Τα επακόλουθα της υποτίμησης

Η είδηση για τη δραστική υποτίμηση της δραχμής προκαλεί σάλο. Η αντιπολίτευση εξαπολύει μύδρους κατά της κυβέρνησης. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος δηλώνει ότι από τα μέτρα θα επωφεληθούν «οι μεγάλοι οφειλέτες παγωμένων πιστώσεων, πληρώνοντας τα χρέη τους με το ήμισυ των λιρών, τας οποίας αποθησαύρισαν κατά την μεταβατικήν περίοδον». Ο Γεώργιος Καρτάλης προβλέπει ότι ο τιμάριθμος θα ανέβει κατά 35%. Αντίθετα, η κυβέρνηση Παπάγου θριαμβολογεί για τα μέτρα και ο αμερικανός πρεσβευτής Πιουριφόι επισκέπτεται αργά τη νύχτα τον Μαρκεζίνη στο σπίτι του για να του εκφράσει την ευαρέσκειά του. Την ικανοποίησή του εκφράζει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η κυβέρνηση ξεχνά να ενημερώσει το Παλάτι για ένα τόσο σημαντικό γεγονός. Ο βασιλιάς Παύλος διαμαρτύρεται στον Μαρκεζίνη, που τον επισκέπτεται την επομένη για να τον ενημερώσει και ο Υπουργός Συντονισμού, που δεν εμπιστευόταν το ανακτορικό περιβάλλον, του απαντά: «Μεγαλειότατε, το δικό μου καθήκον ήταν να ενημερώσω εγκαίρως τον Πρωθυπουργό. Αυτό και έπραξα. Τα παράπονά σας, συνεπώς, θα έπρεπε να τα απευθύνεται σε κείνον».

Η πρώτη πολιτική επίπτωση από την υποτίμηση ήταν η αποχώρηση του Γεωργίου Παπανδρέου από το κυβερνητικό κόμμα (18 Απριλίου 1953), με το οποίο είχε εκλεγεί ως συνεργαζόμενος στην Αχαΐα. Διαφωνώντας με την υποτίμηση της δραχμής προσχώρησε στην αντιπολίτευση και τρεις ημέρες αργότερα ανέλαβε ηγετικό ρόλο στο Κόμμα των Φιλελευθέρων, ως συναρχηγός με τον Σοφοκλή Βενιζέλο.

Η υποτίμηση της δραχμής θα φέρει κύμα ανατιμήσεων στην αγορά και αθρόες απολύσεις εργαζομένων στη βιομηχανία, ιδίως μετά την κατάργηση του νόμου 2222/52, που προστάτευε τους εργαζομένους από τις αυθαίρετες απολύσεις. Το περιοδικό Νέα Οικονομία»υπολογίζει ότι το κόστος ζωής στους τρεις πρώτους μήνες μετά την υποτίμηση έχει ανέβει κατά 12%, ενώ το ψωμί κατά 33%.

Οι ανατιμήσεις και απολύσεις προκαλούν δυσαρέσκεια στους εργαζομένους. Στις 28 Μαΐου εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ και των εργατικών κέντρων επισκέπτονται τον Υπουργό Εργασίας, Ελευθέριο Γονή, και του ζητούν να αναπροσαρμοστούν αμέσως οι μισθοί και τα ημερομίσθια. Στις 4 Ιουνίου κηρύσσεται πανεργατική απεργία με πρωτοβουλία της κυβερνητικής ΓΣΕΕ του Φώτη Μακρή, η οποία σημειώνει ιδιαίτερη επιτυχία στους οργανισμούς κοινής ωφελείας (ΟΤΕ, ΟΥΛΕΝ, ΟΛΠ κλπ), στις τράπεζες και τους εργαζομένους στον Τύπο. Ο απεργιακός αγώνας κρατά οκτώ ημέρες και λήγει, όταν η κυβέρνηση υπόσχεται επίδομα ακρίβειας από 7-12%. Η ΑΔΕΔΥ το θεωρεί μικρό και στις 2 Ιουλίου κηρύσσει 48ωρη απεργία στον δημόσιο τομέα, που σημειωτέον απαγορεύεται από το ισχύον τότε Σύνταγμα του 1952, και η κυβέρνηση Παπάγου βρίσκει την ευκαιρία να απολύσει πλεονάζοντες δημοσίους υπαλλήλους.

Η υποτίμηση της δραχμής της 9ης Απριλίου 1953 και η συνακόλουθη απελευθέρωση των εισαγωγών, εκτός από τις βραχυχρόνιες παρενέργειες, θα έχουν τελικά ευνοϊκή επίδραση στην οικονομία της χώρας. Με τα δύο αυτά μέτρα η ελληνική οικονομία θα εισέλθει σε μια νέα εποχή εξυγίανσης, ισορροπίας και ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η επόμενη υποτίμηση της δραχμής θα γίνει τριάντα χρόνια αργότερα, στις 10 Ιανουαρίου 1983, από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου.