Το έθιμο των Λαζαροκουλούρων

Το έθιμο των λαζαροκουλούρων αναβιώνει κάθε χρόνο το Σάββατο του Λαζάρου στα Ανώγεια Ρεθύμνης. Πρόκειται για προαιώνιο έθιμο της ορεινής Κρήτης, με το οποίο οι ζώντες, τιμούν, μαρτυρούν και ανασκαλεύουν μνήμες των ανθρώπων που έφυγαν από τη ζωή.

Μαυροφορεμένες Ανωγειανές, ζυμώνουν μικρές και μεγαλύτερες κουλούρες τις οποίες πλουμίζουν με σταυρούς, στέφανα και άνθη. Οι λαζαροκουλούρες τοποθετούνται σε όλο το ναό, διαβάζονται κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας του Λάζαρου και στη συνέχεια απ’ όλες κόβεται ένα κομμάτι, το οποίο κρατά η οικογένεια του νεκρού.

Τα υπόλοιπα κομμάτια από τις κουλούρες τοποθετούνται σε δίσκους και πανέρια και μοιράζονται από τον ιερέα στην πλατεία του χωριού, στα καφενεία και στα καταστήματα. Τα άλλα κομμάτια από τις κουλούρες του Λαζάρου μοιράζουν οι μαυροφορεμένες στις γειτονιές τους, στα σπίτια των συγγενών και στους φίλους των νεκρών

Η γλυκιά λαζαροκουλούρα θέλουν οι γυναίκες να συνταιριάζει με τη γλυκιά ανάμνηση των αγαπημένων τους προσώπων που έχουν φύγει από την ζωή. Τα αρχικά των ονομάτων του στις λαζαροκουλούρες υποδηλώνουν ποια κουλούρα μέσα στο πλήθος αυτών εντός της εκκλησίας, ανήκει σε ποιο πρόσωπο. Το έθιμο και όσα αφορούν σε προετοιμασία, ζύμωμα, στολισμό, το διδάσκουν στις μικρές κοπέλες με την εντολή να τιμούν πάντα τους νεκρούς της οικογένειας.

Χαρακτηριστικό του εθίμου είναι το γεγονός ότι ακόμη και οι επισκέπτες του χωριού δέχονται το αντίδωρο μνήμης από τις λαζαροκουλούρες, γεγονός που μαρτυρά ότι όσο σημαντική είναι η γνωριμία μεταξύ των ανθρώπων για τους ζωντανούς, τόσο σημαντική είναι και η γνωριμία που αφορά τη μαρτυρία της μνήμης τους στους ξένους του τόπου.

Το Σάββατο του Λαζάρου στέλνει το μήνυμα της Ανάστασης και προετοιμάζει τους πιστούς για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Οι Ανωγειανοί δε θεωρούν πολύ σημαντική τη σημερινή ημέρα για τη φιλία μεταξύ των ανθρώπων μιας και ο Λάζαρος ήταν ο καλός φίλος του Ιησού.