Λήναια

Γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, που τελούνταν στην Αθήνα στο διάστημα μεταξύ 12ης και 19ης του μηνός Γαμηλιώνος (μέσα Ιανουαρίου - μέσα Φεβρουαρίου).

Έλαβε το όνομά της από τη λέξη «Λήναι» ή «Ληναί», αλλά και από το ρήμα «ληναΐζειν», που σημαίνουν αντίστοιχα τις Βάκχες (τις γυναίκες - οπαδούς του Διονύσου).

Μέσα στην πόλη της Αθήνας υπήρχε το Λήναιο, τοποθεσία του ιερού του Διονύσου Ληναίου, όπου λάμβανε χώρα η λατρεία του θεού. Στο Λήναιο τελούνταν δραματικοί αγώνες και ιδιαίτερα παραστάσεις κωμωδίας για χάρη του θεού, προτού ακόμα χτιστεί το θέατρο στη νότια κλιτύ του βράχου της Ακρόπολης. Οι θεατρικοί αυτοί αγώνες καθιερώθηκαν στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα και συνεχίστηκαν έως το 320 π.Χ. οι παραστάσεις τραγωδίας και έως το 150 π.Χ. οι παραστάσεις κωμωδίας.

Των δραματικών αγώνων προηγούνταν η πομπή και η θυσία, επικεφαλής της οποίας ήταν ο βασιλιάς της Αθήνας, αλλά και τέσσερις «επιμελητές» των Ελευσίνιων Μυστηρίων (δείγμα της σχέσης των Ελευσινιακών θεοτήτων, δηλαδή της Δήμητρας και της Περσεφόνης, με το Διόνυσο, που ταυτιζόταν τόσο με τον Ίακχο, θεότητα που είχε άμεση σχέση με τα Ελευσίνια Μυστήρια, όσο και με τον Πλούτωνα - Άδη, το θεό του κάτω κόσμου και σύζυγο της Περσεφόνης).

Στις τελετές, που συμμετείχαν μόνο Αθηναίοι πολίτες, επιδιωκόταν να αφυπνιστεί ο Διόνυσος, που σε λίγους μήνες θα συντελούσε στη βλάστηση και την αναγέννηση της φύσης.