Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος)

Ο Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος) υπήρξε από τους κορυφαίους έλληνες χαράκτες, τόσο στο πεδίο της καλλιτεχνικής, όσο και της εφαρμοσμένης χαρακτικής. Στο έργο του συνδυάζει τη λαϊκή παράδοση με τις σύγχρονες αντιλήψεις της τέχνης του. Ενταγμένος από τα εφηβικά του χρόνια στο ΚΚΕ, χαρακτήριζε τη χαρακτική ως την τέχνη του λαού. Υπηρέτησε μία ιδιότυπη στρατευμένη τέχνη «που ξέρει να συνενώνει τον νεκρό Χριστό με τον Τσε Γκεβάρα και τους θρηνούντες αγγέλους με τους αντάρτες μιας διαρκούς Αντίστασης», όπως έχει γραφτεί.

Ο Αναστάσιος Αλεβίζος γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1914 στο χωριό Χάστεμη (σημερινή Λευκοχώρα) της Μεσσηνίας. Το 1919 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και δέκα χρόνια αργότερα, αφού είχε εργαστεί σε διάφορα τυπογραφεία, άρχισε τη μαθητεία του στη ζωγραφική κοντά στον Γιώργο Κωτσάκη.

Το 1930 έγινε δεκτός στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), όπου μετά τα τρία προκαταρκτικά χρόνια σπούδασε γλυπτική κοντά στον Θωμά Θωμόπουλο (1932-1933) και ζωγραφική με τους Ουμβέρτο Αργυρό (1933-1934) και τον Κωνσταντίνο Παρθένη (1934-1937). Παράλληλα, υπήρξε από τους πρώτους σπουδαστές στο νεοσύστατο εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού.

Το 1936 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση με χαρακτικά και σχέδια στην αίθουσα του βιβλιοπωλείου Ελευθερουδάκη και δύο χρόνια αργότερα έγινε μέλος της Ομάδας Ελλήνων Ζωγράφων και Χαρακτών, η οποία την ίδια χρονιά διοργάνωσε την 1η Πανελλήνια Έκθεσή της.

Το 1938 άρχισε τη συνεργασία του με το περιοδικό «Νέα Εστία» και το 1940 με τα «Πειραϊκά Γράμματα», όπου επί σειρά ετών εικονογραφούσε διηγήματα, ιστορίες κ.ά. Σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του δημιουργίας ασχολήθηκε με την εικονογράφηση εντύπων, βιβλίων, περιοδικών, λευκωμάτων και ημερολογίων.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, πήρε μέρος ως στέλεχος της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ στην Εθνική Αντίσταση. Διετέλεσε γραμματέας του ΕΑΜ Καλλιτεχνών και με άλλους καλλιτέχνες προσέφερε μέσα απ' την τέχνη του στους αγώνες για την απελευθέρωση. Ξεχωριστή και πολύτιμη ήταν η προσφορά του Τάσσου στον παράνομο αντιστασιακό Τύπο.

Το σημαντικότερο έντυπο του οργανωμένου αγώνα του ελληνικού λαού για τη λευτεριά του ήταν το «Λεύκωμα του ΕΛΑΣ - ΕΑΜ», που κυκλοφόρησε στις 25 Μαρτίου 1943, με ξυλογραφίες του ιδίου, της Βάσως Κατράκη, της συντρόφου Λουκίας Μαγγιώρου και του Γιώργου Βελισσαρίδη. Σημαντική ήταν η συμμετοχή του στα λευκώματα που κυκλοφόρησαν το 1945 («Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» και το «Θυσιαστήριο της λευτεριάς»).

Από το 1948 και ως το τέλος της ζωής του υπήρξε καλλιτεχνικός σύμβουλος της ιστορικής εταιρείας γραφικών τεχνών Ασπιώτης-ΕΛΚΑ, ενώ συνεργάστηκε και με τον Οργανισμό Εκδόσεων Σχολικών Βιβλίων στην εικονογράφηση βιβλίων του δημοτικού και του γυμνασίου. Από το 1957 έως το 1967 σχεδίαζε τα γραμματόσημα των ΕΛΤΑ και από το 1961 έως το 1985 τα γραμματόσημα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1959 ανέλαβε τη διεύθυνση του τμήματος Γραφικών Τεχνών του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ινστιτούτου (Α.Τ.Ι.), θέση που κατείχε έως το 1967.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας έζησε αυτοεξόριστος στο εξωτερικό. Το 1977, μετά την κατάρρευση της χούντας, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης (ΠΑΠΟΚ), καλλιτεχνικού φορέα του ΚΚΕ, ενώ διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης.

Υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας «Στάθμη», ενώ παράλληλα συμμετείχε στις εκθέσεις της. Το έργο του Τάσσου έχει παρουσιαστεί σε σειρά ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Μπιενάλε Βενετίας, Λουγκάνο, Φλωρεντίας, Τόκιο, Σάο Πάολο, Τριενάλε Ξυλογραφίας Κάπρι και αλλαχού).

Ο Τάσσος πέθανε στις 13 Οκτωβρίου 1985 στην Αθήνα, σε ηλικία 71 ετών. Τον επόμενο χρόνο η χήρα του Λουκία Μαγγιώρου με φίλους και συνεργάτες του, ίδρυσαν την Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», αφιερωμένη στην προβολή του έργου του. Το 1987 η Εθνική Πινακοθήκη τίμησε τη μνήμη του με μία μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του.