Ιβάν Ράιτμαν

Ο Ιβάν Ράιτμαν (Ivan Reitman) ήταν καναδός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, γεννημένος στην πρώην Τσεχοσλοβακία. Υπήρξε δημιουργός εξαιρετικά επιτυχημένων κωμωδιών τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, με πιο γνωστή την ταινία «Ghostbusters» (1984).

Ο Ιβάν Ράιτμαν γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1946 στην πόλη Κομάρνο της τότε Τσεχοσλοβακίας (νυν Σλοβακίας) από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Η μητέρα του επέζησε από το στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς και ο πατέρας του πολέμησε στην τσέχικη αντίσταση. Η οικογένεια μετανάστευσε στο Τορόντο του Καναδά το 1950 για να ξεφύγει από το μεταπολεμικό κομμουνιστικό καθεστώς της Τσεχοσλοβακίας.

Ο νεαρός Ιβάν (Άιβαν για τους Αγγλοσάξονες) φοίτησε στο Πανεπιστήμιο MακΜάστερ στο Χάμιλτον, όπου έκανε τις πρώτες του ταινίες μικρού μήκους και αποφοίτησε με πτυχία μουσικής. Επιστρέφοντας στο Τορόντο μετά τις σπουδές του, ο Ράιτμαν προσέλαβε τον Νταν Ακρόιντ για να συμμετάσχει σε κωμική εκπομπή της οποίας ήταν παραγωγός σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό κι έγιναν δια βίου φίλοι και συνεργάτες.

Το 1978 γνώρισε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία με την κωμωδία «Ένα τρελό… τρελό θηριοτροφείο» («National Lampoon’s Animal House»), όπου σύστησε στο κοινό της μεγάλης οθόνης τον πρωταγωνιστή του τηλεοπτικού «Saturday Night Live» Τζον Μπελούσι. Σκηνοθέτησε, με πρωταγωνιστή έναν άλλον κωμικό του «SNL», τον Μπιλ Μάρεϊ, τις ταινίες «Μεζεδάκια» («Meatballs», 1979) και «Δυο τρελοί, τρελοί κομάντος» («Stripes», 1980), στην οποίο συμπρωταγωνιστούσε ο ηθοποιός και σεναριογράφος Χάρολντ Ράμις.

Η μεγαλύτερη επιτυχία του Ράιτμαν, ήταν η παραγωγή και σκηνοθεσία της ταινίας «Ghostbusters» (1984) σε σενάριο των Νταν Ακρόιντ και Χάρολντ Ράμις, οι οποίοι συμπρωταγωνίστησαν με τους Μπιλ Μάρεϊ, Ρικ Μοράνις και Σιγκούρνεϊ Γουίβερ. Η ταινία ήταν ο τέλειος συνδυασμός έξυπνου χιούμορ και δημιουργικών ειδικών εφέ.

Με εισπράξεις 229 εκατομμυρίων δολάρια στις ΗΠΑ, ήταν από τις πιο επιτυχημένες κωμωδίες της εποχής της και δημιούργησε σειρά ταινιών με τις ξεκαρδιστικές περιπέτειες των κυνηγών φαντασμάτων: «Ghostbusters 2» (1989), «Ghostbusters» (2016) και «Ghostbusters: Afterlife» (2021), την οποία σκηνοθέτησε ο γιος του Τζέισον Ράιτμαν, ο οποίος επανένωσε τους επιζώντες σταρ της πρώτης ταινίας.

Ο Ράιτμαν ήταν παραγωγός και σκηνοθέτης σε μία σειρά από κωμωδίες – «Οι Δίδυμοι» («Twins», 1988), «Ο μπάτσος του θηριοτροφείου» («Kindergarten Cop», 1990), «Τζούνιορ» («Junior», 1994) – που αναδιαμόρφωσαν την καριέρα του πρωταγωνιστή τους Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Την ίδια περίοδο ήταν παραγωγός της μπασκετικής κωμωδίας «Διαστημικά Καλάθια» («Space Jam», 1996) με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Τζόρνταν, τον Μπιλ Μάρεϊ και τους ήρωες των Looney Tunes, Μπαγκς Μπάνι, Ντάφι Ντακ κ.ά.

Στις ταινίες που σκηνοθέτησε τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνονται η κωμωδία φαντασίας «My Super Ex-Girlfriend» με την Ούμα Θέρμαν (2006), η κομεντί «Μόνο το σεξ δεν φτάνει» («No Strings Attached») με τη Νάταλι Πόρτμαν και τον Άστον Κούτσερ (2011) και το δράμα «Η μεγάλη μέρα» («Draft Day») με πρωταγωνιστή τον Κέβιν Κόστνερ (2014).

Το 2009 ήταν συμπαραγωγός της δραμεντί «Ραντεβού στον αέρα» («Up in the Air») με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ Κλούνεϊ στο ρόλο του συμβούλου «επαγγελματικής μετάβασης» ή υπεύθυνου απολύσεων. Σε σκηνοθεσία και σενάριο του γιου του Τζέισον Ράιτμαν, η ταινία ήταν υποψήφια για έξι Όσκαρ.

Ο Ιβάν Ράιτμαν πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου 2022 στο σπίτι του στο Μοντεσίτο της Καλιφόρνιας, κατά τη διάρκεια του ύπνου του, σε ηλικία 75 ετών.