Ζακ Λακάν: Ο πιο αμφιλεγόμενος ψυχαναλυτής μετά τον Φρόιντ

Ο Ζακ Λακάν (Jacques Lacan) ήταν γάλλος ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, που απέκτησε διεθνή φήμη το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα με την πρωτότυπη ερμηνεία του έργου του Σίγκμουντ Φρόιντ. Εισηγητής της δομικής ψυχανάλυσης, που κυριάρχησε στην πνευματική ζωή της Δύσης, ήταν ένας σούπερσταρ της επιστήμης του και η πιο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην ψυχανάλυση μετά τον Φρόιντ.

Ο Ζακ Μαρί Εμίλ Λακάν γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1901 στο Παρίσι. Ήταν γιος ενός πλασιέ καλλυντικών και μιας πιστής Καθολικής. Το πρώιμο ενδιαφέρον του για τη φιλοσοφία του Σπινόζα τον οδήγησε ν’ απαρνηθεί τον χριστιανισμό και να δηλώνει άθεος. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων και ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική και την ψυχανάλυση.

Τη δεκαετία του ‘30 αναμίχθηκε στο σουρεαλιστικό κίνημα και παράλληλα βοήθησε στην εισαγωγή της φροϋδικής θεωρίας στη Γαλλία. Γνωστός άρχισε να γίνεται μεταπολεμικά και συγκεκριμένα το 1953 από τα τακτικά του σεμινάρια ψυχανάλυσης στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.

Τα «Γραπτά» και η «Φροϋδική Σχολή των Παρισίων»

Έγινε διάσημος πρώτα στη Γαλλία και μετά στις ΗΠΑ, με τη δημοσίευση των δοκιμίων και διαλέξεων στο βιβλίου του «Écrits» («Γραπτά»), που κυκλοφόρησε το 1966. Ίδρυσε και διηύθυνε τη «Φροϋδική Σχολή των Παρισίων» («École Freudienne de Paris», από το 1964 έως το 1980, οπότε τη διέλυσε γιατί όπως ισχυρίστηκε απέτυχε να τηρήσει με αυστηρότητα τις φροϋδικές αρχές.

Στο έργο του ο Λακάν τόνισε την πρωτοκαθεδρία της γλώσσας ως συστατικού του ασυνείδητου και προσπάθησε να εισαγάγει τη μελέτη της γλώσσας (όπως εφαρμόζεται στη σύγχρονη γλωσσολογία, φιλοσοφία και λογοτεχνία) στην ψυχαναλυτική θεωρία. Το σημαντικότερο επίτευγμά του ήταν η επανερμηνεία του έργου του Φρόιντ από την άποψη της δομικής γλωσσολογίας που αναπτύχθηκε από γάλλους συγγραφείς στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Η επιρροή του επεκτάθηκε πολύ πέρα από το πεδίο της ψυχανάλυσης και τον κατέστησε μία από τις κυρίαρχες μορφές της γαλλικής πολιτιστικής ζωής κατά τη δεκαετία του ‘70. Στην ψυχαναλυτική του πρακτική ήταν γνωστός για τις ανορθόδοξες, ακόμη και εκκεντρικές, θεραπευτικές μεθόδους του.

Ο Ζακ Λακάν πέθανε στις 9 Σεπτεμβρίου 1981 στο Παρίσι, σε ηλικία 80 ετών.