Γιώργος Γραμματικάκης

Ο Γιώργος Γραμματικάκης υπήρξε διακεκριμένος φυσικός, πανεπιστημιακός δάσκαλος και συγγραφέας εκλαϊκευτικών επιστημονικών βιβλίων. Ένα από αυτά «Η Κόμη της Βερενίκης», που κυκλοφόρησε το 1991, σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων για επιστημονικό βιβλίο και μεταφέρθηκε στην τηλεόραση.

Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στις 21 Μαΐου 1939 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ιmperιal College (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου), όπου δημοσίευσε τις πρώτες του ερευνητικές εργασίες. Το 1973 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα, έχοντας στο μεταξύ συνεργασθεί με πολλά ευρωπαϊκά εργαστήρια και Πανεπιστήμια.

Εργασία στον «Δημόκριτο» και στο CERN

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάσθηκε ως ερευνητής στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «Δημόκριτος» και αργότερα στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) της Γενεύης.

Το 1978 άρχισε να διδάσκει και να συμμετέχει στην οργάνωση του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 1982 εξελέγη καθηγητής του Ιδρύματος και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του. Τον Μάιο του 1990 εξελέγη Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης και επανεκλέχθηκε το 1993 για μία ακόμα θητεία.

Το 2000 ανέλαβε την Προεδρία της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου και το οδήγησε στην αυτονόμηση το 2004. Στο ίδιο διάστημα συμμετείχε σε διεθνείς επιτροπές εμπειρογνωμόνων, για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2006 αφυπηρέτησε από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης με τη διάκριση του ομότιμου καθηγητή.

Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιστρέφονταν γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (1989-1990) ασχολήθηκε με την Ιστορία της Επιστήμης. Συμμετείχε εξαρχής στο πείραμα «Νέστωρ», αναζητώντας τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου, ενώ τα τελευταία χρόνια συμμετείχε σε πολλές εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα, ιχνηλατώντας, με τη συνοδεία κορυφαίων μουσικών, τη σχέση Επιστήμης και Μουσικής.

Το συγγραφικό έργο

Ήταν ο συγγραφέας των βιβλίων: «Η κόμη της Βερενίκης» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1991), «Κοσμογραφήματα» (Πόλις, 1996), «Η αυτοβιογραφία του φωτός» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005), «Συνομιλίες με το Φως» (Ιανός 2009) και «Ένας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012). Επιπλέον, είχε συμμετάσχει στα συλλογικά έργα: «Η μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου» (Εκδόσεις Παπαζήση, 2007) και «Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας: Η γλώσσα του σχολείου» (Ιανός 2012).

Τηλεόραση και αρθρογραφία

Είχε επιμεληθεί επιστημονικά τις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΤ1: «Αναζητώντας την Βερενίκη» (1997), «Στα μονοπάτια της Επιστήμης» (2008), «Συνομιλίες για την Επιστήμη» (2009) και «Μονά ζυγά δικά σας» (2011).

Υπήρξε επίσης τακτικός συνεργάτης των εφημερίδων «Το Βήμα» και «Ελευθεροτυπία» και μέλος του δ.σ. της ΕΡΤ (1997-2002). Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη στην Κρήτη και Αντιπρόεδρος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Τον Μάιο του 2014 εκλέχτηκε Ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι» και ολοκλήρωσε τη θητεία του το 2019.

Ο Γιώργος Γραμματικάκης απεβίωσε στις 25 Οκτωβρίου 2023 στο Ηράκλειο της Κρήτης, σε ηλικία 84 ετών. Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) με αναπνευστικά προβλήματα.