Νίκος Δαναηλίδης: Ένας κορυφαίος έλληνας φαγκοτίστας

Ο Νίκος Δαναηλίδης ήταν έλληνας μουσικός, επί σειρά ετών κορυφαίος φαγκοτίστας της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ). Υπήρξε μέλος της ΚΟΘ από την ίδρυσή της το 1959 κι ένας από τους τρεις μουσικούς που έπαιζαν αυτό το ιδιαίτερο πνευστό μουσικό όργανο, άγνωστο εκείνη την εποχή για τη Θεσσαλονίκη.

Γεννήθηκε το 1932 και πίσω από τη μακρόχρονη και σπουδαία πορεία του κρύβεται μία συγκινητική ιστορία, την οποία αποκαλύπτει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο νυν κορυφαίος Α’ στα φαγκότα της ΚΟΘ Γιώργος Πολίτης, μαθητής και βαφτισιμιός του Νίκου Δαναηλίδη.

«Ο νονός μου ξεκίνησε ν’ ασχολείται με το συγκεκριμένο όργανο στην ηλικία των 15 ετών περίπου, την περίοδο που ήταν στο ορφανοτροφείο, καθώς εκείνη την εποχή μάθαιναν στα παιδιά μουσική ως δεύτερο επάγγελμα, για να μπορούν να έχουν μία επαγγελματική διέξοδο», εξηγεί ο κ. Πολίτης.

Ο ίδιος χαρακτηρίζει το φαγκότο ως ένα «εξωτικό όργανο», ιδιαίτερα για τη δεκαετία εκείνη, ενώ όπως λέει, ακόμη και σήμερα όταν αναφέρεται σε αυτό, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται. «Δε μιλάμε για ένα δημοφιλές όργανο, όπως το κλαρινέτο ή το φλάουτο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μου έλεγε ο νονός μου πως όταν του το έδωσαν στην αρχή, δεν του είχαν δώσει κάποιο καλάμι, και προσπαθούσε να δει πώς παίζεται και πώς θα μπορούσε να βγάλει ήχο με αυτό», σημειώνει ο Γιώργος Πολίτης.

Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μουσικοί με τα φαγκότα ακόμη και σήμερα, λόγω της ιδιομορφίας που έχουν με τα καλάμια, αναφέρθηκε ο κορυφαίος της ΚΟΘ. «Εγώ, που έχω κάνει σπουδές σε Μουσική Ακαδημία της Γερμανίας, που έχω όλη την τεχνογνωσία, που διαθέτω όλα τα μέσα και την υλικοτεχνική υποδομή, το θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο και δεν πετυχαίνω πάντα ένα καλό καλάμι. Οπότε την ώρα που φτιάχνω τα καλάμια μου, αναρωτιέμαι τι έκαναν αυτοί οι άνθρωποι τότε και πώς μπορούσαν και αντεπεξέρχονταν στις συνθήκες του επαγγέλματός», επισημαίνει. «Όταν λοιπόν ρωτούσα τον νονό μου, μου έλεγε “ ε, εντάξει, κι εγώ είχα σοβαρά προβλήματα με τα καλάμια”, με τέτοιον τρόπο σαν να ήταν κάτι εντελώς φυσιολογικό και σαν να μην ήταν τίποτα δραματικό», καταλήγει.

Αυτοδίδακτος λοιπόν ο Νίκος Δαναηλίδης, σε μία πόλη όπως η Θεσσαλονίκη όπου οι ήχοι αυτοί απείχαν πολύ από τα ακούσματα και την ατμόσφαιρά της, χωρίς δάσκαλο και χωρίς κάποια δυνατότητα να δει ή να ακούσει κάποιον να παίζει φαγκότο, με την είσοδό του στην Κρατική Ορχήστρα κατάφερε τελικά να το κατακτήσει. «Οι περισσότεροι μουσικοί της ΚΟΘ που έπαιζαν πνευστά, προέρχονταν κυρίως από τη μπάντα του δήμου και σχεδόν στο σύνολό τους ήταν παιδιά από τα δύο ορφανοτροφεία της πόλης, το “Παπάφειο” και τον “Αριστοτέλη” στην Καλαμαριά. Πρόκειται για άτομα που έμαθαν το όργανο από παιδιά και μόλις ενηλικιώθηκαν μπόρεσαν και βρήκαν επαγγελματική διέξοδο στη φιλαρμονική και μετά ήταν οι εποχές που σιγά-σιγά ιδρύθηκε στη σταθερή της βάση η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και την επάνδρωσαν», λέει ο Γιώργος Πολίτης.

Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο πατέρας του κ. Πολίτη, συνομήλικος του Νίκου Δαναηλίδη, φιλοξενούμενος στο ίδιο ορφανοτροφείο («Αριστοτέλης») -και μετέπειτα κουμπάρος του, ο οποίος έπαιζε επίσης φαγκότο. «Ο πατέρας μου ήταν σιδεράς και είχε ως δεύτερη ειδικότητα τη μουσική. Τελικά δεν μπόρεσε ποτέ να πάει σε ωδείο για το όργανο αυτό, ενώ αντίθετα ο νονός μου κάποια στιγμή έκανε μάθημα με έναν καθηγητή που δίδασκε τότε όλα τα πνευστά στο Κρατικό Ωδείο. Εγώ ως παιδί έβλεπα το όργανο μέσα στο σπίτι και το δοκίμαζα, αλλά είναι γνωστό ότι οι γονείς είναι δύσκολο να διδάξουν τα παιδιά τους, έτσι ανέλαβε ο νονός, που ήταν μετά και στο ωδείο καθηγητής μου», λέει, αποκαλύπτοντας το πώς ακολούθησε αυτό το μουσικό μονοπάτι.

Η λέξη που του έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεται αυτούς τους ανθρώπους, είναι «σεβασμός», για ό,τι έχτισαν και ήρθαν οι επόμενες γενιές να το απολαύσουν σαν να ήταν φυσιολογικό και αυτονόητο. «Πέραν του ότι ήταν συγγενείς μου οι άνθρωποι αυτοί, με βάλανε μέσα σε αυτό το επάγγελμα και σήμερα ζω από κάτι το οποίο αυτοί έστησαν με τον κόπο τους και μέσα από δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους», τονίζει.

Ο Νίκος Δαναηλίδης έφυγε από τη ζωή στις 16 Αυγούστου 2023, σε ηλικία 91 ετών. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε δύο μέρες μετά στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Καλαμαριά.