Κωνσταντίνος Μουρούζης

Ο Κωνσταντίνος Μουρούζης διετέλεσε μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και βρήκε τραγικό θάνατο στην Κωνσταντινούπολη λίγες μέρες μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν γόνος της επιφανούς φαναριώτικης οικογένειας των Μουρούζηδων, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στις τύχες του υπόδουλου ελληνισμού.

Ο Κωνσταντίνος Μουρούζης γεννήθηκε το 1787 ή το 1789 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Αλέξανδρου Μουρούζη (1760-1816), που διετέλεσε μέγας διερμηνέας της Πύλης (1790-1792), όπως και ο γιος του, και ηγεμόνας της Μολδαβίας και της Βλαχίας (1792-1807). Μητέρα του ήταν η Ζωή Ροσέτι-Ραντουκάνου, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας από τη Μολδαβία με ελληνοϊταλικές ρίζες.

Ο Κωνσταντίνος Μουρούζης μορφώθηκε στην Κωνσταντινούπολη με δάσκαλο τον Ζαχαρία Αινιάνα (1750-1835) και χαρακτηρίστηκε από συγχρόνους του λογίους ως ένας από τους σοφότερους Φαναριώτες. Στο Βουκουρέστι, όπου ακολούθησε τον πατέρα του, συμπλήρωσε τη μόρφωσή του με δασκάλους τους λόγιους Αθανάσιο Χριστόπουλο (1772-1847) και Δανιήλ Φιλιππίδη (1750-1832).

Τον Ιανουάριο του 1821 διορίστηκε από την Πύλη μέγας διερμηνέας. Η κήρυξη όμως της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη (24 Φεβρουαρίου 1821) τον κατέστησε ύποπτο στον σουλτάνο Μαχμούτ Β’. Με τους διωγμούς των χριστιανών να έχουν ενταθεί στην Κωνσταντινούπολη μετά και την έκρηξη της επανάστασης στην Πελοπόννησο, ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ του συνέστησε να εγκαταλείψει το αξίωμα και να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη. Ο Μουρούζης αρνήθηκε, δηλώνοντας στον πατριάρχη ότι το καθήκον του επιβάλλει να παραμείνει στο πλευρό των ομοεθνών του.

Οι Τούρκοι ήταν αποφασισμένοι να τον εξοντώσουν για παραδειγματισμό και σκηνοθέτησαν ένα επεισόδιο για να τον καταστήσουν ένοχο. Στις 4 Απριλίου 1821, ένας άγνωστος τον πλησίασε και του παρέδωσε επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που ήταν πλαστή. Οι οθωμανικές αρχές βρήκαν την ευκαιρία που ζητούσαν και τον κατηγόρησαν ότι συμμετείχε στην επαναστατική κίνηση.

Παρότι ο Μουρούζης απέδειξε την πλαστότητα της επιστολής η τύχη του ήταν προδιαγεγραμμένη. Την ίδια μέρα θανατώθηκε δια αποκεφαλισμού, παρουσία του σουλτάνου Μαχμούτ Β’, σ’ ένα από τα περίπτερα (Γιαλί Κεσκί) του παλατιού Τοπ Καπί της Κωνσταντινούπολης. Το ακέφαλο σώμα του ρίχτηκε στη θάλασσα.

Από το γάμο του με τη Ραλλού Μαυροκορδάτου, ο Κωνσταντίνος Μουρούζης ήταν πατέρας οκτώ παιδιών.