Διεθνής Ημέρα Πλανηταρίων

Η Διεθνής Ημέρα Πλανηταρίων (International Day of Planetariums) γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου. Η πρωτοβουλία ανήκε στην Ιταλική Ένωση Πλανηταρίων (IAP) το 1991 και τέσσερα χρόνια υιοθετήθηκε από τη Διεθνή Εταιρεία Πλανηταρίων (IPS).

Το πλανητάριο είναι μια εγκατάσταση, που μοιάζει με κινηματογράφο, στην οποία παρουσιάζονται εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές παραστάσεις σχετικά με τον νυχτερινό ουρανό και την αστρονομία γενικότερα. Τα περισσότερα πλανητάρια διαθέτουν μια μεγάλη οθόνη προβολής σε σχήμα ημιθόλου ή θόλου, στην οποία προβάλλονται σκηνές ουράνιων αντικειμένων με τη χρήση ειδικής τεχνολογίας. Οι σκηνές αυτές συνοδεύονται συνήθως από διαλέξεις ή μουσική.

Οι κύριοι στόχοι του εορτασμού είναι η ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των πλανηταρίων και κυρίως η διάδοση των πλανηταρίων στο ευρύ κοινό. Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο της IPS, τα πλανητάρια διαδραματίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στον σημερινό φωτορυπασμένο κόσμο, όπου μόνο λίγα αστέρια μπορεί να δει κανείς πάνω από τις μεγάλες πόλεις. Τα πλανητάρια βοηθούν τους ανθρώπους να επανασυνδεθούν με τα αστέρια και να μάθουν περισσότερα γι' αυτά.

Το πρώτο πλανητάριο κατασκευάστηκε από τη γερμανική εταιρεία Καρλ Τσάις κι εγκαταστάθηκε στο Μόναχο το 1925. Σήμερα λειτουργούν πάνω από 1000 πλανητάρια σε όλο τον κόσμο και από το 1966 στην Αθήνα στο κτίριο του Ιδρύματος Ευγενίδου.

Τα περισσότερα πλανητάρια της σύγχρονης εποχής χρησιμοποιούν ψηφιακούς προβολείς (είναι ενδιαφέρον ότι το σύστημα IMAX σχεδιάστηκε αρχικά για να λειτουργεί σε οθόνες πλανηταρίων). Χάρη σε αυτή την τεχνολογία, τα πλανητάρια μπορούν να επιδεικνύουν εντυπωσιακές παραστάσεις πλήρους θόλου εκτός από τις παραδοσιακές ουράνιες σκηνές. Εκτός αυτού, η χρήση ψηφιακών προβολέων έχει συμβάλει στην εμφάνιση φορητών πλανηταρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σχολεία και πανεπιστήμια, σε εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις.