Ρόμπερτ Σούμαν: Ο κορυφαίος ρομαντικός συνθέτης που έζησε στη σκιά της γυναίκας του

Ο γερμανός συνθέτης Ρόμπερτ Σούμαν (Robert Schumann) υπήρξε από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που ανέδειξε το κίνημα του Ρομαντισμού στο χώρο της μουσικής.

Ξεκίνησε να κατακτήσει τον κόσμο ως βιρτουόζος πιανίστας, αφού δεν έκανε το χατήρι της μάνας του να ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Νομική. Το όνειρό του ως πιανίστα κατέρρευσε, όταν στην προσπάθειά του να δυναμώσει τον λιγότερο ευκίνητο παράμεσο του αριστερού του χεριού με μια δική του εφεύρεση, το μόνο που κατάφερε ήταν να προκαλέσει την παράλυση του δαχτύλου.

Για την ιστορία, αναφέρουμε ότι ο Σούμαν έδεσε από το ένα άκρο του σκοινιού τον παράμεσό του και την άλλη άκρη του σκοινιού την έδεσε στο ταβάνι του υπνοδωματίου του. Θεωρητικά, αυτό το κόλπο θα τέντωνε τον τένοντα και θα έδινε στο δάχτυλο μεγαλύτερη ευλυγισία.

Μετά το… ατύχημα αφιερώθηκε στη σύνθεση

Δεν το έβαλε κάτω και αφιερώθηκε στη σύνθεση, όπου διακρίθηκε ιδιαίτερα, αν και κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του έμεινε στη σκιά της γυναίκας του Κλάρας Σούμαν, που ήταν από τα κορυφαία ονόματα του πιάνου στην εποχή της. Ο Σούμαν έφυγε από τη ζωή το 1856, σε ηλικία 46 ετών, χτυπημένος από τη σύφιλη, από την οποία προσβλήθηκε σε νεαρή ηλικία και μάταια προσπάθησε να καταπολεμήσει.

Ο Ρόμπερτ Σούμαν γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου 1810 στο Τσβίκαου του τότε Βασιλείου της Σαξονίας (σήμερα η πόλη υπάγεται στο ομόσπονδο γερμανικό κρατίδιο της Σαξονίας). Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας για να σπουδάσει νομικά, κατόπιν επιμονής της μητέρας του που είχε μείνει χήρα, αλλά η επιθυμία του να εκφραστεί μέσα από τη μουσική ήταν ακατανίκητη.

Τα πρώτα μαθήματα πιάνου

Έτσι, στη Λειψία άρχισε από το 1830 να παίρνει μαθήματα πιάνου από τον Φρίντριχ Βικ, του οποίου η νεαρή κόρη Κλάρα (1819-1896) ήταν κιόλας πολύ γνωστή πιανίστρια και εθεωρείτο παιδί - θαύμα. Από το 1835 η Κλάρα και ο Σούμαν συνδέθηκαν με βαθύ έρωτα.

Οι ελπίδες του ν’ ακολουθήσει σταδιοδρομία δεξιοτέχνη πιανίστα διαψεύστηκαν όταν έπαθε αγκύλωση στο χέρι του - πιθανώς αποτέλεσμα της παρενέργειας του υδραργύρου που χρησιμοποιούσε για τη θεραπεία της σύφιλης, η οποία αργότερα κλόνισε την ψυχική και τη σωματική υγεία του, ή αποτέλεσμα της χρησιμοποίησή μιας συσκευής, δικής του επινόησης, για το δυνάμωμα των δαχτύλων, την οποία στο ημερολόγιό του αποκαλεί «συσκευή-σαν-πούρο».

Πάντως στην ηλικία των 30 ετών είχε συνθέσει μερικά πολύ πρωτότυπα και λαμπερά έργα για πιάνο, μεταξύ των οποίων το «Καρναβάλι» («Carnaval») και τις «Παιδικές Σκηνές» («Kinderszenen»).

Το 1840, αμέσως μετά τον γάμο του με την Κλάρα, στον οποίο είχε εναντιωθεί ο πατέρα της, έγραψε τέσσερις σημαντικούς κύκλους τραγουδιών: «Dichterliebe» («Οι έρωτες του ποιητή»), «Frauenliebe und Leben» («Ο έρωτας και η ζωή μιας γυναίκας) και τους δύο κύκλους των «Liederkreis».

«Κοντσέρτο για Πιάνο»

Ακολούθησαν αριστουργήματα μουσικής δωματίου, χορωδιακής και ορχηστρικής μουσικής, μεταξύ των οποίων το περίφημο «Κοντσέρτο για Πιάνο» (1845), που αποτελεί ένα από τα κυριότερα έργα του ρομαντικού ρεπερτορίου.

To 1834 εξέδωσε και διηύθυνε τη «Neue Zeitschriftfur Musik» («Νέα Μουσική Εφημερίδα»), μέσα από την οποία υποστήριξε τον νεαρό Σοπέν και αργότερα τον νεαρό Μπραμς. Ο Σούμαν εκτιμήθηκε πολύ στην εποχή του, αλλά δεν γνώρισε τη μεγάλη επιτυχία. Η ζήλια που ένιωθε για τη μεγάλη διεθνή επιτυχία της Κλάρας (που υπήρξε και συνθέτρια) σκίασε τον γάμο τους, ο οποίος κατά τ’ άλλα ήταν αποτέλεσμα έρωτα και του χάρισε οκτώ παιδιά.

Απόπειρα αυτοκτονίας

Ύστερα από κρίσεις μελαγχολίας και ψυχικής ανισορροπίας, ο Ρόμπερτ Σούμαν αποπειράθηκε το 1854 ν’ αυτοκτονήσει πέφτοντας στο Ρήνο, στο ύψος του Ντίσελντορφ, όπου διετέλεσε μουσικός διευθυντής της τοπικής συμφωνικής ορχήστρας με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Μεταφέρθηκε στο άσυλο του Έντενιχ κοντά στη Βόννη, όπου και πέθανε στις 29 Ιουλίου 1856, σε ηλικία 46 ετών.