Χαλίλ Γκιμπράν: Ο μυστικιστής ποιητής του «Προφήτη»

Ο Χαλίλ Γκιμπράν ήταν λιβανεζο-αμερικανός μυθιστοριογράφος, στοχαστής, μυστικιστής ποιητής και ζωγράφος. Είναι παγκοσμίως γνωστός για την ποιητική πρόζα «Ο Προφήτης», που έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 100 γλώσσες και διαλέκτους.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1883 στην πόλη Μπσαρί του Βόρειου Λιβάνου, που τότε αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παιδί μιας φτωχής οικογένειας Μαρωνιτών Χριστιανών, μετανάστευσε με τους γονείς του στη Βοστώνη το 1895, αφού πρώτα απέκτησε στοιχειώδη εκπαίδευση στη Βηρυτό. Τρία χρόνια αργότερα επέστρεψε στον Λίβανο και φοίτησε στο Μαρωνίτικο «Κολέγιο της Σοφίας» («Collège de la Sagesse») στη Βηρυτό, όπου διέπρεψε στην αραβική γλώσσα κι έμαθε γαλλικά.

Μέσω Ελλάδας, Ιταλίας, Ισπανίας και Γαλλίας, επέστρεψε στη Βοστόνη το 1903 και άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα του φιλολογικά δοκίμια στην αραβική εφημερίδα «Αλ Μουχαζίρ» («Ο Μετανάστης») και να παρουσιάζει τα πρώτα του σχέδια. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου συνάντησε την κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερή του Μαίρη Χάσκελ (1873-1964), εκπαιδευτικό και διευθύντρια σε σχολείο θηλέων, η οποία έμελλε να γίνει η ευεργέτιδά του σ’ όλη του τη ζωή. Κάποιοι βιογράφοι του Γκιμπράν υποστηρίζουν ότι η σχέση τους ήταν ερωτική και δεν μετουσιώθηκε σε γάμο, λόγω της άρνησης των γονέων της Χάσκελ.

Από το 1908 έως το 1910, με χρηματοδότηση της Χάσκελ συνέχισε τις καλλιτεχνικές του σπουδές στο Παρίσι, όπου μαθήτευσε δίπλα στον Ροντέν. Το 1912 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και ασχολήθηκε με τη συγγραφή φιλολογικών δοκιμίων και διηγημάτων, στην αραβική και την αγγλική γλώσσα, καθώς και με τη ζωγραφική. Μαζί με άλλους εκπατρισμένους Συρολιβανέζους ίδρυσε στη Νέα Υόρκη, το 1920, τη φιλολογική λέσχη «Αλ-Ραμπιτάχ αλ-Καλαμιγιάχ» («Η ένωση της Πένας»).

Το 1923 εξέδωσε πρώτα στα αγγλικά το βιβλίο «Ο Προφήτης» («The Prophet»), που έμελλε να τον καταστήσει διάσημο. Αποτελείται από 26 κεφάλαια ποιητικής πρόζας και επικεντρώνεται στη σημασία της πνευματικής αγάπης που μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους. Η εικονογράφηση του βιβλίου έγινε από τον ίδιο τον Γκιμπράν.

Από το υπόλοιπο λογοτεχνικό έργο του Γκιμπράν ξεχωρίζουν τα γραμμένα στην Αραβική: «Νύμφες της Κοιλάδας» (1910), «Δάκρυ και χαμόγελο» (1914), «Επαναστατημένα πνεύματα» (1920), «Σπασμένα φτερά» (1922), «Οι Θύελλες» (1923) και η ποιητική συλλογή «Οι Λιτανείες» (1923), καθώς και τα γραμμένα στην Αγγλική «Ο Τρελός» («The Madman», 1918), «Ο Πρόδρομος» («The Forerunner», 1920), «Άμμος και αφρός» («Sand and Foam», 1926), και «Ιησούς, ο Υιός του Ανθρώπου» («Jesus, the Son of Man», 1928).

Ζώντας στις ΗΠΑ, ο Γκιμπράν θα προσπαθήσει, δίκην προφήτη, να διασώσει την ελληνοχριστιανική πολιτισμική παράδοση του ανθρωπισμού και, ταυτόχρονα, να επανασυνδέσει τον δυτικό άνθρωπο με τη σοφία που είναι κρυμμένη μέσα του. Τα έργα του, σε δύο γλώσσες, όπου πραγματεύεται κυρίως θέματα όπως ο έρωτας, ο θάνατος και η φύση και διαπνέονται από ζωηρή νοσταλγία για την πατρίδα, είναι γεμάτα από λυρικά ξεσπάσματα και εκφράζουν τη βαθιά θρησκευτική και μυστικιστική του φύση. Αν και χριστιανός, ο Γκιμπράν επηρεάστηκε από τον σουφισμό, τον ινδουισμό και τη θεοσοφία, αλλά και από προσωπικότητες, όπως ο φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε, ο ψυχολόγος Καρλ Γιουνγκ και ο ποιητής Γουίλιαμ Μπλέικ.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν πέθανε στις 10 Απριλίου 1931 στη Νέα Υόρκη, από φυματίωση και κίρρωση του ήπατος, σε ηλικία 48 ετών. Σύμφωνα με την επιθυμία του και δαπάναις της Μαίρης Χάσκελ, η σορός του μεταφέρθηκε στον Λίβανο, όπου χτίστηκε ένα μουσείο στη μνήμη του.