Χαρούκι Μουρακάμι

Ο Χαρούκι Μουρακάμι θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους ιάπωνες συγγραφείς, με τη φήμη του να έχει ξεπεράσει προ πολλού τα σύνορα της πατρίδας του. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 50 γλώσσες, ενώ τα τελευταία χρόνια το όνομά του ακούγεται για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στο έργο του συνδυάζει τις μεταμοντέρνες τεχνικές με την αχαλίνωτη φαντασία του και τις επιρροές του από την αμερικάνικη λογοτεχνία.

Ο Χαρούκι Μουρακάμι γεννήθηκε στο Κιότο στις 12 Ιανουαρίου 1949 από γονείς φιλολόγους. Επιπλέον, ο πατέρας του ήταν βουδιστής ιερέας. Μεγάλωσε μέσα στα βιβλία, διαβάζοντας κυρίως δυτικούς συγγραφείς (Ντοστογιέφσκι, Φλομπέρ, Κάφκα. Κέρουακ κ.ά.), οι οποίοι επηρέασαν αποφασιστικά το λογοτεχνικό του έργο. Το στοιχείο αυτό είναι που τον διαφοροποιεί από την πλειονότητα των συμπατριωτών του λογοτεχνών.

Σπούδασε δραματικές τέχνες στο Πανεπιστήμιο Βασέντα του Τόκιο, όπου γνώρισε και παντρεύτηκε πολύ νωρίς τη συμφοιτήτριά του Γιόκο. Το ζευγάρι αποφάσισε να μην κάνει παιδιά και μετά την αποφοίτησή του άνοιξε ένα δισκάδικο και στη συνέχεια το τζαζ κλαμπ «Peter Cat». Παράλληλα, έγραφε και μετάφραζε έργα δυτικών συγγραφέων. Την απόφασή του ν’ ασχοληθεί με το γράψιμο την αποδίδει σε μία παράδοξη στιγμή αιφνίδιας έμπνευσης κατά τη διάρκεια ενός αγώνα μπέιζμπολ.

Το 1979 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, το οποίο το 1987 μεταφράστηκε στα αγγλικά με τον τίτλο «Hear the Wind Sing». Το βιβλίο του κέρδισε το βραβείο καλύτερης μυθοπλασίας για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1980 από τον σκηνοθέτη Καζούκι Ομόρι.

Από την αρχή η γραφή του Μουρακάμι χαρακτηριζόταν από εικόνες και γεγονότα που ο ίδιος ο συγγραφέας δυσκολευόταν να εξηγήσει, αλλά φαινόταν να προέρχονται από τα βάθη της μνήμης του. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι αυτή η αμφισημία, δεν ήταν απωθητική για τον αναγνώστη, αλλά ένας λόγος για τη δημοτικότητά του, ιδιαίτερα στους νέους αναγνώστες, που είχαν βαρεθεί με τον αυτοεξομολογητικό τόνο, που διαπερνούσε το κύριο σώμα της ιαπωνικής λογοτεχνίας. Η έλλειψη πολιτικής ή πνευματικής στάσης του ενοχλούσε «σοβαρούς» συγγραφείς, όπως ο νομπελίστας Κενζαμπούρο Όε, ο οποίος είχε απορρίψει τα πρώτα του έργα, ως κάτι περισσότερο από διασκεδαστικά.

Ο Χαρούκι Μουρακάμι στράφηκε επαγγελματικά στη λογοτεχνία μόνο μετά την τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματός του «Νορβηγικό Δάσος» («Norwegian Wood»), που εκδόθηκε το 1987 κι έχει πουλήσει περισσότερα από 10.000.000 αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ο τίτλος του βιβλίου παραπέμπει στο ομώνυμο τραγούδι των Μπιτλς. Το 2010 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον γαλλοβιετναμέζο σκηνοθέτη Τραν Ανχ Χουνγκ. Ο ήρωας του μυθιστορήματος Τόρου Βατανάμπε, οδηγημένος από τη μουσική και τους στίχους του τραγουδιού των Μπιτλς, ελευθερώνει τη μνήμη του και ανασύρει κομμάτια του εαυτού του από το μακρινό παρελθόν.

Την ίδια χρονιά με την έκδοση του βιβλίου που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό, θα εγκαταλείψει την Ιαπωνία απογοητευμένος από την κοινωνική κατάσταση στην πατρίδα του και τα επόμενα χρόνια θα περιηγηθεί στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου θα διδάξει λογοτεχνία στα πανεπιστήμια Πρίνστον και Ταφτς. Θα επιστρέψει στην Ιαπωνία το 1995.

Η επιτυχία συνόδευσε και τα επόμενα έργα του, από τα οποία αξίζει ν’ αναφέρουμε τα μεταφρασμένα στα ελληνικά μυθιστορήματά του «Το Κουρδιστό Πουλί» (1994), «Σπούτνικ Αγαπημένη» (1999), «Ο Κάφκα στην Ακτή» (2002), «Τις Μικρές Ώρες» (2004), «Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του» (2013), καθώς και τις συλλογές διηγημάτων «Ο Ελέφαντας εξαφανίζεται» (1993) και «Μετά τον σεισμό» (2000).

To 2009 κυκλοφόρησε το κορυφαίο έργο του, το πολυσέλιδο και πολυσυζητημένο «1Q84», που παραπέμπει στο «1984» του Τζορτζ Όργουελ. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές αφηγηματικό ξεφάντωμα, ένα πανηγύρι των λέξεων, εικόνων και αισθήσεων, με πρωταγωνιστές δύο εραστές, την Αομάμε και τον Τένγκο, που ψάχνουν ο ένας τον άλλο χωρίς ούτε οι ίδιοι να το συνειδητοποιούν, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, σ’ ένα χρόνο ρευστό και απροσδιόριστο.