Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος

Ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος είναι ένας από τους νεοφανείς αγίους της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαΐου. Εντάχθηκε στο αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τον ενάρετο βίο του, αλλά και για κάποια θαύματα τα οποία φέρεται ότι τέλεσε. Το λείψανό του βρίσκεται στον φερώνυμο μεγαλοπρεπή ναό στο Νέο Προκόπιο της Εύβοιας και το προσκύνημά του προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες πιστών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Ιωάννης γεννήθηκε πιθανώς το 1690 στη Μικρή Ρωσία (έτσι ονόμαζαν οι Βυζαντινοί της περιοχή της σημερινής Ουκρανίας) από οικογένεια Κοζάκων της Ζαπορίζια. Έλαβε χριστιανική αγωγή από τους θεοσεβείς γονείς του και όταν ενηλικιώθηκε κατετάγη στον ρωσικό στρατό επί Μεγάλου Πέτρου. Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1710-1711) συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Τάταρους, συμμάχους των Τούρκων και πουλήθηκε σ’ έναν αγά στο Προκόπιο της Καππαδοκίας (σημερινό Ιργκίπ Τουρκίας).

Μαζί με άλλους δούλους υποβλήθηκε σε παντοειδή βασανιστήρια, με σκοπό να αλλαξοπιστήσει και να γίνει Μουσουλμάνος. Η επιμονή και η καρτερικότητα που επέδειξε για να διατηρήσει τη χριστιανική του πίστη, έπεισαν τον αφέντη του για το μάταιο της προσπάθειάς του. Έκτοτε και μέχρι την τελευτή του βίου του έγινε ιπποκόμος του τούρκου κυρίου του. Ζούσε ασκητικά με συνεχή προσευχή στο φτωχικό του δωμάτιο και όποτε του δινόταν η ευκαιρία προσευχόταν στον γειτονικό ναό του Αγίου Γεωργίου, αντιμετωπίζοντας συχνά τη χλεύη των συμπολιτών του.

Προαισθανόμενος το τέλος του, ο Ιωάννης ζήτησε να κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων. Για τον φόβο των φανατικών Τούρκων, ο ιερέας σκαρφίστηκε ένα κόλπο και μετέφερε τη Θεία Κοινωνία μέσα σ’ ένα μήλο. Μόλις ο Ιωάννης έλαβε τη Θεία Κοινωνία παρέδωσε το πνεύμα στις 27 Μαΐου 1730. Με την άδεια του κυρίου του ετάφη με χριστιανικές τιμές.

Τρία χρόνια αργότερα, το λείψανό του ανεκομίσθη και τοποθετήθηκε σε λάρνακα κάτω από την Αγία Τράπεζα του ναού του Αγίου Γεωργίου, στον οποίο κατέφευγε προσευχόμενος όσο ζούσε. Συγχρόνως άρχισε να τιμάται ως άγιος από τους ντόπιους χριστιανούς και από ορισμένους μουσουλμάνους, επειδή του αποδίδονταν διάφορα θαύματα ακόμα κι ενόσω βρισκόταν στη ζωή.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών οι χριστιανοί της περιοχής έφεραν μαζί τους στην Ελλάδα και το λείψανο του Αγίου, στο χωριό Αχμέταγα της Εύβοιας, όπου εγκαταστάθηκαν το 1924. Τρία χρόνια αργότερα το χωριό μετονομάσθηκε σε Νέο Προκόπιο.

Αρχικά το λείψανο του αγίου τοποθετήθηκε στον Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και αργότερα στον ναό που άρχισε να χτίζεται το 1930 με διάφορες δωρεές και εισφορές των πιστών και εγκαινιάσθηκε το 1969. Έκτοτε ο ναός του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της χώρας, μετά και την ένταξη του Οσίου Ιωάννη στο αγιολόγιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1962.

Από το 1962 ο ναός του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου λειτουργεί ως Ευαγές Ίδρυμα, εκτός του προσκυνηματικού χαρακτήρα. Το 1989 εγκαινιάστηκε ξενώνας δυναμικότητας 160 κλινών, ο οποίος περιλαμβάνει εκτός από τα υπνοδωμάτια και τις τραπεζαρίες, αίθουσες διαλέξεων και συνεδρίων, μουσείο και άλλους βοηθητικούς χώρους.

Απολυτίκιο

Εκ γης ο καλέσας σε προς ουρανίους μονάς, τηρεί και μετά θάνατον αδιαλώβητον ο σκήνος σου όσιε. Συ γαρ εν τη Ασία ως αιχμάλωτος ήχθης, ένθα και ωκειώθης τω Χριστώ Ιωάννη. Αυτὸν ουν ικέτευε, σωθήναι τας ψυχὰς ημών.