Παγκόσμια Ημέρα Ευγενούς Άμιλλας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ευγενούς Άμιλλας (World Fair Play Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου για να προωθήσει το πνεύμα της φιλίας, της αλληλεγγύης, της ανεκτικότητας, της ένταξης και της μη διάκρισης στον αθλητισμό. Αρχικά τιμόταν στις 7 Σεπτεμβρίου, αλλά μεταφέρθηκε στις 19 Μαΐου όταν εντάχθηκε στο καλεντάρι με τις διεθνείς ημέρες του ΟΗΕ.

Η ευγενής άμιλλα (fair play), περισσότερο γνωστή στα καθ’ ημάς ως ευ αγωνίζεσθαι, είναι η πρακτική του να δείχνει κανείς σεβασμό, ειλικρίνεια και ακεραιότητα στον αθλητισμό ή στον ανταγωνισμό, ακολουθώντας τους κανόνες, σεβόμενος τους αντιπάλους και τους διαιτητές και συμμετέχοντας χωρίς δόλο ή επιδίωξη άδικου πλεονεκτήματος. Πρόκειται για μια σύνθετη έννοια, που έχει τις ρίζες της σε θεμελιώδεις αξίες κοινές στον αθλητισμό και την καθημερινή ζωή, όπως η δικαιοσύνη, ο σεβασμός, η φιλία, η ομαδικότητα, η ισότητα και η ακεραιότητα. Η ευγενής λαμιλλα υπερβαίνει την απλή τήρηση των γραπτών κανόνων και δίνει έμφαση στη σημασία του σεβασμού και των άγραφων κανόνων, καθώς και στη διαρκή εκδήλωση σεβασμού προς τους αντιπάλους, συμπαίκτες, διαιτητές και θεατές.

Η ευγενής άμιλλα μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους ανάλογα με το άθλημα, αλλά έχει πάντα ως πυρήνα τον σεβασμό, τη δικαιοσύνη και τη θετική συμπεριφορά. Περιλαμβάνει τη συμπεριφορά που θα θέλαμε να δεχόμαστε και εμείς, την αναγνώριση καλών προσπαθειών, ακόμη και από τον αντίπαλο, και την αποδοχή των λαθών. Συνήθη παραδείγματα είναι οι χειραψίες, η βοήθεια σε έναν πεσμένο αντίπαλο, τα λόγια ενθάρρυνσης, τα χειροκροτήματα, τα κόλλα πέντε (high ive) και ο γενικός σεβασμός προς όλους.

Η ευγενής άμιλλα προάγει τον αμοιβαίο σεβασμό και μας διδάσκει να αναγνωρίζουμε και να τιμούμε την αξία κάθε ανθρώπου. Προωθεί την ισότητα, ενώνει τους ανθρώπους ανεξαρτήτως πολιτισμού και ενδυναμώνει τη νεολαία δείχνοντας πώς ο αθλητισμός μπορεί να εμπνεύσει κοινωνική αλλαγή και να ενισχύσει τις κοινότητες. Όταν δεσμευόμαστε στην ευγενή άμιλλα, υπακούοντας στους κανόνες, σεβόμενοι τους αντιπάλους και καταπολεμώντας τη βία και το ντόπινγκ, όλοι ωφελούνται.

Η ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Ευγενούς Άμιλλας ξεκινά το 2013, όταν η Panathlon Wallonie-Bruxelles, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα τις Βρυξέλλες που προωθεί την ηθική, την ευγενή άμιλλα και τις θετικές αξίες στον αθλητισμό στη γαλλόφωνη κοινότητα του Βελγίου, διοργάνωσε για πρώτη φορά μια εβδομάδα δραστηριοτήτων τον Σεπτέμβριο, περιλαμβάνοντας και τη Σκυταλοδρομία της Ευγενούς Άμιλλας (Relay du Fair Play).

Το 2020, η Panathlon International, το Ευρωπαϊκό Κίνημα Ευγενούς Άμιλλας (European Fair Play Movement) και η Διεθνής Επιτροπή Ευγενούς Άμιλλας (International Fair Play Committee) ένωσαν τις δυνάμεις τους για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ευγενούς Άμιλλας. Η ημερομηνία της 7ης Σεπτεμβρίου επιλέχθηκε για να τιμήσει την επέτειο ίδρυσης της Διεθνούς Επιτροπής Ευγενούς Άμιλλας, η οποία δημιουργήθηκε το 1963 από μέλη της UNESCO, της Διεθνούς Ένωσης Αθλητικών Συντακτών (AIPS), του Διεθνούς Συμβουλίου Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ICSSPE), της FIFA, της FIBA, της FILA (νυν United World Wrestling) και του International Rugby Board (νυν World Rugby).

Η Παγκόσμια Ημέρα Ευγενούς Άμιλλας γιορταζόταν κάθε Σεπτέμβριο από το 2020 έως το 2024. Το 2024, ο ΟΗΕ την ανακήρυξε ως μία από τις Διεθνείς Ημέρες του, μεταφέροντας την ημερομηνία εορτασμού στις 19 Μαΐου από το 2025. Το σχετικό ψήφισμα της γενικής συνέλευσης του διεθνούς οργανισμού αναγνώρισε τη σημασία της ευγενούς άμιλλας και τον ρόλο του αθλητισμού στην προώθηση της ειρήνης, της βιώσιμης ανάπτυξης, της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας των φύλων και της ενδυνάμωσης των γυναικών και των κοριτσιών.