Έντουϊν Χαμπλ: Ο ιδρυτής της εξωγαλαξιακής αστρονομίας

Ο αμερικανός αστρονόμος Έντουϊν Χαμπλ (Edwin Hubble) θεωρείται ως ο ιδρυτής της εξωγαλαξιακής αστρονομίας, ενώ προσέφερε την πρώτη μαρτυρία για τη διαστολή του Σύμπαντος.

Ο Έντουϊν Χαμπλ γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1889 στο Μάρσφιλντ της πολιτείας Μιζούρι των ΗΠΑ. Ο πατέρας του ήταν ασφαλιστής και η μητέρα του φρόντιζε τα του οίκου. Από πολύ μικρός εμφάνισε το ανήσυχο πνεύμα του και τη θέληση για την απόκτηση γνώσεων.

Αγαπημένος του συγγραφέας ήταν ο Ιούλιος Βερν. Είχε όμως και έμφυτη κλίση στον αθλητισμό και η πυγμαχία ήταν ένα από τα αγαπημένα του αθλήματα μαζί με τον στίβο και το μπάσκετ. Ήταν μάλιστα τόσο καλός πυγμάχος που ένας ατζέντης τού πρότεινε να του κλείσει έναν αγώνα με τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή βαρέων βαρών Τζακ Τζάκσον.

Οι σπουδές: Μαθηματικά, αστρονομία και… νομικά

Το μυαλό του νεαρού Έντουιν όμως βρισκόταν όχι απλώς αλλού, αλλά τόσο μακριά όσο δεν φανταζόταν καν η τότε παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Σπούδασε μαθηματικά, αστρονομία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και πήρε το πτυχίο του το 1910. Στη συνέχεια, για να μη στενοχωρήσει τον πατέρα του, ο οποίος τον ήθελε δικηγόρο, παρακολούθησε με υποτροφία τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και το 1913 έγινε δεκτός στο δικηγορικό σύλλογο της πολιτείας του Κεντάκι.

Στο μυαλό και στην ψυχή του όμως δεν υπήρχε χώρος για τους νόμους της Γης, αλλά για τους νόμους της φυσικής κι έτσι εγκατέλειψε νωρίς τη δικηγορία και αποφάσισε ν’ ασχοληθεί αποκλειστικά με την αστρονομία. Επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου για να κάνει το διδακτορικό του, συνεργαζόμενος με το Αστεροσκοπείο Γιερκς.

Αποκλειστική απασχόληση με τα νεφελώματα

Από το 1914 ως το 1917 ασχολήθηκε αποκλειστικά με τα νεφελώματα, η μελέτη των οποίων καθόρισε όλη την υπόλοιπη ζωή του. «Κάθε πράξη της ζωής μας αγγίζει κάποια χορδή, η οποία δονείται στην αιωνιότητα» έλεγε ο Χαμπλ και η δική του πράξη, που έμελλε να δονήσει για τα καλά την επιστημονική κοινότητα, ήταν η σύγκρουσή του με τον προϊστάμενό του Χάρλοου Σάπλεϊ.

Ο Σάπλεϊ έγινε διάσημος όταν κατάφερε να προσδιορίσει τον όγκο του Γαλαξία μας. Ωστόσο, υποστήριζε ότι τα νεφελώματα που παρατηρούσαν οι αστρονόμοι βρίσκονταν εντός του δικού μας Γαλαξία και δεν ήταν τίποτε άλλο παρά σύννεφα αποτελούμενα από αέριες μάζες. Η τότε επιστημονική κοινότητα είχε αποδεχθεί χωρίς δεύτερη κουβέντα τις απόψεις του Σάπλεϊ. Ο Χαμπλ όμως είχε σοβαρές επιφυλάξεις…

“Τα νεφελώματα υπάρχουν παντού στο Σύμπαν”

Το 1917 έλαβε το διδακτορικό του και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την αφυπηρέτησή του άρχισε να εργάζεται στο Αστεροσκοπείο του Όρους Γουίλσον, όπου είχε πλέον όλη την άνεση να προχωρήσει απρόσκοπτα στις δικές του έρευνες. Από την πρώτη στιγμή δημοσιοποίησε τη διαφωνία του, αναφέροντας ότι τα νεφελώματα όχι μόνο ήταν πολύ σπουδαιότερα από απλά σύννεφα, αλλά υπήρχαν παντού στο Σύμπαν.

Αποδεικνύοντας ότι το νεφέλωμα Messier 31 δεν ανήκε στον Γαλαξία μας, όπως όλοι πίστευαν, αλλά βρισκόταν 680.000 έτη φωτός μακριά από εμάς, αλλά και ότι υπάρχουν ανάλογοι σχηματισμοί το φως των οποίων κάνει πάνω από 500 εκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, ο Χαμπλ άλλαξε άρδην τα
δεδομένα. Γιατί πολύ απλά, με όχημα την παραπάνω διαπίστωση, απέδειξε ότι υπήρχαν και άλλοι γαλαξίες στο Σύμπαν και ότι ο δικός μας δεν είναι ο μοναδικός, όπως πίστευαν ως τότε.

Ο «Νόμος του Χαμπλ» και Νόμπελ Φυσικής

Στη συνέχεια απέδειξε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς και ότι η Γη δεν είναι φυσικά το κέντρο του Σύμπαντος. «Βάλε έναν παρατηρητή σε όποια γωνιά του Σύμπαντος θέλεις. Θα δει ακριβώς το ίδιο» δήλωσε ο μεγάλος αστρονόμος και αυτό καταχωρίστηκε αμέσως ως ο «Νόμος του Χαμπλ».

Για τα επιτεύγματά του στον τομέα της αστρονομίας τιμήθηκε με πολλά βραβεία, όχι όμως και με το Νόμπελ Φυσικής που το δικαιούταν με βάση το επιστημονικό του έργο, επειδή στα χρόνια του η Σουηδική Ακαδημία που απονέμει τα Νόμπελ δεν αναγνώριζε την αστρονομία ως τομέα της Φυσικής.

Ο θάνατος του Έντουιν Χαμπλ

Ο Χαμπλ έδωσε αγώνες για ν’ αλλάξει αυτή η αντίληψη, που όμως ευοδώθηκαν μετά τον θάνατό του. Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνεται το βιβλίο «Το βασίλειο των νεφελωμάτων» («The Realm of the Nebulae»), που έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ.

Ο Έντουιν Χαμπλ δεν έπαψε να παρατηρεί συστηματικά τους γαλαξίες μέχρι την ημέρα του θανάτου του από εγκεφαλική αιμορραγία, στις 28 Σεπτεμβρίου 1953, στο Σαν Μαρίνο της Καλιφόρνιας.

To 1977 το αμερικανικό Κογκρέσο έδωσε το πράσινο φως στη NASA για την κατασκευή ενός διαστημικού τηλεσκοπίου, το οποίο θα έδινε εικόνες από σημεία του Σύμπαντος όπου τα επίγεια τηλεσκόπια ήταν αδύνατον να φτάσουν. Κανένας δεν ήξερε πότε θα φτιαχτεί και πώς θα μοιάζει το τηλεσκόπιο αυτό (η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1990). Το μόνο βέβαιο ήταν ότι θα ονομαζόταν Χαμπλ.