Διεθνής Ημέρα Διαλόγου μεταξύ των Πολιτισμών

Καθώς ο κόσμος ταλανίζεται από πολυεπίπεδες και αλληλένδετες κρίσεις, μεταξύ των οποίων οι εντεινόμενες ανισότητες στην ειρήνη, την ανάπτυξη, την εμπιστοσύνη και τη διακυβέρνηση, η ανθρωπότητα στέκεται σ’ ένα ιστορικό σταυροδρόμι, αντιμέτωπη με αυξανόμενη αστάθεια και ριζικούς μετασχηματισμούς.

Ποτέ άλλοτε η ανάγκη για αλληλεγγύη, διάλογο και συνεργασία δεν υπήρξε τόσο επιτακτική. Ο διάλογος μεταξύ των πολιτισμών παραμένει το πλέον αποτελεσματικό μέσο για την εξάλειψη των διακρίσεων και των προκαταλήψεων, την καλλιέργεια της αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης, την ενδυνάμωση των διακρατικών σχέσεων και την εδραίωση μιας συλλογικής παγκόσμιας συνοχής.

Πέραν της ενίσχυσης της επίγνωσης και της εκτίμησης των οικουμενικών αξιών που ενώνουν την ανθρωπότητα, ο διάλογος μεταξύ των πολιτισμών προάγει τη συνύπαρξη βασισμένη στον σεβασμό του «άλλου» και της ετερότητας. Αποτελεί γέφυρα για την εύρεση κοινού τόπου σε μείζονες προκλήσεις της εποχής μας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην παγκόσμια ειρήνη, την ανθρώπινη ευημερία, την ανάπτυξη και την πρόοδο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαλόγου μεταξύ των Πολιτισμών (International Day for Dialogue among Civilizations) συνιστά μια ευκαιρία αφύπνισης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και την προώθηση του διαλόγου, του αμοιβαίου σεβασμού και της διεθνούς αλληλεγγύης, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν πιο αρμονικό και αλληλένδετο κόσμο.

Το Ιστορικό Πλαίσιο

Στις 7 Ιουνίου 2024, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε το ψήφισμα A/RES/78/286, καθιερώνοντας την 10η Ιουνίου ως Διεθνή Ημέρα Διαλόγου μεταξύ Πολιτισμών.

Η πρόταση κατατέθηκε από την Κίνα και υποστηρίχθηκε από περισσότερες από 80 χώρες. Το ψήφισμα υπογραμμίζει ότι όλα τα επιτεύγματα των πολιτισμών συνιστούν «συλλογική κληρονομιά της ανθρωπότητας». Τονίζει τη σημασία του σεβασμού στην πολιτισμική πολυμορφία και αναδεικνύει τον «καθοριστικό ρόλο του διαλόγου» στη διατήρηση της ειρήνης, την προώθηση της κοινής ανάπτυξης, την ενίσχυση της ανθρώπινης ευημερίας και την επίτευξη συλλογικής προόδου.

Το ψήφισμα αναγνωρίζει τον ουσιώδη ρόλο του διαλόγου στην καλλιέργεια συνείδησης και κατανόησης των πανανθρώπινων αξιών, όπως αυτές ορίζονται στο Χάρτη του ΟΗΕ και την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιβεβαιώνοντας πως τα επιτεύγματα των πολιτισμών αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της κοινής ανθρώπινης κληρονομιάς. «Οι διεθνείς συγκρούσεις δεν μπορούν να αποδίδονται αποκλειστικά στη θρησκεία, τον πολιτισμό ή τους ίδιους τους πολιτισμούς. Πρέπει να ειπωθεί ξεκάθαρα: δεν υφίσταται σύγκρουση πολιτισμών. Υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων και σύγκρουση άγνοιας» τονίζει ο Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος, αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας και Ύπατος Εκπρόσωπος για τη Συμμαχία των Πολιτισμών των Ηνωμένων Εθνών

Πως ορίζεται ο Πολιτισμός;

Η έννοια του «πολιτισμού» δεν είναι εύκολα προσδιορίσιμη και συχνά υπόκειται σε παρερμηνείες. Ωστόσο, η Οργάνωση του ΟΗΕ για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO) την προσεγγίζει ως μια καθολική, πολυπρισματική και μη ιεραρχική πραγματικότητα. Αναγνωρίζει ότι οι πολιτισμοί διαμορφώνονται ουσιωδώς μέσα από διαπολιτισμικές αλληλεπιδράσεις, ενώ ταυτόχρονα διατηρούν τη διακριτή τους ταυτότητα.