Στιβ Σαπίρο: Ο θρυλικός Αμερικανός φωτογράφος κοινωνικών κινημάτων και διάσημων προσωπικοτήτων

Ο αμερικανός φωτογράφος Στιβ Σαπίρο (Steve Schapiro) απαθανάτισε σημαντικές στιγμές του αφροαμερικάνικου κινήματος για πολιτικά δικαιώματα, όπως η «Πορεία προς την Ουάσιγκτον για εργασία και ελευθερία» ή οι πορείες από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερι. Χρησιμοποιώντας τη φωτογραφία ως εργαλείο ακτιβισμού, άφησε σπουδαίο έργο στο φωτορεπορτάζ, τη φωτογραφία προσώπων και τη φωτογραφία τεκμηρίωσης.

Ο Στιβ Σαπίρο γεννήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1934 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, από γονείς που διατηρούσαν χαρτοπωλείο στην περιοχή. Σε μικρή ηλικία, μόλις στα 9 του χρόνια, άρχισε να μαθαίνει τα μυστικά της φωτογραφίας σε μία καλοκαιρινή κατασκήνωση και αργότερα αποφάσισε να ασχοληθεί με το φωτορεπορτάζ. Ο πρώτος του δάσκαλος στην τέχνη της φωτογραφίας ήταν ο σπουδαίος Γιουτζίν Σμιθ, που του έμαθε πολλά περισσότερα από την απλή τεχνική.

Φωτογράφισε για τα μεγαλύτερα έντυπα της εποχής

Δουλεύοντας για έντυπα όπως τα «Life», «Look», «Time», «Rolling Stone», «Vanity Fair» και «Paris Match», ο Σαπίρο παρουσίασε εμβληματικές σειρές φωτογραφιών με ευρύτατη ποικιλία θεμάτων – από το κίνημα των αφρομερικανών για πολιτικά δικαιώματα και την προεκλογική εκστρατεία για την προεδρία του Ρόμπερτ Κένεντι έως τους μετανάστες εργάτες στο Αρκάνσας και τους χίπις του Σαν Φρανσίσκο.

Αναγνώριζε τη σημασία που έχει η οικειότητα στη δημιουργία συναισθηματικής σύνδεσης με το θέμα, για να προκύψει μία δυνατή φωτογραφία. «Το 40% της δουλειάς είναι να φροντίζεις την επαφή, και τότε το καλύτερο είναι να είσαι πολύ άνετος και πολύ ήσυχος. Οι καλύτερες ευκαιρίες παρουσιάζονται όταν, στην αρχή, είσαι στο περιθώριο και περιμένεις για μια συναισθηματική κατάσταση. Για μια στιγμή που είναι αποκάλυψη, αυτό σου δίνει μία αίσθηση του ποιος είναι αυτό άτομο» είχε πει.

Τα κλικ στα κινηματογραφικά στούντιο

Όταν τη δεκαετία του 1970 παρήλθε η χρυσή εποχή των περιοδικών με φωτογραφίες, ο Σαπίρο άρχισε να δουλεύει για τα κινηματογραφικά στούντιο του Χόλιγουντ· και δημιούργησε κάποιες από τις πιο αξιομνημόνευτες καμπάνιες προώθησης για ταινίες που είχαν τεράστια εισπρακτική επιτυχία, όπως «Ο Καουμπόϊ του Μεσονυχτίου» («Midnight Cowboy», 1969) του Τζον Σλέσιντζερ, «Ο Νονός» («The Godfather», 1972) του Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Τα καλύτερά μας χρόνια» («The Way We Were», 1973) του Σίντνεϊ Πόλακ, «Ο Ταξιτζής» («Taxi Driver», 1976) του Μάρτιν Σκορσέζε και «Οι σκοτεινές μπίζνες ενός πρωτάρη» («Risky Business», 1983) του Πολ Μπρίκμαν.

Επιτυχημένη ήταν και η καριέρα του ως φωτογράφου της μουσικής σκηνής. Φωτογράφισε, τη δεκαετία του 1960, για εξώφυλλα άλμπουμ τιτάνων της τζαζ, όπως οι Κάνονμπολ Άντερλι, Γουές Μοντγκόμερι, Μπιλ Έβανς και Τσάρλι Μπερντ, προτού ξεκινήσει συνεργασία με σταρ της ποπ όπως η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ και ο Ντέιβιντ Μπόουι, τη δεκαετία του 1970.

Διασημότητες που πόζαραν στο φακό του

Η δουλειά του ήταν πανταχού παρούσα, από τη βιντεοκασέτα με ασκήσεις γυμναστικής της Τζέιν Φόντα το 1981 μέχρι το άλμπουμ με τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Ντόλι Πάρτον, ενώ φωτογράφισε διασημότητες όπως ο συγγραφέας Τρούμαν Καπότε, ο πρωτοπυγμάχος Μοχάμεντ Άλι, ο ποιητής Άλεν Γκίνσμπεργκ και η ηθοποιός Μέι Γουέστ.

«Πάντα είχα ενδιαφέρον για την πολιτική και το πώς κυβερνούσαν τη χώρα. Επίσης, νωρίς κατάλαβα ότι οι απόψεις μου ήταν απόψεις της μειοψηφίας» είχε δηλώσει. Κατανοώντας ότι «όλη η τέχνη είναι μια άποψη», ο Σαπίρο κατάλαβε ότι «ο φωτογράφος έχει τεράστια δύναμη» και το χρησιμοποίησε αυτό, δουλεύοντας δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Μεταξύ 1963 και 1968, κατέγραψε με τον φακό του τον κόσμο του κινήματος των αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα και τους ηγέτες και τους απλούς υποστηρικτές που έδωσαν τη ζωή τους για τον αγώνα.

Οι φωτογραφίες του για το κίνημα των αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα

Συμμετείχε σε ιστορικής σημασίας πορείες, φωτογράφισε τους «Μαχητές της Ελευθερίας» και τα απομεινάρια στην Εκκλησία των Βαπτιστών στη 16η Οδό, όταν μια βόμβα στέρησε τη ζωή από τέσσερα κοριτσάκια, το 1963. Εκείνη τη χρονιά ενεπλάκη ενεργά στο κίνημα αφότου διάβασε στο περιοδικό «The New Yorker» τα επιδραστικά δοκίμια του Τζέιμς Μπάλντουιν για το φυλετικό θέμα. Εμπνεόμενος από αυτά, ο Σαπίρο ετοίμασε για το «Life» μια φωτοϊστορία, στην οποία ταξίδευε μαζί με τον Μπάλντουιν από τη Νέα Υόρκη μέχρι τον Μισισίπι, καταγράφοντας με τον φακό του το κίνημα των αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα.

Ο Σαπίρο δεν επαναπαυόταν στις επιτυχίες του παρελθόντος και γι' αυτό τον λόγο συνέχιζε, στην όγδοη δεκαετία της ζωής του, να δουλεύει και να απαθανατίζει με τον φακό του το σύγχρονο ακτιβιστικό κίνημα «Black Lives Matter». «Αν και νιώθω ότι έχω τραβήξει πολλές καλές φωτογραφίες, ακόμη δεν έχω πάψει να πιστεύω ότι πάντα μπορώ να κάνω κάτι καλύτερο» είχε δηλώσει

Ο Στίβεν Σαπίρο πέθανε στο σπίτι του στο Σικάγο από επιπλοκές του καρκίνου του παγκρέατος στις 15 Ιανουαρίου 2022, σε ηλικία 87 ετών.