Όλγκα Τοκάρτσουκ

Η Όλγκα Τοκάρτσουκ είναι μια από τις επιφανέστερες προσωπικότητες των σύγχρονων πολωνικών γραμμάτων. Ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια κατ’ επάγγελμα, έχει κάνει αισθητή την παρουσία της με τα πέζογραφήματά της και εκτός των συνόρων της πατρίδας. Τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2018, το οποίο θα της απονεμηθεί με ένα χρόνο καθυστέρηση, στις 10 Δεκεμβρίου 2019.

Η Όλγκα Τοκάρτσουκ γεννήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1962 στην πόλη Σούλεχοφ της δυτικής Πολωνίας. Σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και μετά την αποφοίτησή της εξάσκησε το επάγγελμα της ψυχοθεραπεύτριας. Οπαδός της ψυχολογίας του Καρλ Γιουνγκ έχει δηλώσει ότι αποτελεί πηγή έμπνευσης για το λογοτεχνικό της έργο.

Από το 1989, όταν δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή έχει αναδειχθεί σε μια από τις επιφανέστερες προσωπικότητες των σύγχρονων πολωνικών γραμμάτων. Έχει γράψει μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων. Έργα της έχουν αποτελέσει τη βάση για θεατρικά κείμενα και κινηματογραφικά σενάρια. Έχει τιμηθεί τέσσερις φορές με την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση της πατρίδας της, το Βραβείο Nike, και έχει λάβει πλήθος ευρωπαϊκών διακρίσεων, με κορυφαίο το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2018, που θα της δοθεί με ένα χρόνο καθυστέρηση, λόγω των σκανδάλων που έπληξαν την Σουηδική Ακαδημία και την αποχώρηση πολλών μελών της κριτικής επιτροπής. Το 2018, τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ για το μυθιστόρημά της «Οι Πλάνητες» («Bukeni»).

Στα ελληνικά κυκλοφορεί το μυθιστόρημά της «Το Αρχέγονο και Άλλοι Καιροί» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Είναι το τρίτο μυθιστόρημα της Τοκάρτσουκ, που κυκλοφόρησε στα τέλη του περασμένου αιώνα και την καθιέρωσε ως μια μεγάλη συγγραφέα. Σε ένα σχεδόν μυθικό χωριό κατοικούν εκκεντρικοί όσο και αρχέτυποι ανθρώπινοι χαρακτήρες. Είναι ένας παράξενος τόπος, ένας συμπυκνωμένος μικρόκοσμος της κεντρικής Ευρώπης και του κόσμου. Το Αρχέγονο το φυλάσσουν ακροβολισμένοι τέσσερις αρχάγγελοι. Και μέσα από τα δικά τους μάτια, που είναι κρυστάλλινα και εκπέμπουν λυρισμό, παρακολουθούμε τις ζωές των απλών ανθρώπων του καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, από το 1914 ως τις δικές μας μέρες – την πολυτάραχη δηλαδή ιστορία της Πολωνίας υπό τη μορφή μιας επικής αλληγορίας που διαπερνά τον χώρο και τον χρόνο.

Η γραφή της Όλγκα Τοκάρτσουκ συνδυάζει ιστορία και μυθοπλασία, αξιοποιεί αφηγηματικά στοιχεία της λαϊκής παράδοσης και αντανακλά την προσήλωσή της στον Καρλ Γιουνγκ. Ως ακτιβίστρια των Πρασίνων και αντεθνικίστρια, έγινε στόχος ακραίων στοιχείων με αφορμή το μυθιστόρημα της «Τα βιβλία του Ιακώβ (2014).