Θρασύβουλος: Ο στρατηγός που αποκατέστησε τη Δημοκρατία στην Αθήνα

O Θρασύβουλος ήταν Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός, που ανήκε στο δημοκρατικό στρατόπεδο και έδρασε κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.) και τα πρώτα χρόνια μετά από αυτόν.

Γεννήθηκε γύρω στο 442 π.Χ. στο δήμο της Στειρίας (σημερινό Πόρτο Ράφτη Αττικής) και ήταν γιος του Λύκου. Καταγόταν από εύπορη οικογένεια και ανδρώθηκε στο περιβάλλον του Περικλή. Κατά τη διάρκεια της ολιγαρχικής αρχής των Τετρακοσίων (411 π.Χ.) βρισκόταν στη Σάμο ως τριήραρχος του αθηναϊκού στόλου. Μαζί με τον Θράσυλλο κατόρθωσε να πείσει τους στρατιώτες να επαναστατήσουν και να ορκιστούν ότι δεν θα συμβιβαστούν με τους ολιγαρχικούς. Έτσι, η Αθήνα βρέθηκε με δύο αρχές, την ολιγαρχική κυβέρνηση της πόλης και τη δημοκρατική του στόλου στη Σάμο.

Ο Θρασύβουλος, που είχε εκλεγεί στρατηγός από τους στρατιώτες του, αποφάσισε να ανακαλέσει τον Αλκιβιάδη από την εξορία για να τους βοηθήσει στον πόλεμο εναντίον των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους Περσών, σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη φάση του Πελοποννησιακού Πολέμου για τους Αθηναίους. Τον Ιούλιο του 411 π.Χ., στη μεγάλη ναυμαχία της Αβύδου, ο Θρασύβουλος μαζί με τον Θράσυλλο νίκησε στους Σπαρτιάτες που είχαν αρχηγό τον Μίνδαρο. Τη νίκη αυτή ακολούθησε και δεύτερη, κοντά στην Άβυδο επίσης.

Ο Θρασύβουλος ήταν αρχηγός της μιας από τις τρεις μοίρες του αθηναϊκού στόλου κατά τη μεγάλη ναυμαχία κοντά στην Κύζικο, το 410 π.Χ. Αποτέλεσμα της ναυμαχίας ήταν ο θάνατος του Μινδάρου και η κατάληψη της Κυζίκου, που απέφερε πολλά λάφυρα. Οι νίκες αυτές του Θρασύβουλου είχαν ως αποτέλεσμα την κατάλυση της ολιγαρχικής αρχής των Τετρακοσίων και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αθήνα από τον Κλεοφώντα το καλοκαίρι του 410 π.Χ.

Το 407 π.Χ., ο Θρασύβουλος βρέθηκε με αποστολή στη Θράκη και κατέλαβε τη Θάσο, ενώ έθεσε τα Άβδηρα υπό τον έλεγχό του. Όταν σε κάποια στιγμή κρίθηκε απαραίτητη η επιστροφή του Αλκιβιάδη στην Αθήνα, ο Θρασύβουλος παρέμεινε με ένα τμήμα του στόλου στα Στενά, όπου διασφάλισε την επικοινωνία με τον Πόντο και την κανονική είσπραξη των φόρων και των δασμών.

Κατόπιν συμμετείχε στη νικηφόρα ναυμαχία των Αργινουσών (406 π.Χ.), μετά το τέλος της οποίας ανέλαβε μαζί με τον Θηραμένη τη διάσωση των ναυαγών και την περισυλλογή των νεκρών. Για την αποτυχία τους στο έργο αυτό, ο Θρασύβουλος καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με τους άλλους στρατηγούς (Διομέδων, Αριστοκράτης, Λυσίας, Ερασινίδης, Θράσυλλος, Περικλής) από την Εκκλησία του Δήμου, αλλά διέφυγε την ποινή, γιατί δεν βρισκόταν στην Αθήνα κατά τη δίκη.

Ιδιαίτερα γνωστός, όμως, έγινε ο Θρασύβουλος αμέσως μετά τη λήξη του Πελοποννησιακού πολέμου και την εγκατάσταση στην Αθήνα των Τριάκοντα Τυράννων (404 π.Χ.), από τους οποίους και εξορίστηκε ως δημοκρατικός. Κατέφυγε στη Θήβα και οργάνωσε τους εκεί εξόριστους Αθηναίους. Το φθινόπωρο τού 404 π.Χ., κατέλαβε το φρούριο της Φυλής στην Πάρνηθα με 70 οπλισμένους πολίτες και άρχισε τον αγώνα κατά των ολιγαρχικών.

Στις αρχές του 403 π.Χ. έθεσε υπό τον έλεγχό του τον Πειραιά και τη Μουνιχία (σημερινός λόφος Καστέλλας) και ανάγκασε τους ολιγαρχικούς να έλθουν σε συμφωνία με την παρέμβαση του βασιλιά της Σπάρτης, Παυσανία. Ο Θρασύβουλος, με την είσοδό του στην Αθήνα, αποκατέστησε τη δημοκρατία και απένειμε γενική αμνηστία, από την οποία εξαιρέθηκαν όσοι έλαβαν μέρος στην αρχή των τριάντα τυράννων.

Τα επόμενα χρόνια ο Θρασύβουλος πήρε μέρος στον Βοιωτικό ή Κορινθιακό πόλεμο (395-387 π.Χ.) κι έδρασε κυρίως στις περιοχές του Ελλησπόντου, του Βοσπόρου και της Θράκης. Σκοτώθηκε γύρω στο 388 π.Χ. στην Άσπενδο της Παμφυλίας (σημερινό Μπελκίς Τουρκίας) από του κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι είχαν εξοργιστεί για τη λεηλασία που υπέστησαν από τους στρατιώτες του.