Κώστας Ουράνης: Ο τελευταίος του ελληνικού ρομαντισμού

Ο Κώστας Ουράνης ήταν έλληνας ποιητής, πεζογράφος, κριτικός, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος. Ως ποιητής, θεωρείται από πολλούς ο τελευταίος του ελληνικού ρομαντισμού, επηρεασμένος κυρίως από τους γάλλους ποιητές του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, όπως ο Σαρλ Μποντλέρ και ο Αρθούρος Ρεμπό.

Ο Κωνσταντίνος Νιάρχος (ή Νέαρχος), όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1890 στην Κωνσταντινούπολη και μεγάλωσε στο Λεωνίδιο Κυνουρίας, τόπο καταγωγής των γονιών του. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Ναυπλίου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης.

Οι σπουδές στο Παρίσι

Το 1908, σε ηλικία 18 ετών, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα κι εργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα στην εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη. Ακολούθως έφυγε για σπουδές στο Παρίσι, προτίμησε όμως τη μποέμικη ζωή με χρήματα που του έστελνε ο ευκατάστατος πατέρας του. Αρρώστησε από φυματίωση και νοσηλεύτηκε για δυο χρόνια σε σανατόριο του Νταβός στην Ελβετία. Εκεί γνώρισε την πρώτη του γυναίκα, την Μανουέλα Σαντιάγκο από την Πορτογαλία, με την οποία απέκτησε μια κόρη. Το ζευγάρι θα ζήσει χωριστά για πολλά χρόνια και θα χωρίσει το 1930.

Μετά την αποθεραπεία του, ο Κώστας Ουράνης ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και πόλεις της Μεσογείου, αρχικά ως ανταποκριτής εφημερίδων και κατόπιν ως διπλωμάτης. Το 1920 διορίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση γενικός πρόξενος στη Λισαβόνα και παρέμεινε στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας για τέσσερα χρόνια.

Δημοσιογραφία και ποίηση

Το 1924 επέστρεψε στην Αθήνα κι επιδόθηκε στη δημοσιογραφία. Διετέλεσε διευθυντής για ένα διάστημα της εφημερίδας «Ελεύθερος Λόγος» και συνεργάστηκε με το «Ελεύθερο Βήμα» (μεταπολεμικά «Το Βήμα») του Δημητρίου Λαμπράκη, τον «Εθνικό Κήρυκα» της Νέας Υόρκης και με περιοδικά της Αθήνας και της Αλεξάνδρειας.

Στα ελληνικά γράμματα πρωτοεμφανίστηκε ως ποιητής με τη συλλογή «Σαν όνειρο» (1907), την οποία αποκήρυξε. Ο ίδιος θεωρούσε ως πρώτο ποιητικό του έργο τη συλλογή με τον αγγλικό τίτλο «Spleen», δανεισμένο από το ομώνυμο ποίημα του Μποντλέρ. Εκδόθηκε το 1912 και διακατέχεται από ένα αθεράπευτα μελαγχολικό ρομαντισμό και μια βαθιά απαισιοδοξία, δύο στοιχεία που σφραγίζουν σχεδόν όλη την ποίησή του. Ως σημαντικότερο ποιητικό έργο του θεωρείται η συλλογή «Νοσταλγίες» (1920).

Τα ποιήματά του σε ελεύθερο στίχο κατά κανόνα, με εξαίρεση κυρίως τα σονέτα του σε δεκαπεντασύλλαβους, μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες. Ποιήματά του μελοποιήθηκαν από συνθέτες, όπως οι Γιάννης Γλέζος, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Παντελής Θαλασσινός και Δημήτρης Κογιάννης, καθώς και από τα συγκροτήματα «Ενδελέχεια» και «Διάφανα Κρίνα».

Το πεζογραφικό έργο

Το πεζογραφικό του έργο περιλαμβάνει ταξιδιωτικές εντυπώσεις, οδοιπορικά, μελέτες για τον Αχιλλέα Παράσχο και τον Σαρλ Μποντλέρ, άλλες μελέτες και άρθρα σε ζητήματα αισθητικής, χρονογραφήματα και αφηγήσεις. Μεγάλο μέρος του έργου του (ποιητικό και πεζογραφικό), που ήταν διάσπαρτο σε εφημερίδες και περιοδικά συγκεντρώθηκε κι εκδόθηκε σε τόμους μετά τον θάνατό του από τη δεύτερη σύζυγός του Ελένη Ουράνη-Νεγρεπόντη (1896-1971), γνωστή στα γράμματα με το φιλολογικό ψευδώνυμο Άλκης Θρύλος.

Στα χρόνια της Κατοχής, η υγεία του επιβαρύνθηκε από τις κακουχίες και το χρόνιο άσθμα που τον ταλαιπωρούσε. Μετά την απελευθέρωση αποτραβήχτηκε από το λογοτεχνικό προσκήνιο και μπαινόβγαινε σε σανατόρια.

Ο Κώστας Ουράνης άφησε την τελευταία του πνοή στο σανατόριο «Παπανικολάου» στα Μελίσσια Αττικής, στις 12 Ιουλίου 1953, σε ηλικία 63 ετών.