Ζακ Τατί: Ο ανανεωτής της κινηματογραφικής κωμωδίας

Ο Ζακ Τατί (Jacques Tati) ήταν γάλλος μίμος, ηθοποιός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Παρότι γύρισε μόνο έξι ταινίες μεγάλου μήκους, συγκαταλέγεται στους μεγάλους δημιουργούς του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Γνώρισε μεγάλη επιτυχία με τις κωμικές παντομίμες του, αλλά η κύρια συνεισφορά του ήταν στην ανανέωση της κινηματογραφικής κωμωδίας. Παρουσίασε ένα νέο ύφος, απαλλαγμένο ως επί το πλείστον από τον κωμικό λόγο και προσανατολισμένο περισσότερο προς τα οπτικά γκανγκ και τη σωματική κίνηση. Ο ήρωάς του ήταν ο κύριος Ιλό, ένας ευφάνταστος και απροσάρμοστος στην τεχνολογία ανθρωπάκος, με παπιγιόν, τρουά-καρ παντελόνι, αδέξιες αντιδράσεις και ποιητικές αντιλήψεις.

Πρώτα βήματα ως μίμος και ηθοποιός

Ο Ζακ Τατί γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1907 στο προάστιο Λε Πεκ του Παρισιού. Ήταν εγγονός του πρεσβευτή της τσαρικής Ρωσίας στη Γαλλία και το πραγματικό του όνομα ήταν Ζακ Τατισέφ.

Το καλλιτεχνικό του ταλέντο φανερώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ύστερα από μια σύντομη διαδρομή ως παίκτης του ράγκμπι. Από το 1931 άρχισε να εμφανίζεται ως μίμος και ηθοποιός σε βαριετέ και μιούζικ χολ. Την επόμενη χρονιά πρωταγωνίστησε στην πρώτη του ταινία, τη μικρού μήκους «Οscar, Champion de Tennis» («Όσκαρ, Πρωταθλητής του τένις»). Στη συνέχεια έγραψε και πρωταγωνίστησε σε κινηματογραφικές κωμωδίες που θυμίζουν τις αμερικανικές κωμωδίες της δεκαετίας του 1920, των αδελφών Μαρξ και του Τσάρλι Τσάπλιν.

«Μέρα γιορτής» και βράβειο για το σενάριο

Το 1949 γύρισε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο «Μέρα γιορτής» («Jour de fete»), που αφηγείται την κωμική ιστορία ενός ταχυδρόμου που προσπαθεί να δώσει ζωή σ’ ένα επαρχιακό ταχυδρομείο και βραβεύτηκε για το σενάριό της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1949. Η επόμενη ταινία του ήταν «Οι διακοπές του κυρίου Ιλό» («Les vacances de Monsieur Hulot», 1953), μία σατιρική σκιαγράφηση της αστικής ζωής στη διάρκεια των θερινών διακοπών, που ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Σεναρίου το 1956.

Το 1958 παρουσίασε την κωμωδία «Ο θείος μου» («Mon oncle») με πρωταγωνιστή και πάλι τον κύριο Ιλό, που έρχεται αντιμέτωπος με την εκμηχάνιση και τον καταναλωτισμό της μεταπολεμικής Γαλλίας. Η ταινία, η πρώτη έγχρωμη του σκηνοθέτη, θεωρείται από πολλούς το αριστούργημά του. Κέρδισε το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας και απέσπασε το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.

Οι πιο γνωστες ταινίες του Τατί

Ακολούθησαν οι ταινίες του «Πλεϋτάιμ» («Playtime», 1968), στην οποία σατιρίζει τη μοντέρνα αρχιτεκτονική και το τουριστικό Παρίσι, «Ο κύριος Ιλό στο χάος της κυκλοφορίας» («Traffic», 1971), η τελευταία εμφάνιση του κυρίου Ιλό και «Παρέλαση» («Parade», 1974), η τελευταία του ταινία που έγινε για λογαριασμό της Σουηδικής Τηλεόρασης και στην οποία υποδύεται ένα κλόουν σε τσίρκο.

Ο Ζακ Τατί πέθανε στις 4 Νοεμβρίου 1982 στο Παρίσι, σε ηλικία 75 ετών.