Λουκάς Νοταράς: Ο τελευταίος Μέγας Δούκας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Λουκάς Νοταράς (1402 – 1453)
Λουκάς Νοταράς (1402 – 1453)

Ο Λουκάς Νοταράς ήταν μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που αναδείχτηκαν τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Επί Κωνσταντίνου Παλαιολόγου έφερε τον τίτλο του μεγάλου δούκα (πρωθυπουργού με τα σημερινά δεδομένα). Βρήκε τραγικό θάνατο λίγες μέρες μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Ο Λουκάς Νοταράς γεννήθηκε στις 5 Απριλίου 1402 και ήταν γιος του εμπόρου Νικολάου Νοταρά και της Ευπρέπειας με καταγωγή από την Μονεμβασιά. Ο πατέρας του κατείχε το αξίωμα του μεγάλου διερμηνευτή επί αυτοκράτορος Μανουήλ Β' Παλαιολόγου (1391-1425) και συχνά συμμετείχε σε αποστολές σε χώρες της Δύσης.

Η αναρρίχηση στις διοικητικές θέσεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Από νεαρή ηλικία ο Λουκάς Νοταράς ξεχώρισε για τις ικανότητές του και κατέλαβε υψηλές θέσεις στη διοικητική πυραμίδα της παραπαίουσας αυτοκρατορίας. Επί Ιωάννη Η’ Παλαιολόγου (1425-1448) κατείχε το αξίωμα του μεσάζοντος (πρωθυπουργού). Το 1425, μαζί με τον Γεώργιο Φραντζή και τον Μιχαήλ Μελαχροινό, στάλθηκε από τον αυτοκράτορα προς τον τούρκο σουλτάνο Μουράτ Β' (1401-1451) για τη σύναψη ειρήνης.

Αντιτάχθηκε στις αποφάσεις της ενωτικής συνόδου της Φλωρεντίας (1439) και μαζί με τον Γεννάδιο Σχολάριο πολέμησαν την υπαγωγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Πάπα (1442). Ηγετική μορφή των ανθενωτικών, ο Λουκάς Νοταράς φέρεται να είπε κατά τον ιστορικό Δούκα τη γνωστή φράση «Κρειτότερον εστίν ειδέναι εν μέση πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν» («Καλλίτερα να δω στην Κωνσταντινούπολη σαρίκι τουρκικό, παρά τιάρα παπική»).

Επί του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου έλαβε το αξίωμα του μεγάλου δούκα. Κατά την τελευταία πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, επικεφαλής 600 ανδρών αγωνίστηκε με ανδρεία, υπερασπιζόμενος τα τείχη της Βασιλεύουσας προς τον Κεράτιο Κόλπο.

Η αιχμαλώτιση και η θαρραλέα απάντηση στον Μωάμεθ Β’

Όμως ο αγώνας ήταν άνισος και συνελήφθη αιχμάλωτος. Οδηγήθηκε ενώπιον στον Μωάμεθ Β’ και στην ερώτηση γιατί δεν του παρέδωσε οικειοθελώς την Πόλη, απάντησε θαρραλέα: «Κύριε, ουκ είχομεν τόσην ημείς εξουσίαν του διδόναι σοι την πόλιν, ουδέ βασιλεύς αυτός» («Κύριε, εμείς δεν έχουμε εξουσία να σου παραδώσουμε την πόλη, ούτε αυτός ο βασιλεύς). Το θάρρος του Νοταρά εξέπληξε τον Πορθητή, ο οποίος αρχικά έδειξε καλές διαθέσεις σε αυτόν και την οικογένειά του.

Γρήγορα όμως οι φιλικές διαθέσεις του Μωάμεθ άλλαξαν, όταν σε μια στιγμή κραιπάλης ζήτησε από τον αρχιευνούχο του να του φέρει τον 14ετή όμορφο γιο το Νοταρά και να τον οδηγήσει στα ιδιαίτερα διαμερίσματά του.

Ο τραγικός θάνατος

Ο Λουκάς Νοταράς αντέδρασε, συνελήφθη μαζί με τον μεγάλο γιο του και τον γαμπρό του Καντακουζηνό και αποκεφαλίστηκαν στην πλατεία του Ξηρολόφου της Κωνσταντινούπολης στις 3 Ιουνίου 1453.

Ο πρώτος μετά την Άλωση πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος ονόμασε τον Λουκά Νοταρά «Κοινόν απάντων πατέρα και κίονα της πόλεως αστραβή» («Πατέρα όλων μας και σταθερή κολόνα της πόλης»), ενώ ο λόγιος κληρικός Ιωάννης Ευγενικός τον αποκάλεσε «πατέρα της πατρίδος».

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ EMAIL ΣΑΣ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας για να λαμβάνετε κάθε μέρα στο email σας τα σημαντικότερα άρθρα του «Σαν Σήμερα .gr»


ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΜΕΛΟΥΣ

premium Γίνε συνδρομητής με μόλις 8 € / μήνα, στήριξε τον αγαπημένο σου ιστότοπο
και απόλαυσε premium περιεχόμενο, χωρίς διαφημίσεις!

ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ