Ούρσουλα Λε Γκεν

Η Ούρσουλα Λε Γκεν υπήρξε μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες των αμερικανικών γραμμάτων. Συγγραφέας πολυδιάστατη, ποιήτρια, δοκιμιογράφος, έγινε γνωστή κυρίως για το έργο της στη λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας. Η ματιά της οξύτατα διεισδυτική, προοδευτική, οι αντιλήψεις της ριζοσπαστικές. Διαθέτοντας παιδεία και βαθιά καλλιέργεια, έφερε την κοινωνική ανάλυση στον πυρήνα του έργου της όσο κανείς άλλος Αμερικανός συγγραφέας.

Η Ούρσουλα Κρέμπερ, όπως ήταν το πατρικό της επώνυμο, γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1929 στο Ντένβερ του Κολοράντο. Ήταν το τέταρτο παιδί δύο ανθρωπολόγων και συγγραφέων, του πανεπιστημιακού καθηγητή Άλφρεντ Κρέμπερ και της Θιοντόρα Κράκο. Μεγαλωμένη σε ακαδημαϊκό περιβάλλον, ενθαρρύνθηκε από τους γονείς της να διαβάζει και από μικρή έδειξε ενδιαφέρον για την λογοτεχνία.

Από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με την επιστημονική φαντασία, αλλά την εγκατέλειψε στην εφηβεία της, επειδή θεώρησε το είδος υπερβολικά ανδροκρατικό και γεμάτο στερεότυπα. Σπούδασε Γαλλική και Ιταλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και συνέχισε με υποτροφία τις σπουδές στο Παρίσι, όπου συνάντησε τον μελλοντικό σύζυγό της, τον Γάλλο ιστορικό Σαρλ Λε Γκεν. Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1953 και απέκτησε τρία παιδιά.

Μετά τον γάμο της η Ούρσουλα Λε Γκεν άρχισε να ασχολείται πιο συστηματικά με τη συγγραφή. Αποφάσισε να επιστρέψει στο είδος της επιστημονικής φαντασίας και το 1966 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο, μια νουβέλα με τίτλο «Ο Κόσμος του Ρόκανον». Το 1969 , κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα «Το αριστερό χέρι του σκότους», που έγινε πολύ γρήγορα κλασσικό μεταξύ των οπαδών του λογοτεχνικού αυτού είδους και της άνοιξε την πόρτα για να γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Κύρια επιρροή της υπήρξε ο συγγραφέας του «Χόμπιτ» και της «Τριλογίας του Δαχτυλιδιού» Τζον Τόλκιν.

Πολυγραφότατη, η Λε Γκεν δημοσίευσε συλλογές διηγημάτων, ποίηση και παιδική λογοτεχνία, αλλά ήταν τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας που έγραψε αυτά που την έκαναν διάσημη και πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Συνολικά έγραψε είκοσι μυθιστορήματα που εξερευνούν την ανθρώπινη φύση, τοποθετώντας τον άνθρωπο σε διαφορετικές καταστάσεις και σε διάφορα σύμπαντα. Στη σειρά μυθιστορημάτων της για την « Γαιοθάλασσα», που άρχισε να δημοσιεύεται το 1968, ένας μαθητευόμενος μάγος μάχεται εναντίον των δυνάμεων του κακού, κάτι που θα έκανε πολλές δεκαετίες αργότερα κι ένας άλλος μυθιστορηματικός ήρωας, ο Χάρι Πότερ.

Όλη της τη ζωή η Λε Γκεν επέμενε να λέει πως η επιστημονική φαντασία πρέπει να πάψει να θεωρείται ήσσον λογοτεχνικό είδος, ενώ εξάλλου ήταν γνωστή για την πολιτική της στράτευση στην αμερικανική αριστερά. Τον Φεβρουάριο του 2017, σε μια επιστολή της στην εφημερίδα «The Oregonian», η Λε Γκεν απέρριπτε τις συγκρίσεις ανάμεσα στα «εναλλακτικά γεγονότα», τον νεολογισμό που χρησιμοποίησε η Κελιάν Κόνγουεϊ, συνεργάτιδα του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και την επιστημονική φαντασία. «Εμείς, οι συγγραφείς έργων φαντασίας, εφευρίσκουμε πράγματα», έγραφε η Λε Γκεν. «Μπορεί να το αποκαλούμε αυτό εναλλακτική ιστορία, ή εναλλακτικά σύμπαντα, αλλά δεν διατεινόμαστε ότι τα αποκυήματα της φαντασίας μας είναι “εναλλακτικά γεγονότα”», σημείωνε. Εξηγούσε ότι ο Ήλιος ανατέλλει από την ανατολή κι αυτό είναι γεγονός, και μπορεί να γράψει κανείς σε ένα έργο φαντασίας ότι ανατέλλει από τη δύση, αλλά δεν μπορεί κατόπιν να διατείνεται πως αυτό είναι «γεγονός», «εναλλακτικό» ή όχι. «Η δοκιμασία ενός γεγονότος είναι ακριβώς πως είναι αυτό και μόνο, δεν υπάρχει καμιά “εναλλακτική” εκδοχή του», πρόσθετε.

Η Λε Γκεν τιμήθηκε με πλήθος λογοτεχνικών βραβείων(«Hugo», «Nebula», «Locus», «Jupiter», «PEN/Malumud Award», «National Book Award», «International Fantasy Award», «SFWA Grand Master». Τα τελευταία χρόνια, το όνομά της είχε αναφερθεί αρκετές φορές στις συζητήσεις για τις υποψηφιότητες για το Νόμπελ Λογοτεχνίας
Η Ούρσουλα Λε Γκεν πέθανε στις 22 Ιανουαρίου 2018, στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, σε ηλικία 88 ετών.

Στην νεκρολογία της, οι Τάιμς της Νέας Υόρκης την χαρακτήρισαν ως μια «εξαιρετικά δημοφιλή συγγραφέα που έφερε λογοτεχνικό βάθος και μια ανθεκτική φεμινιστική ευαισθησία στην επιστημονική φαντασία με βιβλία όπως “Το Αριστερό Χέρι του Σκότους” και η σειρά “Γαιοθάλασσα”». Ο αμερικανός συγγραφέας Στίβεν Κινγκ απέτισε φόρο τιμής μέσω twitter σε μια λογοτέχνιδα που κατατάσσει μεταξύ «των σπουδαιότερων»: κατά την άποψή του, η Λε Γκεν «δεν ήταν απλώς μια συγγραφέας (έργων) επιστημονικής φαντασίας», αλλά μια εμβληματική μορφή της λογοτεχνίας.