Διεθνής Ημέρα Γυναικών Δικαστών

Η Διεθνής Ημέρα Γυναικών Δικαστών (International Day of Women Judges) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Μαρτίου με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ το 2021, προκειμένου να προωθήσει την ισότητα των φύλων και να συμβάλει στην πρόοδο των γυναικών δικαστών σε όλο τον κόσμο.

Αν και η συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια ζωή αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, η εκπροσώπησή τους σε υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης αφήνει ακόμη πολλά περιθώρια. Αυτό ισχύει, μεταξύ άλλων, για την εκπροσώπηση των γυναικών στο δικαστικό σώμα, ιδίως όταν πρόκειται για ανώτερες ιεραρχικά θέσεις.

Η εκπροσώπηση των φύλων και η φυλετική ποικιλομορφία στο δικαστικό σώμα είναι σημαντικές, γιατί διασφαλίζουν ότι τα δικαστήρια εκπροσωπούν όλες τις ομάδες πολιτών, αντιμετωπίζουν σωστά τις ανησυχίες τους και εκδίδουν ορθές αποφάσεις. Και μόνο η παρουσία γυναικών δικαστών αυξάνει τη νομιμοποίηση των δικαστηρίων, εμπεδώνοντας την αντίληψη της ισονομίας στους πολίτες.

Στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν ιστορικά σημαντικά εμπόδια στην άσκηση του νομικού επαγγέλματος. Οι γυναίκες άρχισαν να αποφοιτούν από τις νομικές σχολές στα τέλη του 19ου αιώνα. Μία από τις πρώτες γυναίκες που διορίστηκαν δικαστές ήταν η Μαίρη Μπαρτελμ, η οποία υπηρέτησε ως βοηθός δικαστή στο Δικαστήριο Ανηλίκων της κομητείας Κουκ του Ιλινόις. Το 1913, οι Τάιμς της Νέας Υόρκης την περιέγραψαν ως «τη μοναδική γυναίκα δικαστή της Αμερικής».

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι γυναίκες δικαστές αποτελούσαν μάλλον την εξαίρεση παρά τον κανόνα. Παρόλο που σήμερα η είσοδος των γυναικών στον δικαστικό κλάδο δεν απαγορεύεται, στις περισσότερες χώρες, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν στερεότυπα και διακρίσεις λόγω φύλου, γεγονός που δυσχεραίνει την σταδιοδρομία τους.

Παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των γυναικών δικαστών αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες (σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το 40% των δικαστών ήταν γυναίκες το 2017), σχετικά λίγες γυναίκες κατέχουν ανώτερες θέσεις στο δικαστικό σώμα. Για παράδειγμα, στην Ευρώπη οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 41% των δικαστών στα ανώτατα εθνικά δικαστήρια και μόνο το 25% των προέδρων των δικαστηρίων.

Η έλλειψη γυναικών δικαστών στο δικαστικό σώμα, ιδίως στα ανώτερα κλιμάκια, δεν έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις στο κράτος δικαίου, αλλά και κοινωνικές προεκτάσεις, ιδίως στις επόμενες γενιές, καθώς οι νεαρές γυναίκες δεν έχουν το κίνητρο να γίνουν δικαστές.

Η Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών Δικαστών αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας του ΟΗΕ που αποσκοπεί στην προώθηση των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης που περιγράφονται στην Ατζέντα 2030, ιδίως του Στόχου 5 που αφορά την ισότητα των φύλων.