Χένρι Φορντ

Ο Χένρι Φορντ (Henry Ford) ήταν αμερικανός πρωτοπόρος της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο οποίος έφερε επανάσταση στη βιομηχανική παραγωγή με τις μεθόδους που εφάρμοσε και έκτοτε ονομάζονται «Φορντισμός». Τον αποκάλεσαν τον άνθρωπο «που έβαλε τον κόσμο πάνω σε ρόδες», γιατί ήταν αυτός που έκανε το αυτοκίνητο από είδος πολυτελείας προσιτό στον καθένα.

Το θρυλικό «Ford Model Τ» ήταν το πρώτο όχημα ευρείας κατανάλωσης, ένα από τα πιο δημοφιλή αυτοκίνητα όλων των εποχών, που χάρισε στον Χένρι Φορντ δόξα και χρήμα. Ο ίδιος απολάμβανε δημοσιότητας που ξεπερνούσε αυτή του Τσάρλι Τσάπλιν και της Μαίρης Πίκφορντ, πράγμα φυσικό, αφού εκπλήρωνε, καθώς ξεκινούσε ο 20ός αιώνας, τα νέα ιδεώδη της επιτυχίας και του αμερικάνικου ονείρου.

Ο Χένρι Φορντ γεννήθηκε στις 30 Ιουλίου 1863, στη φάρμα των γονιών του στην περιοχή Γκρίνφιλντ της πολιτείας Μίσιγκαν. Ήταν το πρώτο από τα έξι παιδιά του Γουίλιαμ και της Μαίρης Φορντ, μεταναστών από την Ιρλανδία που είχαν φτάσει στις ΗΠΑ το 1847 και ασχολήθηκαν με τη γεωργία. Η προοπτική ήταν να δουλέψει στην οικογενειακή φάρμα, αλλά όταν πρωτοπήγε σε μεγάλη πόλη και ήρθε σε επαφή με διάφορες μηχανές της εποχής, ανακάλυψε τι ήθελε να κάνει, χωρίς ποτέ να ξεκόψει από την εξοχή και την αγροτική δραστηριότητα.

Ως παιδί μαστόρευε οτιδήποτε και περνούσε την ώρα του φτιάχνοντας τα ρολόγια των γειτόνων του. Η πρώτη του δουλειά ήταν στην Ηλεκτρική Εταιρεία που είχε ιδρύσει ο Τόμας Έντισον κι εκεί άρχισε δοκιμές και πειράματα παντός είδους. Το πρώτο του όχημα ήταν το «Quadricycle», με το οποίο έκανε βόλτες στο Ντιτρόιτ το 1896 και αυτό τον βοήθησε για ένα δάνειο, με το οποίο ίδρυσε την Detroit Automobile Company, που σύντομα πτώχευσε κι επέστρεψε στην προηγούμενη δουλειά του.

Τον Απρίλιο του 1888 παντρεύτηκε την Κλάρα Μπράιαντ και το 1893 απέκτησε το μοναδικό του παιδί, τον Έντσελ Φορντ, που πέθανε από καρκίνο το 1943, μερικά χρόνια πριν από το δικό του τέλος.

Σύντομα, όμως, ίδρυσε τη Henry Ford Company μαζί με άλλους συνεταίρους, από την οποία αποχώρησε (και η οποία μεταλλάχτηκε στην εταιρεία Cadillac) για να δημιουργήσει, στις 16 Ιουνίου 1903, τη Ford Motor Company, με την οποία και κατέκτησε ολόκληρο τον κόσμο. Λίγους μήνες αργότερα, το πρώτο Ford Model Α κυλούσε στους δρόμους του Ντιτρόιτ.

Στη συνέχεια δημιούργησε τη γραμμή παραγωγής, έδωσε κίνητρα στους εργαζόμενους κι έκανε εφευρέσεις που βελτίωσαν το προϊόν του, ενώ δημιούργησε φτηνά τρακτέρ και συμμετείχε στην κατασκευή αεροπλάνων. Μετά τη διακοπή της παραγωγής του Μοντέλου Τ το 1927 κυκλοφόρησε το εντελώς νέο Μοντέλο Α. Το 1932 εισήγαγε τον οκτακύλινδρο κινητήρα σε σχήμα V.

Ο Χένρι Φορντ ήταν από τους πρωτοπόρους του καπιταλισμού της ευημερίας. Το 1914 εξέπληξε την αγορά με τον διπλασιασμό του ημερομισθίου και την καθιέρωσε πενθήμερα εργασίας για το προσωπικό του. Αντιτασσόταν στον συνδικαλισμό, αλλά το 1941 υποχρεώθηκε να υπογράψει την πρώτη σύμβαση εργασίας με την πανίσχυρη πλέον Ένωση Εργατών Αυτοκινήτου (UAW).

Η επιχειρηματική του φιλοσοφία, αυτό που ονομάστηκε «Φορντισμός», συνοψιζόταν στη μείωση του μοναδιαίου κόστους κάθε κατασκευαζόμενου αυτοκινήτου και μέσω αυτής στην αύξηση του όγκου των πωλήσεων. Αυτό επιτυγχάνεται με την αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της τυποποίησης τμημάτων του προϊόντος και με την υιοθέτηση μιας νέας μορφής οργάνωσης της εργασίας, που περιλαμβάνει μεγάλες ενότητες παραγωγής με μία διαδοχή εργασιών τυποποιημένων στον μέγιστο βαθμό.

Ο Χένρι Φορντ ήταν πλούσιος και διάσημος, κοινωνικός και κοσμικός, φιλάνθρωπος και μαικήνας των τεχνών. Ενδιαφέρθηκε και για την πολιτική. Έθεσε υποψηφιότητα για την έδρα του Μίσιγκαν στη Γερουσία το 1918 ως υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά ηττήθηκε από έναν άλλο βιομήχανο, τον Τρούμαν Νιούμπερι, υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Σκέφθηκε κάποια στιγμή να διεκδικήσει την προεδρία των ΗΠΑ, αλλά δεν το αποτόλμησε. Μαζί με τον Σάμουελ Κρόουδερ έγραψε τα βιβλία «Η ζωή και το έργο μου» (1922) και «Σήμερα και Αύριο» (1926).

Ο Χένρι Φορντ πέθανε στις 7 Απριλίου 1947, στο Ντίαρμπορν του Μίσιγκαν, σε ηλικία 83 ετών. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα και πάνω από 100.000 άτομα έσπευσαν να αποτίσουν φόρο τιμής στον εμβληματικό βιομήχανο.