Οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα —  Β’ Βασιλευομένη Δημοκρατία

26 Ιανουαρίου 1936

Οι εκλογές που οδήγησαν στην επιβολή της μεταξικής δικτατορίας με ευθύνη και των δύο μεγάλων παρατάξεων (Φιλελευθέρων και Λαϊκών). Η απλή αναλογική που εφαρμόστηκε οδήγησε στη μη επίτευξη βιώσιμων κυβερνητικών σχημάτων. Οι εκλογές διενεργήθηκαν μετά το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 και τη λαϊκή ετυμηγορία υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας, προκειμένου η νέα Βουλή να προβεί στις αναγκαίες τροποποιήσεις του Συντάγματος.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη επρώτευσε με το 37,26% των ψήφων και 126 έδρες. Ακολούθησαν το Λαϊκό Κόμμα υπό τον Παναγή Τσαλδάρη (22,10% και 73 έδρες), η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις (19,89% και 63 έδρες), ο Δημοκρατικός Συνασπισμός υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη (4,21% και 11 έδρες), το Κόμμα Ελευθεροφρόνων υπό τον Ιωάννη Μεταξά (3,94% και 7 έδρες), το Μεταρρυθμιστικόν Εθνικόν Κόμμα υπό τον Σωτήριο Γκοτζαμάνη (1,40% και 4 έδρες), η Παλαιοδημοκρατική Ένωσις Κρήτης υπό τον Νικόλαο Κουσουλεράκη (1,08% και 3 έδρες) και το Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο (0,77% και 1 έδρα), ενώ οι ανεξάρτητοι συγκέντρωσαν 1 έδρα. Το ΚΚΕ κατέβηκε στις εκλογές με την επωνυμία Παλλαϊκόν Μέτωπον και επικεφαλής τον Νικόλαο Πλουμπίδη, αποσπώντας το 5,76% των ψήφων και 15 έδρες.

31 Μαρτίου 1946 [αναλυτικά →]

Ήταν οι πρώτες εκλογές στη χώρα μας μετά το 1936. Είχαν μεσολαβήσει η δικτατορία Μεταξά, το έπος του '40, η Κατοχή, η Αντίσταση, η Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Αποδείχτηκαν μοιραίες, επειδή η έλλειψη συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, οι επιπτώσεις του οποίου ταλαιπώρησαν τη χώρα για τα επόμενα 28 χρόνια.

Το πανίσχυρο ΚΚΕ που φλέρταρε με την ένοπλη κατάληψη της εξουσίας απείχε από τις εκλογές, με τη δικαιολογία ότι οι αστικές δυνάμεις είχαν εξαπολύσει κύμα τρομοκρατίας κατά των οπαδών του. Το πρωί της 31ης Μαρτίου οι ψηφοφόροι πήγαν στις κάλπες με το άγγελμα ότι τα ξημερώματα κομμουνιστές αντάρτες υπό τον Καπετάν Μπαρούτα είχαν επιτεθεί στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, με διαταγή του ηγέτη του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη. Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από πολλούς ως το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου.

Κατά τ' άλλα, οι εκλογές θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με αναλογικό εκλογικό σύστημα και θα τις κερδίσει η δεξιά και βασιλόφρων «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων» (Κ. Τσαλδάρης, Σ. Στεφανόπουλος, Ι. Θεοτόκης κ.ά.) με το 55,12% των ψήφων και 206 από τις 376 έδρες της Βουλής. Θα ακολουθήσουν δύο κεντρώοι πολιτικοί σχηματισμοί: η «Εθνική Πολιτική Ένωσις» με ηγέτες τους Σοφοκλή Βενιζέλο, Γεώργιο Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλο (19,28% και 67 έδρες) και το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη (14, 39% και 54 έδρες). Τα λοιπά κόμματα θα συγκεντρώσουν το 11,21% των ψήφων και 48 έδρες.

5 Μαρτίου 1950

Οι πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές έγιναν με απλή αναλογική και δεν ανέδειξαν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Πρώτευσε το Λαϊκό Κόμμα του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη (18,80% και 63 έδρες ) και ακολούθησαν: Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο (17,24% και 56 έδρες), Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ) υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (16,44% και 49 έδρες), Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (10,67% και 36 έδρες), Δημοκρατική Παράταξις υπό τον Αλέξανδρο Σβώλο (9,70% και 19 έδρες), Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις υπό τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (8,15% και 10 έδρες), Μέτωπον Εθνικής Αναδημιουργίας υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο (5,27% και 8 έδρες), Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα (3,65 και 5 έδρες), Παράταξις Αγροτών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (2,62% και 3 έδρες) και Νέον Κόμμα υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (2,50% και 1 έδρα). Εξελέγησαν και 3 ανεξάρτητοι.

9 Σεπτεμβρίου 1951

Η ακυβερνησία οδήγησε σε νέες εκλογές, με την είσοδο στην πολιτική του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, που ηγήθηκε του Εθνικού Στρατού κατά την τελευταία φάση του Εμφυλίου Πολέμου. Το κόμμα του Εθνικός Συναγερμός συγκέντρωσε το 36,53% των ψήφων και 116 έδρες, χωρίς να επιτύχει αυτοδυναμία, παρά το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που εφαρμόστηκε. Ακολούθησε η ΕΠΕΚ υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (23,49% και 75 έδρες), το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλο (19,04% και 57 έδρες), η νεοσύστατη Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (10,57% και 18 έδρες), το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη (6,66% και 2 έδρες) και ο Συναγερμός Εργατών και Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (1,23% και 2 έδρες).

16 Νοεμβρίου 1952

Η μη επίτευξη αυτοδυναμίας οδήγησε σε νέες εκλογές, με πλειοψηφικό. Αυτή τη φορά, η νίκη του Παπάγου υπήρξε σαρωτική. Ο «Δημοκρατικός Συναγερμός» συγκέντρωσε το 49,22% των ψήφων και 249 έδρες στη νέα Βουλή, επί συνόλου 314. Ακολούθησε η κεντρώα Ένωση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων (Νικόλαος Παστήρας, Σοφοκλής Βενιζέλος) με το 34,22% των ψήφων και 61 έδρες, ενώ η ΕΔΑ υπό τον Ιωάννη Πασσαλίδη με το 9,55% των ψήφων δεν κατόρθωσε να εκλέξει βουλευτή. Εξελέγησαν 4 ανεξάρτητοι βουλευτές, ανάμεσά τους ο Γεώργιος Παπανδρέου, που συνεργάστηκε με το κόμμα του Παπάγου.

19 Φεβρουαρίου 1956

Με τον θάνατο του Παπάγου (4 Οκτωβρίου 1955), η χώρα απέκτησε νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, καθ' υπόδειξη του Στέμματος. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αναταράξεις και ανακατατάξεις στα κόμματα. Κύριο χαρακτηριστικό της εκλογικής διαδικασίας, το αποκληθέν υπό του Γεωργίου Παπανδρέου «τριφασικό» εκλογικό σύστημα, που έδωσε την αυτοδυναμία στη νεοσύστατη Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή (47,38% των ψήφων και 167 έδρες), παρότι υστέρησε σε ψήφους από τη Δημοκρατική Ένωση (48,15% των ψήφων και 132 έδρες), που συσπείρωνε δεξιά, κεντρώα και αριστερά κόμματα. 6 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

11 Μαΐου 1958

Η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη αποτέλεσε την έκπληξη των εκλογών και αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση με το 24,42% των ψήφων και 60 έδρες. Αυτοδύναμη κυβέρνηση σχημάτισε η ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με το 41,16% των ψήφων και 172 έδρες. Ακολούθησαν δύο κεντρώα κόμματα: Οι Φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Σοφοκλή Βενιζέλο (20,67% και 35 έδρες) και η Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις (ΠΑΔΕ) με το 10,62% και 8 έδρες. Το άλλοτε κραταιό Λαϊκό Κόμμα (Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και Παναγιώτης Κανελλόπουλος) στην τελευταία του εμφάνιση σε εθνικές εκλογές συγκέντρωσε το 2,94% των ψήφων μαζί με τους συμμάχους του και 4 έδρες στη νέα Βουλή. 27 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

29 Οκτωβρίου 1961

Έμειναν στην ιστορία ως «εκλογές βίας και νοθείας», επειδή σύμφωνα με τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης «ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα». Νικήτρια αναδείχθηκε η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που συγκέντρωσε το 50,80% των ψήφων και 181 έδρες. Ακολούθησαν ο Συνασπισμός Ενώσεως Κέντρου και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη με το 33,65% των ψήφων και 98 έδρες, το Πανδημοκρατικόν Αγροτικόν Μέτωπον (ΕΔΑ και Εθνικόν Αγροτικόν Κόμμα) με το 14,62% των ψήφων και 26 έδρες. 5 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

3 Νοεμβρίου 1963

Ο «Ανένδοτος Αγώνας» που κήρυξε ο Γεώργιος Παπανδρέου κατά της κυβέρνησης απέφερε καρπούς. Η Ένωση Κέντρου θα κερδίσει την πρωτιά χωρίς να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου κεντρώα παράταξη θα συγκεντρώσει το 42,04% των ψήφων και 139 έδρες, η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα περάσει στην αντιπολίτευση με το 39,37% των ψήφων και 131 έδρες, η ΕΔΑ με αρχηγό των Ιωάννη Πασσαλίδη 14,34 και 26 έδρες και το Κόμμα των Προοδευτικών με επικεφαλής τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη 3,73% και 2 έδρες. 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

16 Φεβρουαρίου 1964

Οι τελευταίες εκλογές πριν από τη Δικτατορία, που αποτέλεσαν θρίαμβο για την Ένωση Κέντρου και τον αρχηγό της Γεώργιο Παπανδρέου με το 52,7% των ψήφων και 180 έδρες. Ακολούθησαν ο Συνασπισμός ΕΡΕ και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (35, 26% και 112 έδρες) και η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη (11,80% και 20 έδρες). 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ EMAIL ΣΑΣ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας για να λαμβάνετε κάθε μέρα στο email σας τα σημαντικότερα άρθρα του «Σαν Σήμερα .gr»


ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΜΕΛΟΥΣ

premium Γίνε συνδρομητής με μόλις 8 € / μήνα, στήριξε τον αγαπημένο σου ιστότοπο
και απόλαυσε premium περιεχόμενο, χωρίς διαφημίσεις!

ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ