Εσωκομματικές Εκλογές στο ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ κυβερνήθηκε με σιδερένια πυγμή από τον ιδρυτή του Ανδρέα Παπανδρέου. Κάθε εσωκομματική παρέκκλιση σήμαινε αυτομάτως διαγραφή. Η αμφισβήτηση του Ανδρέα άρχισε το 1989, με το ξέσπασμα του σκανδάλου Κοσκωτά και την περιπέτεια με την υγεία του.

Στις 15 Ιανουαρίου 1996 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου υπέβαλλε την παραίτησή του από το Ωνάσειο, όπου νοσηλευόταν βαριά άρρωστος. Τρεις μέρες αργότερα η κοινοβουλευτική ομάδα του κινήματος κλήθηκε να εκλέξει τον αντικαταστάτη του. Τέσσερεις οι υποψήφιοι: ο πρωθυπουργεύων Άκης Τσοχατζόπουλος, ο Κώστας Σημίτης, ο Γεράσιμος Αρσένης και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.

Η μάχη σκληρή, στην πιο ενδιαφέρουσα εσωκομματική αναμέτρηση στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Στο πρώτο γύρο ο Άκης Τσοχατζόπουλος και ο Κώστας Σημίτης λαμβάνουν από 53 ψήφους και περνούν στον δεύτερο γύρο. Ακολουθούν ο Γεράσιμος Αρσένης με 50 ψήφους και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος με 11, που θα καθορίσουν τον νικητή.

Στον δεύτερο γύρο ο «εκσυγχρονιστής» Κώστας Σημίτης επικρατεί με 86 ψήφους έναντι 75 του «καλού στρατιώτη» και πιστού παπανδρεϊκού Άκη Τσοχατζόπουλου και αναλαμβάνει την πρωθυπουργία της χώρας. Στις 30 Ιουνίου 1996 ο Κώστας Σημίτης θα αναλάβει και την προεδρία του κινήματος, επικρατώντας του Άκη Τσοχατζόπουλου κατά τη διάρκεια του 4ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ.

Το 2001 ο Κώστας Σημίτης, με νωπές τις δάφνες της νίκης του στις εθνικές εκλογές (9 Απριλίου 2000), ζητά «καθαρή και δυνατή εντολή» και επανεκλέγεται στην προεδρία του κινήματος άνευ αντιπάλου, κατά τη διάρκεια του έκτου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ (10-14 Οκτωβρίου). Με το έμπα του 2004 το κυβερνών κόμμα βρίσκεται σε δεινή θέση. Η εκσυγχρονιστική ατζέντα Σημίτη έχει ξεθωριάσει και η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή βρίσκεται προ των πυλών της εξουσίας.

Ανήμερα των Θεοφανείων ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Παπανδρέου, αποδέχεται την πρόταση Σημίτη να ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ στις επικείμενες εκλογές της 7ης Μαρτίου. Στις 8 Φεβρουαρίου του 2004 ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ εγκαινιάζει νέα πολιτικά ήθη, καθώς εκλέγεται πρόεδρος του κινήματος μέσω μιας ανοιχτής εκλογικής διαδικασίας, στην οποία λαμβάνουν μέρος πάνω από ένα εκατομμύριο μέλη και φίλοι του κινήματος. Είναι ο μοναδικός υποψήφιος και λαμβάνει 1.017.085 ψήφους, έναντι 3.060 λευκών ψηφοδελτίων.

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 2007 ο Γιώργος Παπανδρέου ηττάται για δεύτερη φορά σε εθνικές εκλογές από τον Κώστα Καραμανλή και το ίδιο βράδυ ο παρορμητικός Ευάγγελος Βενιζέλος αμφισβητεί ευθέως την εξουσία του στο ΠΑΣΟΚ. Στις εσωκομματικές εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 2007 ο Γιώργος Παπανδρέου αποδεικνύει ότι είναι ο κυρίαρχος στο κίνημα. Συγκεντρώνει το 55,57% των ψήφων έναντι 38,5% του Ευάγγελου Βενιζέλου και 5,76% του Κώστα Σκανδαλίδη. Συνολικά ψήφισαν 738.078 φίλοι και μέλη του κινήματος.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα πάρει τη ρεβάνς πέντε χρόνια αργότερα. Μετά την αποκαθήλωση του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία το Νοέμβριο του 2011, λόγω των άστοχων χειρισμών στο θέμα του δημοψηφίσματος για το δεύτερο μνημόνιο, θα είναι ο μοναδικός υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ με απόφαση της Εθνικής Συνδιάσκεψης του Κινήματος στις 12 Μαρτίου 2012.

Οι εσωκομματικές εκλογές της 18ης Μαρτίου 2012 διεξήχθησαν με την ανοιχτή εκλογική διαδικασία, που εγκαινίασε ο Γιώργος Παπανδρέου το 2004 και ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία το 2009 με την εκλογή του Αντώνη Σαμαρά στην προεδρία του κόμματος. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έλαβε 230.105 ψήφους (επί 236.151 ψηφισάντων) και εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Αμέσως μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, κατά τις οποίες το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε το μικρότερο ποσοστό της ιστορίας του (4,68%), ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε ότι σκοπεύει να παραιτηθεί και ότι θα παραμείνει στην ηγεσία μέχρι το συνέδριο του κινήματος.

Το 10ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ συνήλθε στην Αθήνα το τριήμερο 5-7 Ιουνίου 2015. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του έγινε η ανακήρυξη των τριών υποψηφιοτήτων για την ηγεσία του κόμματος, της Φώφης Γεννηματά, του Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου και του Ανδρέα Λοβέρδου. Η εκλογή του νέου προέδρου έγινε με ανοιχτή ψηφοφορία των μελών και των φίλων του ΠΑΣΟΚ στις 14 Ιουνίου. Η Φώφη Γεννηματά έλαβε πάνω από το 50% των ψήφων έναντι των δύο ανθυποψηφίων της και σύμφωνα με το καταστατικό ανακηρύχτηκε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει τα ηνία του πάλαι ποτέ κραταιού κινήματος. Η τελετή παράδοσης - παραλαβής έγινε το πρωί της 15ης Ιουνίου 2015.