Αναστάσιος Σταλίκας: Ο πατέρας της Θετικής Ψυχολογίας

Ο καθηγητής Αναστάσιος Σταλίκας υπήρξε από τους πλέον διακεκριμένους έλληνες ψυχολόγους με διεθνή αναγνώριση. Θεωρείται ο πατέρας της Θετικής Ψυχολογίας. Τα μότο της ζωής και της εργασίας του είναι «First we take Manhattan, then we take Berlin» και «Προκαλέστε τη Θετικότητα, Προσκαλέστε τη Θετικότητα».

Ο Αναστάσιος Σταλίκας γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1960 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κονκόρντια του Μόντρεαλ και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές του στην κλινική ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα.

Διατέλεσε αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ του Μόντρεαλ και μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1998 εντάχθηκε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, φθάνοντας μέχρι την ανώτατη εκπαιδευτική βαθμίδα του καθηγητή. Δίδαξε επίσης ως επιστημονικός συνεργάτης και επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Ο Αναστάσιος Σταλίκας είναι ο πατέρας της Θετικής Ψυχολογίας στην Ελλάδα και θεωρείται πρωτοπόρος στο αντικείμενο της επιστήμης του. Ήταν ιδρυτής και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Θετικής Ψυχολογίας (ΕΕΘΕΨΥ), του μοναδικού επιστημονικού φορέα για τη Θετική Ψυχολογία στην Ελλάδα και δίδαξε στα εκπαιδευτικά προγράμματα της εταιρίας.

Σε μία συνέντευξή του στην ΕΡΤ προσδιόρισε την έννοια της Θετικής Ψυχολογίας, που είναι ο νεότερος κλάδος της ψυχολογίας και δημιουργήθηκε περίπου στις αρχές του τρέχοντος αιώνα. «Ο βασικός στόχος της θετικής ψυχολογίας είναι να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι άνθρωποι γινόμαστε ευτυχισμένοι, να ξεκλειδώσει τα μυστικά του δρόμου για την ευζωία. Η θετική ψυχολογία προσπαθεί να απαντήσει ερωτήματα όπως πώς μπορώ να γίνω ο καλύτερος, που μπορώ να γίνω καλύτερος… Πώς μπορώ να αναπτύξω στο μέγιστο το δυναμικό μου; Ποια είναι τα συστατικά της ευτυχίας;»

Στο ερώτημα σε τι διαφέρει από την κλασική ψυχολογία απάντησε: «Η θετική ψυχολογία γεννήθηκε εν μέρει ως αντίδραση της επικέντρωσης της ψυχολογίας στο παθολογικό. Για πολλά χρόνια η ψυχολογία είχε εστιαστεί σχεδόν αποκλειστικά στο να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τα ψυχολογικά τους προβλήματα, να απαλύνει τον ψυχικό τους πόνο και να τους βοηθήσει να επουλώσουν τις ψυχολογικές τους πληγές. Υπό μια έννοια οι υπόλοιποι κλάδοι της ψυχολογίας εστιάζονται στο προβληματικό, στο ανεπαρκές, στο άρρωστο, και προσπαθούν να βρουν τρόπους για να βελτιώσουν, να το ξεπεράσουν και να ενισχύσουν. Η θετική ψυχολογία εστιάζεται στο υγιές, σ’ αυτό που λειτουργεί, σ’ εκείνα τα κομμάτια του εαυτού μας στα οποία μπορούμε να βασιστούμε για να γίνουμε καλύτεροι, να κάνουμε τη υπέρβασή μας, και να αξιοποιήσουμε το δυναμικό μας στο μέγιστο βαθμό».

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονταν στους τομείς της Κλινικής και της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, την κατασκευή ψυχομετρικών εργαλείων και τη μεθοδολογία της έρευνας. Ερευνητικός του στόχος ήταν η μελέτη και κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι «ανθίζουν» ψυχικά», η μελέτη δηλαδή της ευζωίας, κεντρικού αντικειμένου της Θετικής Ψυχολογίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει περισσότερα από 12 βιβλία, 60 κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους και πάνω από 150 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές.

Εργάστηκε ως κλινικός ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής, σύμβουλος επιχειρήσεων και coach. Για πολλά χρόνια υλοποίησε εργαστήρια, βιωματικά σεμινάρια και ομιλίες σε εταιρείες στην Ευρώπη, την Ασία, την Αυστραλία και την Αμερική, με στόχο την αναγνώριση, ανάπτυξη και εφαρμογή των θετικών χαρακτηριστικών των στελεχών τους σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο, την ενίσχυση του εταιρικού οράματος και το χτίσιμο μιας θετικής οργανωσιακής κουλτούρας.

Οι Unilever, PepsiCo, Loreal, P&G, Interamerican, 3M, AIG, Singular Logic, Procter & Gamble, ING, Sanofi, Shell, Leroy Merlin, My Market, Υπουργείο Εργασίας Κύπρου, Mondelez και Ελληνικά Πετρέλαια είναι μόνο κάποιοι από τους οργανισμούς, στους οποίους ο Δρ. Σταλίκας μεταλαμπάδευσε, εκπαίδευσε, επικοινώνησε και συγκινήθηκε, παρατηρώντας τη θετική αλλαγή να επιτυγχάνεται τόσο σε επίπεδο ατομικό όσο και ομαδικό, καθώς ο στόχος του ίδιου όσο και των εργοδοτών για αύξηση της ικανοποίησης των εργαζομένων από την εργασία και της αποδοτικότητάς τους επετεύχθη.

Ο Αναστάσιος Σταλίκας πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου 2023 στην Αθήνα, σε ηλικία 63 ετών.