Στις 4 Δεκεμβρίου 2016, οι ιταλοί ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες για να αποφανθούν με ένα «ναι» ή με ένα «όχι» επί της συνταγματικής αναθεώρησης που πρότεινε ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι και το κεντρο-αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, του οποίου ηγείτο. Ο ιταλός πρωθυπουργός έχασε το δημοψήφισμα και παραιτήθηκε.
Το δημοψήφισμα αφορούσε στην κατανομή των εξουσιών μεταξύ των νομοθετικών σωμάτων, της κεντρικής κυβέρνησης και των Περιφερειών. Ήταν το τρίτο συνταγματικό δημοψήφισμα στην ιστορία της χώρας. Το πρώτο έγινε το 2001 και εγκρίθηκε και το δεύτερο το 2006 και απορρίφθηκε από το εκλογικό σώμα.
Το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου μπορεί να αφορούσε ένα εσωτερικό ζήτημα της Ιταλίας, απασχόλησε όμως ευρύτατα όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μία δύσκολη περίοδο της ιστορίας της.
Η Ιταλία είναι ιδρυτικό μέλος της Ένωσης, πολυπληθής χώρα, με σπουδαία οικονομία, αλλά και μεγάλα οικονομικά προβλήματα, μ’ ένα τραπεζικό τομέα στα όρια της κατάρρευσης. Συν τοις άλλοις, ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έπαιζε την πολιτική του καριέρα κορώνα – γράμματα με το δημοψήφισμα, καθώς είχε δεσμευτεί ότι θα παραιτηθεί αν απορριφθεί η συνταγματική αναθεώρηση από τους εκλογείς, ανοίγοντας ένα κύκλο πολιτικής αστάθειας με επιπτώσεις στην εύθραυστη οικονομία της χώρας και τους λαϊκιστές του κινήματος των «5 Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο να καραδοκούν.
Η πορεία προς το δημοψήφισμα ξεκίνησε στις 8 Απριλίου 2014, όταν η κυβέρνηση Ρέντσι κατέθεσε στα δύο νομοθετικά σώματα της χώρας (Βουλή και Γερουσία) νομοσχέδιο για την τροποποίηση του Συντάγματος. Η κεντρική του ιδέα ήταν η ενδυνάμωση των εξουσιών της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού έναντι της Γερουσίας και των Περιφερειών. Θυμίζει, τηρουμένων των αναλογιών, τη συνταγματική αναθεώρηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1986, που αφαίρεσε τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας και ενδυνάμωσε τη θέση του πρωθυπουργού.
Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε από τη Γερουσία στις 20 Ιανουαρίου 2016 και από τη Βουλή στις 12 Απριλίου 2016, αλλά δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3 σε κάθε νομοθετικό σώμα, όπως απαιτεί το Σύνταγμα. Έτσι, το εκλογικό σώμα ήταν αυτό που θα αποφάσιζε τελικά με δημοψήφισμα για την πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματος.
Σε αδρές γραμμές, η πρόταση Ρέντσι προέβλεπε τη μείωση των Γερουσιαστών από 315 σε 100, οι οποίοι πλέον δεν θα εκλέγονταν άμεσα, αλλά έμμεσα από τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και την αφαίρεση αρμοδιοτήτων από το σώμα, όπως η έγκριση του προϋπολογισμού και η δυνατότητα να προκαλεί την πτώση της κυβέρνησης με πρόταση δυσπιστίας. Επίσης, η κυβέρνηση θα είχε μεγαλύτερο λόγο στα οικονομικά των Περιφερειών και των Δήμων.
Την πρόταση Ρέντσι στήριξαν τα κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα της Ιταλίας, ενώ τα δεξιά, ακροδεξιά, λαϊκίστικα και κάποιοι πρώην κομμουνιστές κάλεσαν τους ψηφοφόρους να στηρίξουν το «όχι». Κοινή γραμμή τους ήταν ότι ενισχύεται σημαντικά η κυβέρνηση και η πλήττεται η αποκέντρωση. Υπέρ του «όχι» είχε ταχθεί και η πανευρωπαϊκή πολιτική κίνηση «DiEM 25» του Γιάνη Βαρουφάκη.
Οι δημοσκοπήσεις έφεραν το «όχι» να προηγείται του «ναι», πράγμα που επιβεβαιώθηκε στην κάλπη και προκάλεσε την παραίτηση του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι. Τελικά, το «όχι» συγκέντρωσε το 59,11% των ψήφων και το «ναι» το 40,89%.
Γίνε συνδρομητής με μόλις 
Facebook
Google