Τζορτζ Φίνλεϊ: Ο σκωτσέζος ιστορικός που έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση

Ο Τζορτζ Φίνλεϊ (George Finlay) ήταν σκωτσέζος ιστορικός και φιλέλληνας, που έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση. Είναι γνωστός κυρίως ως συγγραφέας ιστορικών έργων για την Ελληνική Επανάσταση και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Ο Τζορτζ Φίνλεϊ γεννήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 1799 στο Φάβερσαμ της Αγγλίας, όπου ο πατέρας του υπηρετούσε ως λοχαγός του μηχανικού στον βρετανικό στρατό. Ο πατέρας του πέθανε, όταν ήταν τριών ετών και μεγάλωσε με τη μητέρα στο σπίτι του θείου Κέρκμαν Φίνλεϊ, διακεκριμένου εμπόρου και πολιτικού της Γλασκώβης.

Με τον λόρδο Βύρωνα στην Έλλαδα

Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και συνέχισε τις σπουδές του στο Ρωμαϊκό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο της Γοτίγγης (Γκέτινγεν) στη Γερμανία, τις οποίες διέκοψε τον Ιανουάριο του 1823 για ν’ ακολουθήσει τον λόρδο Βύρωνα στην Ελλάδα. Αποβιβάστηκε πρώτα στην αγγλοκρατούμενη Κεφαλληνία και στη συνέχεια διεκπεραιώθηκε στην Πελοπόννησο, όπου άρχισε να μαθαίνει εντατικά ελληνικά, να μελετά την ελληνική ιστορία και να καταγράφει τα γεγονότα της επανάστασης.

Προσβλήθηκε όμως από ελώδη πυρετό και το Νοέμβριο του 1824 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Πελοπόννησο και να καταφύγει στη Ρώμη για να’ αναρρώσει. Το καλοκαίρι του 1825 επέστρεψε στη Σκωτία, αποφασισμένος να συνεχίσει τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Μετά το πέρας των σπουδών του στο Αστικό Δίκαιο, ακολούθησε έναν άλλο φιλέλληνα, τον Φρανκ Άμπνεϊ Χάστινγκς (Φραγκίσκος Άστιγξ το εξελληνισμένο όνομά του), ο οποίος είχε αγοράσει και εξοπλίσει για λογαριασμό της επαναστατικής κυβέρνησης το ατμόπλοιο «Καρτερία», προσφέροντας και μέρος της δικής του περιουσίας. Ο Φίνλεϊ έγινε γραμματέας του και πήρε μέρος σε πολλές ναυτικές επιχειρήσεις της διετίας 1826-1827.

Μόνιμος κάτοικος Αθηνων

Το 1829 αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα και αγόρασε ένα σπίτι στην Πλάκα, στη σημερινή συμβολή των οδών Κέκροπος 8 και Θουκυδίδου, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα. Τα πρώτα χρόνια της παραμονής του στην Ελλάδα ασχολήθηκε με τη γεωργία. Αγόρασε μία μεγάλη έκταση στα Κιούρκα (Αφίδνες) κι επιχείρησε να εισαγάγει καινοτόμες καλλιέργειες χωρίς επιτυχία. Το 1844 εγκατέλειψε τη γεωργία και αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή ιστορικών έργων. Από το 1864 έως το 1870 εργάστηκε ως ανταποκριτής των Τάιμς του Λονδίνου.

Το συγγραφικό του έργο

Τα κυριότερα έργα του είναι: «Το Βασίλειο τής Ελλάδος και το Ελληνικό Έθνος»
(«The Hellenic Kingdom and the Greek Nation», 1836), «Η Ελλάδα υπό τους Ρωμαίους» («Greece under the Romans», 1844), «Ιστορία της Βυζαντινής και Ελληνικής Αυτοκρατορίας («History of the Byzantine and Greek Empires», 1854) και η «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» («History of the Greek Revolution, 1861), πρώτος μεταφραστής της οποίας υπήρξε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

Ο Φίνλεϊ εγκωμιάζει στα έργα του τον υψηλό βαθμό ανάπτυξης της περίπλοκης διοικητικής δομής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά τον Μεσαίωνα και καινοτομεί δίνοντας έμφαση στο ρόλο των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων στις ιστορικές μεταβολές. Γερμανοί μελετητές της ελληνικής ιστορίας αναγνώρισαν από νωρίς τη συμβολή του και ειδικότερα την επισκόπησή του της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που είναι μία περίοδος με την οποία δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα ο Γκίμπον.

Στο έργο του για την ελληνική επανάσταση επιδίωξε να συνδυάσει τη βιωματική εμπειρία με την ιστορική έρευνα, ενώ δεν δίστασε να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα του Αγώνα.

Ο Τζορτζ Φίνλεϊ πέθανε στις 26 Ιανουαρίου 1875 στην Αθήνας και ενταφιάστηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Η προσωπική του βιβλιοθήκη βρίσκεται στη Βρετανική Σχολή Αθηνών.