Τζέιμς Στιούαρτ

Ο Τζέιμς Στιούαρτ (James Stewart) ήταν αμερικανός ηθοποιός, από τους κορυφαίους του Χόλιγουντ, με 55χρονη θητεία στη μεγάλη οθόνη, 80 ταινίες, ένα βραβείο Όσκαρ και πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ στο ενεργητικό του. Με αργή εκφορά του λόγου (σήμα κατατεθέν του), διακρίθηκε σε ρόλους διστακτικών, αλλά ηθικά αποφασιστικών χαρακτήρων. Εκτός από τον κινηματογράφο, διακρίθηκε και για τα στρατιωτικά του κατορθώματα στα μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, φθάνοντας μέχρι το βαθμό του ταξιάρχου στο εφεδρικό σώμα της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Τζέιμς Μέιτλαντ Στιούαρτ γεννήθηκε στις 20 Μαΐου 1908 στην πόλη Ιντιάνα της πολιτείας Πενσιλβάνια, από εύπορη οικογένεια. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και συμμετείχε στη θεατρική ομάδα του ονομαστού πανεπιστημίου.

Μετά την αποφοίτησή του, το 1932, αποφάσισε να ακολουθήσει καριέρα ηθοποιού. Αρχικά έπαιξε σε θεατρικές παραστάσεις του Μπρόντγουέϊ, οι οποίες μπορεί να πήγαν «άπατες», αλλά το ταλέντο του ξεχώρισε και επαινέθηκε από τους κριτικούς της Νέας Υόρκης.

Το 1934 υπέγραψε συμβόλαιο με την κινηματογραφική εταιρεία MGM και μετακόμισε στο Χόλιγουντ. Η πρώτη ταινία του ήταν «Ο δολοφόνος» (The Murder Man) του Τιμ Γουίλαν, παραγωγής 1935, με πρωταγωνιστή τον Σπένσερ Τρέισι.

Ο Τζέιμς Στιούαρτ παραλαμβάνει το βραβείο Όσκαρ για την ταινία «Κοινωνικά Σκάνδαλα» Προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘30 εμφανίστηκε σε επιτυχημένες κομωδίες, όπως αυτές του σκηνοθέτη Φρανκ Κάπρα «Δεν θα τα πάρεις μαζί σου» (You Can’t Take It With You, 1938) και «Αμερική, η χώρα της ελευθερίας» (Mr. Smith Goes to Washington, 1939). Για το ρόλο του ντροπαλού ιδεαλιστή νεαρού γερουσιαστή στη δεύτερη ταινία, ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου. Τον επόμενο χρόνο κέρδισε το μοναδικό Όσκαρ της καριέρας του για το ρόλο του στην ταινία του Τζορτζ Κιούκορ «Κοινωνικά Σκάνδαλα».

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όντας έμπειρος πιλότος ιδιωτικών αεροσκαφών, κατετάγη στην πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ. Ως πιλότος βομβαρδιστικού αεροπλάνου συμμετείχε σε τουλάχιστον είκοσι αποστολές στη Γερμανία κι «έγραψε» 1.800 ώρες πτήσης. Μεταπολεμικά εντάχθηκε στο εφεδρικό σώμα της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας και έφθασε μέχρι το βαθμό του ταξιάρχου.

«Μια υπέροχη ζωή»

Η πρώτη μεταπολεμική ταινία του Τζέιμς Στιούαρτ ήταν η κωμωδία του Φρανκ Κάπρα «Μια υπέροχη ζωή» (It’s a Wonderful Life, 1946). Υποδύθηκε έναν έντιμο τραπεζίτη και ήταν υποψήφιος για τρίτη φορά για το Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’40 πρωταγωνίστησε στο Μπρόντγουει στην κωμωδία της Μαίρης Τσέιζ «Harvey» στο ρόλο του καλοκάγαθου Έλγουντ Ντοντ, του οποίου ο καλύτερος φίλος είναι ένας αόρατος ψηλός λαγός. Το έργο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή και πάλι τον Τζέιμς Στιούαρτ, σ’ ένα ρόλο που σημάδεψε την καριέρα του και του χάρισε μία τέταρτη υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Ανάμεσα στους πρωταγωνιστικούς ρόλους του μεταπολεμικά εξέχουσα θέση κατέχουν τα θρίλερ του Άλφρεντ Χίτσκοκ «Η Θηλιά» (The Rope, 1948), «Σιωπηλός Μάρτυς« (Rear Window, 1954), «Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά» (The Man Who Knew Too Much, 1956), «Ο δεσμώτης του Ιλίγγου» (Vertigo, 1958), καθώς και το δικαστικό δράμα τού Ότο Πρέμινγκερ «Η ανατομία ενός εγκλήματος» (Anatomy of a Murder, 1959), που του χάρισε μία ακόμη υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Ο Τζέιμς Στιούαρτ ενσάρκωσε ακόμη τον Γκλεν Μίλερ στην ταινία «Γκλεν Μίλερ Στόρυ» (The Glenn Miller Story, 1953) του Άντονι Μαν και τον πιλότο Τσαρλς Λίντμπεργκ στην ταινία «Λίντμπεργκ» (The Spirit of St. Louis, 1957) του Μπίλι Γουάιλντερ.

Όσκαρ για το σύνολο του έργο του

Πρωταγωνίστησε, επίσης, σε πολλά γουέστερν, όπως «Η καραμπίνα - φάντασμα»
(Winchester 73, 1950), «Η όχθη του ποταμού» (Bend of the River, 1951), «Η διάβαση του διαβόλου» (The Far Country, 1952), «Ο τελευταίος ζωντανός» (The Naked Spur, 1953), «Καταραμένη κοιλάδα (The Man frοm Laramie, 1954), όλα σκηνοθετημένα από τον Άντονι Μαν, «Οι δύο ιππότες τής κολάσεως (Two Rode Together, 1961), «Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Λίμπερτυ Βάλανς» (The Man Who Shot Liberty Valance, 1962), «To δειλινό της μεγάλης σφαγής» (Cheyenne Autumn, 1964), και τα τρία σκηνοθετημένα από τον Τζον Φορντ, «Και οι 8 ήταν ήρωες» (Shenandoah, 1965), του Άντριου Μακ Λάγκλεν, «Πάντσο Μπράβο» (The Rare Breed, 1966) του Άντριου Μακ Λάγκλεν, «Με το χέρι στην σκανδάλη» (The Shootist, 1976) του Ντον Σίγκελ κ.ά. Το 1985 τιμήθηκε με Όσκαρ για το σύνολο του έργο του.

Ο Τζέιμς Στιούαρτ πέθανε στις 2 Ιουλίου 1997 στο Μπέβερλι Χιλς της Καλιφόρνιας, σε ηλικία 89 ετών. Μέχρι το θάνατό της, το 1994, ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Γκλόρια ΜακΛιν, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά.