Μαρμαρίτες: Οι πίτες των Θεοφανείων

Οι Μαρμαρίτες, ένα έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων, αναβιώνει κάθε χρόνο στα χωριά της Κω την παραμονή των Φώτων. Οι κάτοικοι των χωριών του νησιού, σχεδόν σε κάθε σπίτι, φτιάχνουν τους δικούς τους μαρμαρίτες. Πρόκειται για ένα μείγμα από αλεύρι και νερό, το οποίο ψήνεται σε θερμαινόμενο μάρμαρο σε στρογγυλά κομμάτια και σερβίρεται με μέλι και κανέλα.

Το γλυκό αυτό, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλές για τους κατοίκους του νησιού, τα παλαιότερα χρόνια φτιαχνόταν σε θερμαινόμενα μάρμαρα που τοποθετούνταν πάνω σε φωτιές στις πλατείες των χωριών, ενώ τώρα παρασκευάζεται στα σπίτια, πάντα όμως πάνω σε θερμαινόμενο μάρμαρο.

Τις περασμένες δεκαετίες, όταν οι κάτοικοι των χωριών του νησιού ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα γεωργοί και κτηνοτρόφοι, από το ίδιο μείγμα, την παραμονή των Φώτων, έφτιαχναν επίσης μαρμαρίτες σε σχήμα σταυρού, τους οποίους προσέφεραν στα ζώα που είχαν (αγελάδες, αιγοπρόβατα κ.λπ.) για να τους δείξουν την ευγνωμοσύνη τους.

Έως και σήμερα, οι κάτοικοι των χωριών της Κω μαζεύονται οικογενειακά ή σε παρέες σε σπίτια και φτιάχνουν τους δικούς τους μαρμαρίτες. Και την επόμενη μέρα, ανήμερα των Φώτων, οι μαρμαρίτες τρώγονται με άλλο τρόπο. Οι ντόπιοι συνηθίζουν το πρωί να τους βουτάνε σε αυγό και να τους τηγανίζουν σε χοιρινό λίπος.

Tα παλαιότερα χρόνια, όταν οι μαρμαρίτες παρασκευάζονταν στις πλατείες των χωριών, υπήρχε το έθιμο οι νέες κοπέλες του χωριού να ρίχνουν πάνω στο θερμαινόμενο μάρμαρο φύλλα ελιάς, τα οποία εφόσον αναποδογύριζαν όταν καίγονταν σήμαινε ότι θα εκπληρώνονταν οι ευχές που έκαναν.