Γκόραν Μπρέγκοβιτς: Ο συνθέτης που «πάντρεψε» τη βαλκανική μουσική με τη ροκ

Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς (Goran Bregović) είναι βόσνιος συνθέτης, που έκανε γνωστή παγκοσμίως τη βαλκανική μουσική, ιδιαίτερα μέσα από τη συνεργασία του με τον συμπατριώτη του σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα. Το μουσικό του στιλ είναι ένα μείγμα ροκ, τσιγγάνικης και παραδοσιακής μουσικής των Βαλκανίων. «Η βαλκανική μουσική συνεχίζει να αρέσει και να παράγεται για τον ίδιο λόγο με το πανκ. Φέρνει την τρέλα, δεν είναι απλά μουσική. Και όλοι χρειαζόμαστε λίγη τρέλα...» είχε πει σε μία συνέντευξή του.

Ο Μπρέγκοβιτς είναι πολύ γνωστός στην Ελλάδα, καθώς έχει δώσει πληθώρα συναυλιών στη χώρα μας, ενώ έχει συνεργαστεί με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη στο δίσκο «Παραδέχτηκα» (1991) και με τον Γιώργο Νταλάρα στο δίσκο «Θεσσαλονίκη - Γιάννενα. Με δυο παπούτσια πάνινα» (1997).

Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς γεννήθηκε στο πολυεθνικό Σαράγεβο της τότε Γιουγκοσλαβίας στις 22 Μαρτίου 1950, από πατέρα Κροατοβόσνιο και μητέρα Σερβοβόσνια. «Το Σεράγεβο είναι μία μεταφορά γι’ αυτό που ζούμε σήμερα στην Ευρώπη» είχε πει σε μία παλαιότερη συνέντευξή του, «τη μια μέρα ζούμε αρμονικά σαν καλοί γείτονες Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι και την επόμενη μπορεί να σφαχτούμε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο». Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του Γιουγκοσλάβο.

Η μουσική καριέρα του ξεκίνησε σε ηλικία 16 ετών, ως μπασίστας του ροκ συγκροτήματος «Bestije». Συνέχισε, τρία χρόνια αργότερα, με τους «Kodeks» και το 1971 εντάχθηκε στο αντεργκράουντ τρίο «Mica, Goran and Zoran». Το 1974 ίδρυσε τους «Bijelo Dugme» («Λευκό Κουμπί»), ένα από τα πιο δημοφιλή και επιδραστικά συγκροτήματα της Γιουγκοσλαβίας μέχρι τη διάλυσή τους το 1988.

Η στροφή του προς τον κινηματογράφο έγινε το 1977, όταν συνέθεσε τη μουσική της κωμωδίας του Ζντράφκο Ράντιτς «Leptirov oblak». Η συνεργασία του με τον συμπατριώτη σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα ήταν αυτή που απογείωσε την καριέρα του και τον έκανε γνωστό και εκτός των γιουγκοσλαβικών συνόρων. Έγραψε τη μουσική για τις ταινίες του Κουστουρίτσα «Ο καιρός των τσιγγάνων» (Time of the Gypsies, 1988), «Arizona Dream» (1993), από το οποίο ξεχώρισε το τραγούδι «In the Death Car» με τη φωνή του Ίγκι Ποπ και «Underground» (1995), με τη συμμετοχή της Σεζάρια Εβόρα.

Από τις υπόλοιπες μουσικές του για τον κινηματογράφο ξεχωρίζουν τα σάουντρακ των ταινιών «Βασίλισσα Μαργκό» (Queen Margot, 1994) του Πατρίς Σερό, «Χίλιες και μία συνταγές ενός ερωτευμένου μάγειρα» (Shekvarebuli kulinaris ataserti retsepti, 1996) της Νανάς Τζορτζάτζε και «Το φιλί του ερπετού» (A Serpent's Kiss, 1997) του Φιλίπ Ρουσελό. Από τις προσωπικές του δουλειές εκείνης της ιδιαίτερα παραγωγικής περιόδου για τον συνθέτη ξεχωρίζουν τα άλμπουμ «P.S.» (1996), το λάιβ «Silence of the Balkans» (1998) και το «Ederlezi» (1999).

Το 2000 κυκλοφόρησε τη συλλογή «The Songbook» με ένα απάνθισμα της μέχρι τότε δουλειάς του, το 2002 το άλμπουμ «Tales and Songs from Weddings and Funerals» και το 2007 επανεμφανίστηκε με το κόνσεπτ άλμπουμ «Karmen (With a Happy End)». Το 2009 έγραψε τη μουσική του βιογραφικού ντοκιμαντέρ «Mustafa» για τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ, και κυκλοφόρησε το λάιβ άλμπουμ «Alkohol», με προσκεκλημένους τους Gipsy Kings και τον ελβετό ρόκερ Στέφαν Άιχερ. Στα άλμπουμ του «Champagne for Gypsies» (2012) και «Three Letters from Sarajevo» (2017) συνεργάστηκε με καλλιτέχνες, όπως ο αλγερινός Ρασίντ Ταχά και ο ισραηλινός Ασάφ Αβιντάν.

Στην προσωπική του ζωή, ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς είναι παντρεμένος από το 1993 με τη Βόσνια καλλονή Τζενάνα Σουτζούκα, με την οποία έχει αποκτήσει τρεις κόρες. Από μία προηγούμενη σχέση του έχει αποκτήσει ακόμη μία κόρη, η οποία του έχει χαρίσει ένα εγγόνι.