Περ Όλοβ Ένκβιστ

Ο Περ Όλοβ Ένκβιστ (Per Olov Enquist) ήταν σουηδός μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και δοκιμιογράφος, που σημάδεψε τη σκανδιναβική λογοτεχνία του 20ου αιώνα και επηρέασε γενιές νέων συγγραφέων. Τα έργα του μεταφράσθηκαν σε δεκαπέντε γλώσσες (και στα ελληνικά), από « Το Κρυστάλλινο μάτι» που εκδόθηκε το 1961 μέχρι το «Βιβλίο των παραβολών» το 2013. Δημιούργησε ένα έργο δυνατό, βυθιζόμενος στις σκιές της ιστορίας και της ίδιας της ζωής του. Άντλησε μεγάλο μέρος της έμπνευσής του από τη μοναχική παιδική ηλικία του στον σουηδικό βορρά, σε μία ατμόσφαιρα αυστηρή και «μπεργκμανική».

Γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1934, σ' ένα χωριουδάκι του Βέστερμπότεν, χίλια χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τη Στοκχόλμη. Ο πατέρας του ήταν ξυλοκόπος και πέθανε όταν ο Περ ήταν μόλις έξι μηνών. Η μητέρα του ήταν δασκάλα στο χωριό.

Σπούδασε ιστορία της λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Ουψάλα, την πόλη που έγινε σπίτι του για 23 χρόνια, από το 1955 έως το 1978, οπότε εγκαταστάθηκε στη Στοκχόλμη. Στα νιάτα του υπήρξε αθλητής στίβου υψηλού επιπέδου.

Ο Περ Όλοβ Ένκβιστ πρωτοεμφανίστηκε στα σουηδικά γράμματα με το μυθιστόρημα «Το κρυστάλλινο μάτι», που δημοσιεύτηκε στα 1961. Καθιερώθηκε, όμως, ως λογοτέχνης με το δεύτερο μυθιστόρημά του «Ο πέμπτος χειμώνας του υπνωτιστή», που κυκλοφόρησε το 1964. Το 1968 δημοσιεύτηκε το τρίτο του βιβλίο, «Οι Λεγεωνάριοι».

Την ίδια χρονιά ο Ένκβιστ βραβεύτηκε με το μεγάλο βραβείο λογοτεχνίας του Συμβουλίου των Βορείων Χωρών και άρχισε να καταξιώνεται ως ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες της γενιάς του. Ακολούθησε μία περίοδος πανεπιστημιακής δραστηριότητας σε Ευρώπη και Αμερική, με διαλέξεις για τον Αύγουστο Στρίντμπεργκ, το «τρομερό παιδί» της σουηδικής λογοτεχνίας, στον οποίο - όπως έλεγε - όφειλε πολλά.

Στις ΗΠΑ έγραψε το πρώτο θεατρικό του έργο, εμπνευσμένο από τον μεγάλο συμπατριώτη του. Είναι «Η Νύχτα των Τριβάδων», που ολοκληρώθηκε το 1973 κι έκανε πρεμιέρα στο Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης στις 27 Σεπτεμβρίου 1975. Ακολούθησαν δύο ακόμα θεατρικά, «Για τη Φαίδρα» (1979), που βασίζεται στον Ρακίνα, και «Από τη ζωή των σκουληκιών» (1980), που αναφέρεται στον Δανό παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και πρωτοπαρουσιάστηκε στην Κοπεγχάγη.

Την άνοιξη του 1988, το Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης παρουσίασε το έργο του «Η ώρα του λύγκα», που σημείωσε μεγάλη επιτυχία και μεταφράστηκε σε δεκαπέντε γλώσσες. Ο Ένκβιστ συνέχισε να γράφει έργα υψηλής ποιότητας και το 1999, το μυθιστόρημά του «Ο γιατρός του βασιλιά και η βασίλισσα», που αναφέρεται στην τρέλα του βασιλιά Χριστιανού του 7ου της Δανίας, τιμήθηκε με το βραβείο «Στρίντμπεργκ», την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση της Σουηδίας, και το 2001 στη Γαλλία με το βραβείο Καλύτερου Ξένου Βιβλίου. Το 2008 απέσπασε ένα δεύτερο «Στρίντμπεργκ» για την αυτοβιογραφία του «Μια άλλη ζωή».

Ο Περ Όλοβ Ένκβιστ πέθανε στις 25 Απριλίου 2020 στη Στοκχόλμη, έπειτα από μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του «Πρόβα Στρίντμπεργκ», «Η ώρα του λύγκα», «Άγγελος πεπτωκώς» και «Ο γιατρός του βασιλιά και η βασίλισσα, από τις εκδόσεις Γκοβόστη, και «Μπλανς και Μαρί» από τις εκδόσεις «Πάπυρος».