Φρανκ Σέρπικο

Ο Φρανκ Σέρπικο (Frank Serpico) είναι αμερικανός αστυνομικός, που έγινε γνωστός γιατί ως μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος (whistleblower) ξεσκέπασε τη διαφθορά που ενδημούσε στην αστυνομία της Νέας Υόρκης στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η περίπτωσή του έγινε παγκοσμίως γνωστή μέσα από την ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ «Σέρπικο» (1973), με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο.

Ο Φραντσέσκο Σέρπικο γεννήθηκε στις 14 Απριλίου 1936 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης από γονείς ιταλικής καταγωγής. Σε ηλικία 17 ετών κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό και υπηρέτησε για δύο χρόνια στη Νότια Κορέα. Μετά την αφυπηρέτησή του ακολούθησε πανεπιστημιακές σπουδές, ενώ παράλληλα εργαζόταν περιστασιακά ως ιδιωτικός ντετέκτιβ.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1959 εντάχθηκε στην αστυνομία της Νέας Υόρκης, την περίφημη NYPD, και τα επόμενα χρόνια υπηρέτησε σε διάφορες περιοχές της αμερικάνικης μεγαλούπολης από διαφορετικές θέσεις. Ως μυστικός αστυνομικός ανακάλυψε το τεράστιο κλίμα διαφθοράς που επικρατούσε στους κόλπους του σώματος. Αρχικά δεν έγινε πιστευτός από τους ανωτέρους του, αλλά με τη βοήθεια ενός συναδέλφου και τη συνδρομή της Εισαγγελίας άρχισε να ξετυλίγει το κουβάρι.

Ένα ολοσέλιδο πρωτοσέλιδο των Τάιμς της Νέας Υόρκης, στις 25 Απριλίου 1970, στο οποίο συνεισέφερε αρκετά στοιχεία, επιτάχυνε τις εξελίξεις. Θορυβημένος ο Τζον Λίντσεϊ, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, στον οποίο υπάγεται η NYPD, διέταξε ανακρίσεις και συνέστησε πενταμελή επιτροπή με επικεφαλής τον δικηγόρο και μετέπειτα δικαστή Γουίτμαν Nαπ, για να διερευνήσει τις καταγγελίες του Σέρπικο.

Στις 3 Φεβρουαρίου 1971, ο θαρραλέος αστυνομικός πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε σοβαρά στο πρόσωπο από έναν ύποπτο για εμπόριο ηρωίνης σε διαμέρισμα του Μπρούκλιν κατά τη διάρκεια έρευνας. Οι αστυνομικοί που τον κάλυπταν δεν του παρείχαν την αναγκαία βοήθεια, γεγονός που φούντωσε τη φημολογία ότι κάποιοι μέσα στο Σώμα επιδίωκαν την εξόντωσή του, λίγες ημέρες προτού καταθέσει στην Επιτροπή Ναπ. Η έρευνα που ακολούθησε δεν επιβεβαίωσε τις φήμες.

Τελικά, ο Σέρπικο κατέθεσε στην Επιτροπή Ναπ από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς κι έγινε ο πρώτος αστυνομικός στην υπερεκατονταετή ιστορία του NYPD που κατέθεσε ανοιχτά για τη συστημική και εκτεταμένη διαφθορά που υπήρχε στους κόλπους του Σώματος. Παρότι οι εκκαθαρίσεις ήταν περιορισμένης κλίμακας, το πόρισμα της επιτροπής συνέβαλε στη δημιουργία μηχανισμών που περιόρισαν, αλλά δεν εξάλειψαν τη διαφθορά.

Στις 15 Ιουνίου 1972 ο Σέρπικο συνταξιοδοτήθηκε λόγω της κατάστασης της υγείας του (είχε χάσει μεγάλο μέρος της ακοής από τον τραυματισμό του) και πέρασε πολλά χρόνια στην Ευρώπη, προκειμένου να ανακτήσει τις δυνάμεις του. Από τη σχέση του με την ολλανδέζα σύντροφό του, που έφυγε νωρίς από τη ζωή, απέκτησε ένα γιο. Όλα αυτά τα χρόνια αγωνίζεται για την υπεράσπιση των πολιτικών ελευθεριών και κατά της αστυνομικής βίας και διαφθοράς.

Το 1973 ο αμερικανός δημοσιογράφος Πίτερ Μάας εξέδωσε τη βιογραφία του, η οποία έγινε μπεστ-σέλερ, πουλώντας πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα. Στο βιβλίο του Μάας βασίστηκε η ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ «Σέρπικο», που έκανε πρεμιέρα στις 5 Δεκεμβρίου 1973. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας Αλ Πατσίνο, που ήταν υποψήφιος για Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου, πέρασε μήνες μαζί με τον Φρανκ Σέρπικο, προκειμένου να μπει στο «πετσί» του ρόλου. Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης, που ήταν υποψήφιος για Γκράμι καλύτερης μουσικής επένδυσης σε κινηματογραφική ταινία.