Η ιστορία της Σκωτίας

Η Σκωτία, ως διακριτή οντότητα από την Αγγλία, σχηματίστηκε γύρω στα μέσα του 9ου αιώνα, όταν οι Πίκτοι, που είχαν αντισταθεί γενναία στους Ρωμαίους τον πρώτο αιώνα μ.Χ., οι Σκώτοι (Κέλτες προερχόμενοι από την Ιρλανδία) και άλλες φυλές, ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν το Βασίλειο της Σκωτίας, με πρώτο βασιλιά τον Κένεθ Α’ Μακάλπιν. Στις αρχές του 11ου αιώνα, το νέο βασίλειο επέκτεινε την κυριαρχία του προς το νότο, προκαλώντας τους Άγγλους και δημιουργώντας συνεχώς τριβές μαζί τους για τη συνοριακή γραμμή των δύο χωρών. Όταν πέθανε ο βασιλιάς Αλέξανδρος Γ’ το 1286, το Βασίλειο της Σκωτίας είχε πάρει την οριστική του μορφή, σχεδόν όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Η Αγγλία, όμως, δεν είχε εγκαταλείψει τον διακηρυγμένο στόχο της – ήδη από τον 7ο αιώνα – να υποτάξει τον βόρειο γείτονά της. Το 1296 ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Α’ κατέλαβε τη Σκωτία, αφού πρώτα είχε ανεβάσει στο θρόνο ένα βασιλιά-μαριονέτα, τον Ιωάννη ντε Μπέιλιολ. Αμέσως ξέσπασε απελευθερωτικός πόλεμος, με επικεφαλής αρχικά τον Γουίλιαμ Γουάλας (πασίγνωστος στους κινηματογραφόφιλους από την ταινία του Μελ Γκίμπσον «Braveheart») και στη συνέχεια τον Ρόμπερτ δε Μπρους. Ο αγώνας των Σκώτων κατέληξε σε θρίαμβο, με την αποφασιστικής σημασίας μάχη του Μπάνοκμπερν (24 Ιουνίου 1314) και την υπογραφή της συνθήκης του Νορθάμπτον (17 Μαρτίου 1328), με την οποία αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της χώρας τους. Νωρίτερα, στις 6 Απριλίου 1320 με τη διακήρυξη του Άρμπροθ είχαν κάνει γνωστή στον Πάπα Ιωάννη τον 22ο την πρόθεση απόσχισής τους από την Αγγλία (Tartan Day).

Οι Άγγλοι προσπάθησαν και πάλι να καθυποτάξουν τη Σκωτία τα αμέσως επόμενα χρόνια, αλλά η εμπλοκή τους στον Εκατονταετή Πόλεμο (1337-1453) έσωσε τη Σκωτία, που συμμάχησε με την «αιώνια αντίπαλό» τους Γαλλία. Μετά το θάνατο της βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ (1603), η οποία δεν άφησε απογόνους, ο αγγλικός θρόνος περιήλθε στον Ιάκωβο ΣΤ’ της Σκωτίας (γιο της Μαρίας Στιούαρτ), ο οποίος αναγορεύτηκε σε βασιλιά της Αγγλίας με το όνομα Ιάκωβος Α’. Η προσωπική ένωση των δύο στεμμάτων δεν σήμανε ακόμη και τη συνένωση των δύο βασιλείων. Το πρώτο βήμα έγινε κατά τη διάρκεια των εμφυλίων πολέμων του 17ου αιώνα, όταν ο Όλιβερ Κρόμγουελ έπεισε τους Σκωτσέζους να συμμαχήσουν μαζί του εναντίον του αυταρχικού βασιλιά Κάρολου Β’.

Με τη Συνθήκη της Ένωσης (1 Μαΐου 1707) επιτεύχθηκε η οριστική ένωση των δύο βασιλείων Σκωτίας και Αγγλίας. Η οριακή πλειοψηφία, με την οποία εγκρίθηκε από το Σκωτικό Κοινοβούλιο, έκανε πολλούς να διατυπώσουν την άποψη ότι κάποια κρίσιμη μάζα εκλεκτόρων δωροδοκήθηκε.

Ο βάρδος της Σκωτίας Ρόμπερτ Μπερνς το υιοθέτησε σ’ ένα ποίημά του:

Αντίο στη σκωτσέζικη φήμη μας
Αντίο στην παλιά δόξα μας
Αντίο στο σκωτσέζικο όνομά μας...
Αγοραστήκαμε και πουληθήκαμε για τον αγγλικό χρυσό…

Κάποιες σποραδικές εξεγέρσεις στα μέσα του 18ου αιώνα από τους «ανθενωτικούς» της Σκωτίας δεν καρποφόρησαν. Η διαρκώς αυξανόμενη ανθηρότητα της βρετανικής οικονομίας, εξαιτίας της Βιομηχανικής Επανάστασης, διευκόλυνε την ενσωμάτωση της Σκωτίας στην Αγγλία.

Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να εμφανισθεί στο προσκήνιο το εθνικιστικό κίνημα στη Σκωτία. Η αρχή έγινε το 1934, με την ίδρυση του Σκωτικού Εθνικού Κόμματος (SNP), ενός πολιτικού σχηματισμού με εθνικιστική και σοσιαλδημοκρατική ατζέντα και διακηρυγμένο στόχο την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Έντεκα χρόνια αργότερα, το 1945, κέρδισε την πρώτη έδρα του στη Βρετανική Βουλή. Η ανακάλυψη πετρελαϊκών κοιτασμάτων στη Βόρεια Θάλασσα τη δεκαετία του ‘70 αναζωπύρωσε τη συζήτηση για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Το 1979 διεξάγεται δημοψήφισμα για τη μεταβίβαση εξουσιών από την κεντρική κυβέρνηση του Λονδίνου προς τη Σκωτία, που συνιστά μία πρώτης μορφής αυτοδιοίκησης, αλλά ακυρώνεται για τυπικούς λόγους. Το 1997 σε νέο δημοψήφισμα εγκρίνεται η ίδρυση ξεχωριστού Σκωτικού Κοινοβουλίου, με εκτεταμένες φορολογικές αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων. Το 1999, στις πρώτες τοπικές εκλογές, το Εργατικό Κόμμα κέρδισε 56 έδρες, έναντι 35 του SNP στο 129μελές Κοινοβούλιο της Σκωτίας.

Από τότε, η άνοδος των Σκωτσέζων Εθνικιστών είναι ραγδαία. Το 2007 σχηματίζουν κυβέρνηση μειοψηφίας και το 2011 κερδίζουν την απόλυτη πλειοψηφία στο τοπικό κοινοβούλιο. Τον Οκτώβριο του 2012 οι πρωθυπουργοί της Μεγάλης Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον και της Σκωτίας, Άλεξ Σάλμοντ υπογράφουν τη «Συμφωνία του Εδιμβούργου», με την οποία ανοίγει ο δρόμος για το δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου 2014 για την ανεξαρτησία ή μη της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι σκωτσέζοι ψηφοφόροι είπαν προς ώρας «όχι» στην ανεξαρτησία της πατρίδας τους, με ποσοστό 55,3% έναντι 44,7%.

Η Σκωτία σε αριθμούς