Ο Πασχαλινός Κουραμπιές του Νέου Σκοπού: Ένα έργο τέχνης που τρώγεται

Μοσχοβολούν φρέσκο αγελαδινό βούτυρο, έχουν λευκό χρώμα και περίτεχνα σχέδια που προμηνύουν το Πάσχα και την άνοιξη. Ο λόγος για τους κουραμπιέδες της Λαμπρής, που φτιάχνουν με πολλή υπομονή και μεράκι, τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι γυναίκες του Νέου Σκοπού Σερρών, ενός μικρού χωριού του Δήμου Εμμανουήλ Παππά.

«Ο κουραμπιές αυτός γίνεται μόνο εδώ, στο Νέο Σκοπό του Δήμου Εμμανουήλ Παππά και τη συνταγή την έχουν φέρει οι πρόγονοί μας, με τη μετοίκησή τους από την Ανατολική Θράκη στην περιοχή, το 1922. Πρόκειται για ένα γλυκό, το οποίο το προσφέρουμε κυρίως το Πάσχα και είναι το δώρο του βαπτιστικού προς τη νονά», σύμφωνα με την πρόεδρο του Συλλόγου Γυναικών Νέου Σκοπού, Χαρούλα Γκόβρανου.

Παρά το πέρασμα των χρόνων, η συνταγή που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, παραμένει αναλλοίωτη. «Η μαμά μου τα έφτιαχνε από δικό της αγελαδινό βούτυρο, που παρασκεύαζε η ίδια. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρό παιδί, πως χτυπούσα το ζεστό βούτυρο να αρφανέψει τόσο πολλές ώρες που πονούσαν τα χέρια μου. Για να γίνουν τότε ένα κιλό πασχαλινοί κουραμπιέδες, βοηθούσαν πολλές κυρίες μαζί. Τα φούρνιζαν στον φούρνο με ξύλα. Για να καταλάβουν τη σωστή θερμοκρασία, έβαζαν μέσα ένα πούπουλο. Μόλις αυτό “τσιρονόταν”, το έβγαζαν, καθάριζαν τον φούρνο προσεκτικά να μην υπάρχουν υπολείμματα στάχτης από το πούπουλο κι έβαζαν το ταψί με τους κουραμπιέδες μέσα για λίγα λεπτά- τόσα ώστε να μην ροδίσει, αλλά να ψηθεί», θυμάται η Ντουκιένη Κιουπσή, μέλος του ΚΑΠΗ Εμμανουήλ Παππά.

Τα μυστικά του πασχαλινού κουραμπιέ

Σήμερα η παρασκευή του μοναδικού αυτού πασχαλινού κουραμπιέ, που δικαίως χαρακτηρίζεται από πολλούς ως έργο τέχνης, είναι πιο εύκολη, αλλά κρύβει πολλά μυστικά. «Μπορεί η αναλογία, των υλικών να φαίνεται εύκολη, όμως μία λάθος δόση μπορεί να χαλάσει το γλύκισμα. Αν σου “ξεφύγει” το αλεύρι θα γίνει ο κουραμπιές κούφιος, αν πάλι κάψεις πολύ το βούτυρο τότε θα αλλάξει χρώμα και πάει λέγοντας», θα πει η κ. Κιουπσή, η οποία έμαθε τη συνταγή από τη μαμά της, όταν ήταν μόλις μαθήτρια δημοτικού σχολείου.

«Πρέπει να σου το δείξει κάποιος για να το κάνεις, να στο πει μόνο και να πετύχει δεν γίνεται! Το βούτυρο θα πρέπει κι αυτό να αποστραγγιστεί, ώστε να μην υπάρχει κανένα υπόλειμμα και μετά να δουλευτεί. Μετά θα προστεθεί η άχνη, το κοσκινισμένο αλεύρι και η βανίλια», λέει η κ. Κιουπσή, αποκαλύπτοντας μερικά μυστικά της παρασκευής του.

Όσο για την όψη του, το «κέντημά» του, όπως το χαρακτηρίζουν οι γυναίκες του Νέου Σκοπού, φαίνεται να είναι και το πιο δύσκολο. Όχι όμως και για την 83χρονη σήμερα Άρτεμις Ασπρογαλή, που φτιάχνει κουραμπιέδες εδώ και 60 χρόνια - ίσως και περισσότερα.

Από την Ανατολική Θράκη στο Ν. Σκοπό το 1922

«Την τέχνη μού την έμαθε η γιαγιά μου. Γεννήθηκε το 1885 στην Ανατολική Θράκη και ήρθε στο Νέο Σκοπό το 1922. Από τότε συνήθιζε να κάνει το Πάσχα κουραμπιέδες και να τους πηγαίνει στην κουμπάρα της. Για να γίνουν όλα αυτά τα σχέδια, οι νοικοκυρές βάζουν πολλή φαντασία και μεράκι», θα πει με μετριοφροσύνη η κ. Ασπρογαλή, παρότι θεωρείται η «μετρ» των χειροποίητων κουραμπιέδων του Νέου Σκοπού.

Όλα πλάθονται με τα χέρια και το μοναδικό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθούν μικρά στεφανάκια, λουλουδάκια, μπουκετάκια, καλαθάκια, φυλλαράκια και ανθάκια, είναι ξύλινα λεπτά καλαμάκια ή οδοντογλυφίδες. Μπορεί εδώ και 100 χρόνια να ακολουθείται η ίδια συνταγή, αλλά η κάθε γυναίκα μπορεί και αφήνει το δικό της αποτύπωμα στα γλυκό, ανάλογα με την καλλιτεχνική διάθεση που έχει.

«Από τα σχέδια και τη μορφή που έχουν, καταλαβαίνουμε ποια κοπέλα τα έφτιαξε στο χωριό, καθώς το έθιμο συνεχίζεται αδιάκοπα και από τις νέες γυναίκες», επισημαίνει η αντιδήμαρχος Εμμανουήλ Παππά και αντιπρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Νέου Σκοπού Λένα Πατρίκη.

«Πρόκειται για ένα γλυκό κομψοτέχνημα, που το χαίρονται όλες οι νονές. Από τη μεριά της δημοτικής αρχής, προσπαθούμε να το κατοχυρώσουμε ως πατέντα ευρεσιτεχνίας, ενώ γίνονται προσπάθειες να ενταχθεί ακόμη και στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο πασχαλινός κουραμπιές του Νέου Σκοπού έχει ήδη βραβευτεί σε πολλούς διαγωνισμούς γευσιγνωσίας. Μπορεί να μην «φιγουράρει» σε βιτρίνες ζαχαροπλαστείων, αλλά κάνει πολλές φορές την εμφάνισή του, σε πεντάστερα ξενοδοχεία, σε γάμους και άλλες κοινωνικές επίσημες εκδηλώσεις. Όσο για την τιμή του, αυτή σίγουρα για τις «καλλιτέχνες» του Νέου Σκοπού είναι ανεκτίμητη, γιατί πλάθεται και στολίζεται με περισσή αγάπη για τις παραδόσεις, αλλά και τις νονές που θα το λάβουν για δώρο το Πάσχα.