Τ. Σ. Έλιοτ: Ο ανανεωτής της αγγλόφωνης ποίησης

Ο Τόμας Στερνς Έλιοτ (γνωστός περισσότερο ως Τ.Σ. Έλιοτ / T.S. Eliot) θεωρείται ως ο κορυφαίος αγγλόφωνος ποιητής του 20ού αιώνα. Σπουδαιότερος ακόμη και από τον Έζρα Πάουντ, τον ποιητή στον οποίο αφιέρωσε το αριστούργημά του «Έρημη Χώρα», αποκαλώντας τον «ο καλύτερος τεχνίτης».

Ο Έλιοτ θεωρείται ο ηγέτης του μοντερνιστικού κινήματος στην ποίηση. Με την πειραματική προσέγγισή του αναζωογόνησε την αγγλοαμερικανική ποίηση, ενώ με τα κριτικά του δοκίμια τάραξε την ορθόδοξη σκέψη της εποχής του.

Βράβευση με Νόμπελ λογοτεχνίας

Το 1948 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για την «εξαιρετική, πρωτοποριακή προσφορά του στη σύγχρονη ποίηση».

Ο Τόμας Στερνς Έλιοτ γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1888 στο Σεντ Λούις της πολιτείας Μιζούρι των ΗΠΑ. Η οικογένειά του – πλούσια και με πνευματικές ανησυχίες – του προσέφερε την δυνατότητα να λάβει βαθιά μόρφωση, φοιτώντας αρχικά στην Ακαδημία Σμιθ του Σεντ Λούις, ακολούθως στην Ακαδημία Μίλτον της Μασαχουσέτης και τελικά στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

Πήρε το πτυχίο του το 1906, ύστερα από τρία χρόνια, αντί για τα συνήθη τέσσερα, και το 1910 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε διαλέξεις φιλοσοφίας. Από το 1911 ως το 1914 μελέτησε ινδική φιλοσοφία και σανσκριτικά στο Χάρβαρντ και το 1914 γνώρισε και συνδέθηκε φιλικά με τον συμπατριώτη του ποιητή Έζρα Πάουντ.

«Ερωτικό τραγούδι του Τζέι Άλφρεντ Προύφροκ»

Το πρώτο σημαντικό του ποίημα, που θεωρείται η απαρχή της μοντέρνας ποίησης, ήταν το «Ερωτικό τραγούδι του Τζέι Άλφρεντ Προύφροκ» (1915). Όπως και οι ρομαντικοί ποιητές πριν από αυτόν, ο Ελιοτ επιδίωξε να αναμορφώσει την ποιητική, να δημιουργήσει ένα είδος λόγου που θα μπορούσε ν’ απαγγείλει ένας μορφωμένος άνθρωπος, δίχως να είναι ούτε «ούτε σχολαστικός ούτε χυδαίος».

Το 1917, αφού είχε διδάξει επί ένα χρόνο Γαλλικά και Λατινικά στο γυμνάσιο του Χαϊγκέιτ στο Λονδίνο, ξεκίνησε να εργάζεται στην τράπεζα Lloyd’s. Το 1922 δημοσίευσε την «Έρημη Χώρα» («The Waste Land»), μία ποιητική σύνθεση 430 στίχων σε πέντε μέρη, που πραγματεύεται την απελπισία και την παρακμή της αστικής ζωής. Πολλοί θεωρούν ότι η «Έρημη Χώρα» δεν είναι ό,τι καλύτερο έγραψε ο Έλιοτ - σίγουρα όμως είναι το πιο γνωστό του ποίημα. Στην Ελλάδα έγινε γνωστό από τη μετάφραση του Γιώργου Σεφέρη, μέγα θαυμαστή του Έλιοτ και με επιρροή στο δικό του ποιητικό έργο.

Οι ποιητικές συλλογές του Τ.Σ. Έλιοτ

Άλλα γνωστά έργα του Έλιοτ είναι οι ποιητικές συλλογές «Τετάρτη των τεφρών» (1930) και «Τέσσερα κουαρτέτα» (1943), τα θεατρικά «Φονικό στην Εκκλησιά» (1935) και «Κοκτέιλ πάρτι» (1949), καθώς και το δοκίμιο «Οι μεταφυσικοί ποιητές» (1921). Από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920 ως τον θάνατό του, ο Έλιοτ εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων στον εκδοτικό οίκο «Faber & Faber».

Ο Έλιοτ σπάνια μιλούσε για την προσωπική του ζωή. Το 1915 νυμφεύτηκε τη Βίβιαν Χέιγουντ, η οποία προοδευτικά μετά το 1933 υπέφερε από ψυχική ασθένεια. Ο ίδιος είχε κατηγορηθεί πολύ, τόσο για το ότι ήταν με κάποιο τρόπο υπεύθυνος για την αρρώστια της συζύγου του, όσο και για το ότι δεν έκανε αρκετά για να της συμπαρασταθεί τον καιρό της δοκιμασίας της.

Το 1957, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο της Βίβιαν, νυμφεύτηκε τη Βάλερι Φλέτσερ, με την οποία έζησε ως το τέλος της ζωής του, που επισυνέβη στις 4 Ιανουαρίου 1965.

• Διαβάστε: Τ. Σ. Έλιοτ - Αποφθέγματα