Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (806-815), η μνήμη του οποίου τιμάται στις 2 Ιουνίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Νικηφόρος και Νικηφόρα.
Ο Νικηφόρος γεννήθηκε το 758 στην Κωνσταντινούπολη από οικογένεια εικονόφιλων. Έλαβε αξιόλογη μόρφωση και εργαζόταν ως βασιλικός γραμματέας κατά την περίοδο της βασιλείας του Κωνσταντίνου ΣΤ’ (780-797). Το 806 εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, παρότι λαϊκός, αλλά μετά την εικονομαχική σύνοδο της Αγίας Σοφίας (815) εκθρονίστηκε και εξορίστηκε στην Προκόνησο, όπου πέθανε το 828. Έγραψε, μεταξύ άλλων, τη «Σύντομη Ιστορία» από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι την εποχή και τον «Απολογητικό Λόγο» υπέρ της τιμής των ιερών εικόνων.
Απολυτίκιο
Νίκην ήνεγκε, τη Εκκλησία, η ση ένθεος, ομολογία, Νικηφόρε Ιεράρχα θεόληπτε• την γαρ Εικόνα του Λόγου σεβόμενος, υπερορία αδίκως ωμίλησας. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.