντας τους μεγάλους εθνικούς ήρωες («Χατζί Ντιμίταρ», «Ο απαγχονισμός τού Βασίλ Λέφσκι») ή εκτοξεύοντας βίαιους λόγους εναντίον των εκμεταλλευτών που αποκοιμίζουν τον λαό («Μάχη», «Πατριώτης»). Αντικληρικαλιστής («Η προσευχή μου») εκφράζει την πίστη του στον Θεό της Λογικής, υπερασπιστή των σκλάβων.
Τα φολκλορικά θέματα («Η εκούσια αρπαγή μιας κόρης», «Άγιος Γεώργιος»), ανανεωμένα με την ευρύτητα του οράματος και τη μαστοριά του στίχου, η αγάπη χρωματισμένη με μελαγχολία και θλίψη ή οργή («Στη μητέρα μου», «Στην πρώτη μου αγάπη»), η σάτιρα και η ειρωνεία («Γιατί δεν είμαι;», «Επιτάφιοι και Επιγράμματα») αποτελούν τις άλλες πηγές έμπνευσης του Μπότεφ, που τον αναδεικνύουν ως τον μεγαλύτερο Βούλγαρο ποιητή.
Σχετικά
- Κάθε χρόνο, στις 2 Ιουνίου, ημέρα του θανάτου με το νέο ημερολόγιο, έχει καθιερωθεί ως Ημέρα του Χρίστο Μπότεφ στη Βουλγαρία.
- Το όνομά του φέρει και η ποδοσφαιρική ομάδα του Πλόβντιβ (η Φιλιππούπολη των Ελλήνων), που αγωνίζεται στη μεγάλη κατηγορία του βουλγαρικού πρωταθλήματος.