Άγιο Μύρο: Η ιστορία και τα 57 δυσεύρετα συστατικά του

Το Άγιο Μύρο είναι αρωματικό έλαιο (αποτελούμενο από 57 συστατικά), το οποίο χρησιμοποιείται, κατά τη διάρκεια της Βάπτισης για την τέλεση του μυστηρίου του Χρίσματος. Ο βαπτισμένος αλείφεται με μύρο σταυροειδώς στο μέτωπο, στα αισθητήρια όργανα και στα μέλη του σώματός του ως επιβεβαίωση της ένταξής του στο σώμα της Εκκλησίας. Σε κάθε χρίση μελών του βαπτισμένου επαναλαμβάνεται από τον τελούντα ιερωμένο το μυστήριο του χρίσματος η φράση «Σφραγίς δωρεάς πνεύματος αγίου, αμήν».

Το Άγιο Μύρο χρησιμοποιείται επίσης για τον καθαγιασμό των της Αγίας Τράπεζας στα θυρανοίξια ναών, καθώς και σε χριστιανούς άλλων δογμάτων που ασπάζονται την Ορθοδοξία.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο, το Άγιο Μύρο χρησιμοποιήθηκε και για τη χρίση των Βυζαντινών αυτοκρατόρων από τον πατριάρχη κατά την επίσημη τελετή της στέψης τους, ενώ στη Δύση ανάλογη χρίση με Άγιο Μύρο δέχονταν και οι επίσκοποι κατά την τελετή της χειροτονίας τους.

H διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου

Η παρασκευή του Αγίου Μύρου στους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής Εκκλησίας ήταν υποχρέωση κάθε τοπικού επισκόπου, αλλά στη συνέχεια πέρασε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ως προς την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται τις πρώτες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, καθαγιάζεται με ειδική ακολουθία κατά τη Μεγάλη Πέμπτη και ακολούθως αποστέλλεται στις κατά τόπους αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Η τελετουργική διαδικασία της έψησης (παρασκευής) του Αγίου Μύρου, που πραγματοποιείται κάθε δέκα χρόνια, αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα στο Φανάρι, στο Κουβούκλιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Συνολικά 57 δυσεύρετα και πολύτιμα αρωματικά υλικά, τα οποία προέρχονται από τα πέρατα της γης και συμβολίζουν την ποικιλία των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, την Κυριακή των Βαΐων, απονέμει τους επίχρυσους σταυρούς διακονίας στους μυρεψούς, τους ειδικούς που θα παρασκευάσουν το Άγιο Μύρο, ενώ τη Μεγάλη Δευτέρα θα ανάψει τη φωτιά κάτω από τους χάλκινους λέβητες, στους οποίους θα γίνει η έψηση. Τους χάλκινους λέβητες δώρισαν στο Πατριαρχείο το 1807 οι σαράφηδες (αργυραμοιβοί) της Πόλης.

Τα συστατικά του Αγίου Μύρου

Για την παρασκευή του Αγίου Μύρου χρησιμοποιείται η σύνθεση που υπάρχει στον επίσημο και οριστικό Πατριαρχικό Κατάλογο, ο οποίος συντάχθηκε το 1890 και ισχύει μέχρι σήμερα. Η σύνθεση αυτή περιλαμβάνει 57 υλικά, κυρίως δρόγες. Οι δρόγες είναι συστατικά από διάφορους ιστούς φυτών. Μπορεί να είναι ρίζες, άνθη, φλοιός, σπέρματα, δηλαδή σπόροι, βολβοί, ρίζες, κόμμεα, ρητίνες και διάφορα άλλα συστατικά, τα οποία προέρχονται από φυτά ή θάμνους ή δέντρα ή λουλούδια.

Ανάμεσα στα συστατικά του Αγίου Μύρου, εκτός από το παρθένο ελαιόλαδο, τον ερυθρό ξηρό οίνο και το ροδέλαιο, το οποίο προέρχεται από τη Βουλγαρία και είναι χορηγία του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας, περιλαμβάνονται και δύο εξαιρετικά σπάνια, ζωικής προέλευσης υλικά: το άμπαρι, που προέρχεται από αποβολή γαστρικού περιεχομένου -εμετό- αχώνευτων τμημάτων της διατροφής της φάλαινας φυσητήρα και ο μόσχος, που προέρχεται από αδένα ενός είδους αρσενικού ζαρκαδιού του Θιβέτ.

Τα 57 υλικά που αναφέρονται στον Πατριαρχικό Κατάλογο, κάποια από τα οποία είναι γνωστά στους πολλούς, ενώ κάποια ελάχιστοι τα γνωρίζουν, είναι τα εξής:

• Έλαιον καθαρόν
• Οίνος στίφων μέλας
• Ανθόνερον αρίστης ποιότητας
• Ροδόσταμον αρίστης ποιότητας
• Μαστίχη καθαρή
• Μετζουβί ή Κόμμι ευώδες
• Άμωμον
• Ξυλαλόη μαβέρτη
• Πέπερι μακρό
• Κάρυα αρωματικά
• Φύλλος ινδικός
• Ξυλοκασία ήτοι αγγέλικα Βοεμίας
• Στύραξ υγρά
• Σμύρνα καθαρά
• Πέπερις
• Εχινάνθη
• Ξυλοβάλσαμον
• Άκορος ή Κάλαμος ευώδης
• Ίρις φλωρεντινή
• Βάκχαρις ή αντ' αυτής Εμπερατόρια (σαφράν)
• Αριστολοχία βέρα
• Καρποβάλσαμον ή Κουβέβι
• Κύπερις
• Μυρισινόκοκκα
• Νάρδος κελτική
• Κασσία μέλαινα ή αντ' αυτής Κασκαρίλια όπερ εστί φλοιός αμπάρεως
• Βάλανος μυρεψική
• Καρδάμωμον μικρόν
• Καρυόφυλλα
• Κιννάμωμον
• Άσσαρον βέρον
• Μάκερος Ολλάνδας
• Τερέβινθος βενετική
• Ρετσίνη λευκή καθαρά
• Μυροβάλανον καθαρόν
• Σάμψυχος ή Μαντζουράνα
• Λάδανος καθαρά
• Στάχυς νάρδου ινδικού
• Λίβανος λευκός
• Ζιγγίβερις λευκή
• Ζαρνάβας
• Τύλλις
• Ελένιον

Μετά την έψηση προστίθενται:

• Έλαιον κινναμώμου σειλάνικον
• Έλαιον καρυοφύλλων
• Μοσχοκαρυδέλαιον Ολλάνδας πηκτόν
• Βάλσαμον Μέκκας ήτοι βαλσαμέλαιον
• Ροδέλαιον ή έλαιον τριανταφύλλου
• Έλαιον μάκερις
• Έλαιον κίτρου
• Έλαιον καρποβαλσάμου
• Έλαιον σαμψύχου
• Έλαιον δάφνης
• Έλαιον δενδρολιβάνου
• Έλαιον νάρδου ή λεβάντας
• Μόσχος ινδικός
• Άμπαρι