Η Μεγάλη Εβδομάδα στην Κέρκυρα

Ανοιξιάτικη φύση, ατμόσφαιρα κατανυκτική και συνάμα λαμπερή, χορωδίες και φιλαρμονικές, έθιμα ιδιαίτερα, που «αναδύονται» από το ιστορικό παρελθόν του νησιού. Τη Μεγάλη Εβδομάδα, η Κέρκυρα, «ζει και αναπνέει» με συναίσθημα έντονα θρησκευτικό. Ορθόδοξοι και Καθολικοί Χριστιανοί, γιορτάζουν μαζί το Πάσχα, από το 1583, όταν η Βενετική Σύγκλητος πήρε την άδεια της Ρώμης για λόγους κυρίως κοινωνικούς στις ενετοκρατούμενες περιοχές να γιορτάζουν από κοινού.

Στις γειτονιές μοσχοβολούν οι πασχαλιές και οι βιολέτες, αλλά και οι φογάτσες, τα τσουρέκια με το κόκκινο αυγό, βενετσιάνικης προέλευσης που παραδοσιακά φτιάχνουν οι Κερκυραίοι. Στις εκκλησίες ψέλνονται οι ακολουθίες των Παθών. Τα σιδερένια βενετσιάνικα φανάρια στους δρόμους, τις πλατείες και το Λιστόν, «τυλίγουν» την ατμόσφαιρα σ’ ένα μελαγχολικό μαβί χρώμα.

Στα στενά δρομάκια, τα καντούνια, μέσα στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης, με τα πανύψηλα παλιά κτίρια, τα παλιά αρχοντικά και τις πολλές εκκλησίες, οι στιγμές είναι μοναδικές.

Μεγάλη Πέμπτη

Η Ακολουθία των Δώδεκα Ευαγγελίων στους ιερούς Ναούς είναι βαθειά κατανυκτική μέσα στις ψαλμωδίες από τη χορωδία κάθε ενορίας. Οι επισκέπτες μετά την εκκλησία, ακολουθώντας τους ντόπιους πηγαίνουν στους χώρους των Φιλαρμονικών για να ακούσουν τις πρόβες από τα πένθιμα εμβατήρια της Μεγάλης Παρασκευής.

Το πρωί, όπως σε όλη την Ελλάδα, βάφονται τα κόκκινα αυγά. Όμως οι Κερκυραίοι, σύμφωνα με την παράδοση, χρησιμοποιούν καινούργιο πήλινο τσουκάλι, καθώς το παλιό προμηνύει, όπως πιστεύουν, δυστυχία.

Μεγάλη Παρασκευή

Η Αποκαθήλωση του Νυμφίου σε όλους τους Ιερούς Ναούς γίνεται στις 11:00. Οι εκκλησίες είναι γεμάτες από πιστούς που παρακολουθούν με ευλάβεια τη θρησκευτική τελετή. Αμέσως μετά την Ακολουθία, νεαρά κορίτσια στολίζουν τους Επιτάφιους με πολύχρωμες βιολέτες, πασχαλιές και αλλά λουλούδια της Άνοιξης.

Η περιφορά των Επιταφίων στους δρόμους της πόλης αρχίζει από το μεσημέρι. Ακόμη και οι παλιοί ναοί που δεν λειτουργούν κάνουν περιφορά Επιτάφιου. Προπορεύονται τα λάβαρα και τα παλιά βενετσιάνικα φανάρια, μαζί με τις τόρτσες, όπως λένε στην Κέρκυρα, τα μεγάλα κεριά που είναι στολισμένα με χρωματιστές κορδέλες.

Ακολουθούν, η μπάντα που παιανίζει πένθιμα εμβατήρια, η χορωδία που ψέλνει «Αι γενεαί πάσαι», μαθητές, πρόσκοποι, παιδάκια με λουλούδια στα χέρια, ο Σταυρός, οι ιερείς και οι πιστοί.

Στις 22:00 χιλιάδες πιστοί με κεριά αναμμένα συμμετέχουν στη μεγαλοπρεπή περιφορά του Επιταφίου της Ιεράς Μητρόπολης.

Μαζί με τους ορθόδοξους ιερείς κι εκείνοι της Καθολικής Αρχιεπισκοπής της Κέρκυρας με τον δικό τους Επιτάφιο.

Τη λιτάνευση συνοδεύουν οι τρεις φιλαρμονικές της πόλης σε πλήρη σύνθεση: Η Φιλαρμονική Ένωση Καποδίστριας εκτελεί τη σύνθεση του Τζουζέπε Μαριάνι «Sventura!», η Φιλαρμονική Εταιρεία Μάντζαρος αποδίδει το «Marcia Funebre» του Τζουζέπε Βέρντι, ενώ η Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας, η «Παλιά», το «Adagio» του Τομάσο Αλμπινόνι.

Μεγάλο Σάββατο

Ο «Σεισμός», είναι το πρώτο έθιμο της ημέρας. Γίνεται στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Φανερωμένης, στην «καρδιά» της πόλης, στις 6:00. Πρόκειται για την αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφει το Ευαγγέλιο την ώρα της Ανάστασης του Θεανθρώπου στον Πανάγιο Τάφο.

Τρεις ώρες αργότερα, στις 9:00, οι δρόμοι της πόλης «πλημμυρίζουν» από κόσμο, ενώ η ατμόσφαιρα «γεμίζει» με ήχους από πένθιμα εμβατήρια. Όλα τα παράθυρα των σπιτιών είναι στολισμένα με πορφυρά κόκκινα λάβαρα, σε ένδειξη μεγαλοπρέπειας και επισημότητας, καθώς γίνεται η περιφορά του Επιταφίου και η λιτάνευση του Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα.

Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, είναι η πιο παλιά λιτανεία στο νησί. Πραγματοποιείται σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου το 1553, τότε που η Κέρκυρα σώθηκε από το λιμό, ενώ ταυτόχρονα γίνεται και η περιφορά του Επιταφίου του ομώνυμου Ναού. Αυτό, γιατί οι Ενετοί το 1574 είχαν απαγορεύσει την περιφορά τη Μεγάλη Παρασκευή και οι Κερκυραίοι, από τότε μέχρι σήμερα, βγάζουν τον Επιτάφιο της εκκλησίας το πρωί του Μ. Σαββάτου, μαζί με τη λιτανεία.

Κρεσέντο συναισθημάτων, όταν η «Παλαιά» Φιλαρμονική της Κέρκυρας εκτελεί πένθιμο εμβατήριο «Άμλετ» του ιταλού συνθέτη Φράνκο Φάτσιο, μέσα στα στενά δρομάκια με τα πανύψηλα παλιά κτίρια.

Στις 11:00, λίγο μετά το τέλος της λιτανείας, οι καμπάνες των εκκλησιών κτυπούν και δίνουν το σύνθημα, για την «Πρώτη Ανάσταση», το έθιμο των «μπότηδων», που είναι πήλινες στάμνες. Χιλιάδες κόσμου κάθε χρόνο το απολαμβάνουν, κατακλύζοντας τους δρόμους και τις πλατείες. Το θέαμα είναι φαντασμαγορικό. Όλοι τρέχουν να πάρουν ένα σπασμένο κομμάτι για γούρι, ενώ οι φιλαρμονικές ξεχύνονται στο δρόμο, με χαρούμενα εμβατήρια και μαζορέτες. Το έθιμο για τους περισσότερους, στηρίζεται στο χωρίον του Ευαγγελίου: «ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως».

Την ίδια ώρα το έθιμο της «Μαστέλας», αναβιώνει στη γειτονιά Πίνια. Ένα μεγάλο ξύλινο βαρέλι στολισμένο με δάφνες, μυρτιές και γεμάτο νερό στήνεται από τη Μεγάλη Δευτέρα. Οι πιστοί κάνουν ευχές και ρίχνουν κέρματα. Μόλις οι καμπάνες για την Πρώτη Ανάσταση κτυπήσουν, εκείνους που θα μπει πρώτος στη Μαστέλα θα πάρει και τα κέρματα.

Η Ανάσταση

Το Άγιο Φως φτάνει στις 22:00 στην κεντρική πλατεία και στη συνέχεια η πομπή πηγαίνει στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Από εκεί, λίγο αργότερα, στις 23:40, ξεκινάει η λιτάνευση της εικόνας της Αναστάσεως, μέχρι το πάλκο της μεγάλης πλατείας, όπου όλοι βρίσκονται με αναμμένα κεριά. Τη στιγμή που ο Μητροπολίτης ψέλνει «Χριστός Ανέστη», η νύχτα γίνεται μέρα από τα πυροτεχνήματα. Ο ανοιξιάτικος νυχτερινός ουρανός της Κέρκυρας «στολίζεται» με χρώματα και λάμψεις.

Ανήμερα του Πάσχα, από νωρίς το πρωί μέχρι το απόγευμα, σε όλες τις ενορίες λιτανεύεται η εικόνα της Αναστάσεως.