Διισωτήρια

Τα Διισωτήρια ή Δισωτήρια ήταν εορτή της Αρχαίας Αθήνας προς τιμή του Διός Σωτήρος και της Αθηνάς Σωτείρας, με τόπο διεξαγωγής τον Πειραιά και την Αθήνα.

Στον Πειραιά, η γιορτή φαίνεται ότι απέκτησε περισσότερη αίγλη στα ελληνιστικά χρό­νια, ενώ πρέπει να ξεκίνησε μετά το 492 π.Χ., που είναι και η χρονολογία ίδρυσης της πόλης του Πειραιά.

Η καθιερωμένη πομπή διέσχιζε τους δρόμους του Πειραιά με ένα κορίτσι να προπορεύεται κρατώντας καλάθι προσφορών. Στην ελληνιστική περίοδο οι έφηβοι παρήλαυναν στην πομπή με στρατιωτική ενδυμασία. Η πομπή κατέληγε στο ιερό του Δία στον Πειραιά (Διισωτήριον ή Δισωτήριον), όπου αποδίδονταν προσφορές στο Δία Σωτήρα και την Αθηνά Σώτειρα, καθώς και σε άλλες θεότητες που λατρεύονταν στον Πειραιά, όπως ο Ασκληπιός και η Υγεία.

Εκτός από τις αναίμακτες προσφορές, θυσιάζονταν ταύροι στο Δία Σωτήρα, ενώ συνηθίζονταν και οι αγώνες ταχύτητας πλοίων (άμιλλα νεών) στο λιμάνι του Πειραιά. Ήταν η μεγαλύτερη ετήσια γιορτή του δήμου του Πειραιά.

Στην Αθήνα, την τελευταία ημέρα του μηνός Σκιροφοριώνος, που ήταν και η τελευταία του αττικού έτους, γινόταν στην Αγορά, εκεί όπου στεκόταν το άγαλμα του Δία, θυσία των αρχόντων της πόλης στο Δία Σωτήρα και την Αθηνά Σώτειρα, για να πάει καλά η χρονιά. Η επόμενη ημέρα ήταν η πρώτη του μηνός Εκατομβαιώνος, του πρώτου μήνα του ατ­τικού έτους.

Αφενός η θυσία αυτή ήταν ευχαριστήρια προς τους θεούς για την ευημερία της πόλης - κράτους των Αθηνών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αφετέρου είχε ικε­τευτικό χαρακτήρα, πάλι προς τους θεούς, για να συνεχίσουν να προστατεύουν την πόλη και τον καινούριο χρόνο.

Δεν επρόκειτο για γιορτή στην οποία συμμετείχε πλήθος κόσμου, αλλά αφορού­σε περισσότερο τις αρχές της πόλης. Η θητεία των αξιωματούχων έληγε εκείνη την ημέρα, μια και από την επομένη θα αντικαθίσταντο από νέα μέλη, σύμφωνα με τις επιταγές της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Απ’ όσο ξέρουμε, τα δικαστήρια δε λειτουργούσαν εκείνη την ημέρα, καθώς οι αρχές της πόλης είχαν συγκεντρωθεί στην Αγορά για τη θυσία. Γενικά, η τελευταία ημέρα του χρόνου δε θεωρούνταν κάποιο ιδιαίτερο γεγονός στην αρχαία Αθή­να. Θα λέγαμε ότι μεγαλύτερη σημασία δινόταν στην αλλαγή του μήνα, που γιορταζόταν δεόντως.